سیستم اطلاعاتی

سیستم اطلاعاتی یا سامانه اطلاعاتی یک پایگاه داده برای ذخیره، پردازش و تجزیه و تحلیل نتایج گزارش‌هایی است که به‌طور منظم در حال انجام است. به این دلیل سیستم‌های اطلاعاتی نه تنها به عنوان یک پایگاه داده، نرم‌افزار و سخت‌افزار بلکه به عنوان یک سیستم بزرگتر که به کمک و بهره‌گیری ازآن می‌توان مدیریت تمام امور دستی و دستگاهی و تفسیر سیستم‌های ارتباطی را به راحتی انجام داد، مطرح می‌شوند.

با این حال، این اصطلاح در معنای وسیع تر به هر وسیله‌ای که باعث برقراری ارتباط علمی بین افراد (به‌طور مثال از طریق ارتباط کلامی، سیستم‌های پانچ کارت و سیستم‌های تصادفی نوری ساده) می‌شود، اطلاق می‌شود. همچنین گاهی اوقات تنها برای اشاره به نرم‌افزار مورد استفاده برای اجرای یک پایگاه داده کامپیوتری یا برای اشاره به یک سیستم کامپیوتری استفاده می‌گردد. مجموعه سیستم‌های اطلاعاتی، برای مطالعه علمی، دقیق و واقعی شبکه‌های متشکل از سخت‌افزار و نرم‌افزار، که مردم و سازمان‌ها برای جمع‌آوری، فرایند ایجاد و توزیع اطلاعات از آن‌ها استفاده می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف هر سیستم ارتباطی حمایت از عملیات، مدیریت و تصمیم‌گیری و در معنای وسیع تر کاهش مدت استفاده می‌باشد؛ که می‌توان به فناوری اطلاعات و ارتباطاتی که یک سازمان، یا تکنولوژی که مردم در حمایت از فرایندهای کسب و کار انجام می‌دهند، اشاره کرد.

تاریخچه

سیستم‌های ارتباطی متعدد که امروزه به‌طور مداوم به روزشده برای ترویج روش‌های قوم نگاری، اطمینان از یکپارچگی داده هاو بهبود اثربخشی اجتماعی وبهره وری ازکل فرایند ویا به‌طور کلی به منظور پردازش اطلاعات در سازمان‌های متمرکز و به خصوص در شرکت‌های کسب و کار و اشتراک‌گذاری منابع با جامعه مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بررسی اجمالی

در باب سیستم‌های اطلاعاتی دو دیدگاه وجود دارد که دیدگاه اول شامل نرم‌افزار، سخت‌افزار، داده، مردم و روش‌های ارائه می‌باشد. در دیدگاه دوم علاوه برموارد بالا، فرایندها و عناصر ضروری دیگری مثل هدف و فعل و انفعالات نیز مورد توجه قرارمی‌گیرند. درانجمن Computing Machinery متخصصان سیستم‌های ارتباطی به‌طور متمرکز بر روی یکپارچه‌سازی راه حل‌های فناوری اطلاعات و فرایندهای کسب و کار برای پاسخگویی به نیازهای علمی کسب و کار فعالیت می‌کنند. انواع مختلفی از سیستم‌های اطلاعاتی وجود دارد که عبارتند از: سیستم‌های پردازش تراکنش، سیستم‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری، سیستم‌های مدیریت دانش، سیستم‌های مدیریت یادگیری، سیستم‌های مدیریت پایگاه داده و سیستم‌های اطلاعات دفتر. اکثر سیستم‌های ارتباطی برای انجام اموری که مغز انسان قادر به انجام آن‌ها نمی‌باشند ایجاد شده‌اند. برخی از این امور عبارتند از: دستیابی به حجم زیادی از اطلاعات، انجام محاسبات پیچیده وکنترل هم‌زمان چندین فرایند.

اجزا

هر سیستم اطلاعاتی از پنج قسمت اصلی تشکیل شده‌است که عبارتند از: ۱-سخت‌افزار که شامل CPUوتمام تجهیزات پشتیبانی، ورودی، خروجی، دستگاه‌های ذخیره‌سازی و دستگاه هلی ارتباطی است. ۲-نرم‌افزار به برنامه‌های کامپیوتری و کتابچه‌های راهنما اطلاق می‌شود. برنامه‌های کامپیوتری دستورالعمل‌های قابل خواندن ماشین است که به‌طور مستقیم مدارات موجود در قطعات سخت‌افزاری رابرای ایجاد اطلاعات مفید از داده هابه کار می‌اندازد. ۳-داده اطلاعات خامی هستند که به‌طور کلی به شکل ماشین خوان بر روی دیسک یا نوار و به‌طور کلی حافظه‌ها قرا می‌گیرند تا زمانی که کامپیوترها به آن نیاز پیدا کنند. ۴-روش به سیاست حاکم بریک سیستم کامپیوتری دراستفاده از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای موجود گفته می‌شود. ۵-مردم هر سیستم اطلاعاتی براساس نیاز مردم ایجاد شده‌است؛ بنابراین میزان رضایتمندی افراد به یک سیستم نقش بسیار مهمی در تعیین موفقیت و شکست یک سیستم اطلاعاتی دارد.

انواع

انواع سیستم‌های اطلاعاتی به صورت کلاسیک به صورت یک هرم تقسیم‌بندی می‌شوند که سطح زیرین این هرم، سیستم‌های مدیریت تراکنش‌ها، لایه‌های بالاتر به‌ترتیب سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری قرار دارند و در لایهٔ بالایی هرم نیز سیستم‌های مدیریت اجرایی قرار دارد. این تقسیم‌بندی از سال ۱۹۸۰ متداول بوده‌است.

با این حال، در سال‌های اخیر، برخی از انواع سیستم‌های اطلاعاتی متداول شده‌اند که نمی‌توان آن‌ها را در مدل کلاسیک تقسیم‌بندی سیستم‌های اطلاعاتی جانمایی کرد. برخی از این سیستم‌های اطلاعاتی عبارتند از:

جستارهای وابسته

• انبار داده
• برنامه‌ریزی منابع سازمانی
• سیستم‌های خبره
• موتورهای جستجو
• سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی
• سیستم‌های اتوماسیون اداری
• علوم رایانه
• همیار آی تی
• شبکه رایانه‌ای
• فناوری اطلاعات

منابع

1. کنت لاودن، جین لاودن. «فصل اول». در سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت. ترجمهٔ سید اکبر مصطفوی، سید مجتبی حسینی. ویرایش یازدهم. چاپ اول. تهران: فدک ایسانیس، ۱۳۸۹. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۱۶۰-۰۰۱-۲. 
2. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Information systems». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ بهمن ۱۳۹۲.