سامانه

سامانه یا به انگلیسی سیستم (به انگلیسی: System) مجموعه یا گروهی از اشیاء مرتبط یا غیر مرتبط است که هدف یا اهدافی خاص را دنبال می‌کنند، به گونه‌ای که واحدی پیچیده را تشکیل دهند.

گونه‌های سامانه

انواع انتقال مجاز

در فرایندهای ترمودینامیکی

برای انواع محیطها

انواع محیطها	قابلیت انتقال
	جرم و انرژِی	کار	گرما
تبادل ماده	Y	N	N
تبادل انرژی بدون تبادل ماده	N	Y	Y
بی دررو	N	Y	N
adynamic بدون تبادل ماده	N	N	Y
ایزوله	N	N	N

سامانه مجموعه‌ای از اجزایی است که با هم کار می‌کنند و هدف معینی را دنبال می‌کنند. سامانه تنها به نوع فیزیکی آن محدود نمی‌شود. مفهوم سامانه در مورد پدیده‌های مجرد پویا نظیر اقتصاد نیز به کار گرفته می‌شود.

تعریف و واژه‌شناسی

اصطلاح «سیستم» ریشه در واژهٔ یونانی syst¯ema دارد که به معنی «باهم جای دادن» است. سیستم، مجموعه‌ای است از عناصر به هم مرتبط که برای نیل به هدف مشترک با هم در تعامل هستند. در زبان فارسی واژهٔ سیستم به دلیل کثرت استفاده، متداول شده‌است. واژه‌های سامانه و نظام معادل‌های فارسی متداول برای واژهٔ سیستم هستند.

سامان یا سامانه (منظومه یا دستگاه هم گفته شده‌است؛ مانند: منظومهٔ شمسی - Solar system، و دستگاه معادلات خطّی - System of linear equations) هم‌چیده‌ای است از عناصر هم‌پیوسته که یک تمامیّت یگانه را تشکیل می‌دهند. چنین ترکیب و هم‌چیده‌ای معمولاً مجموعه‌ای سامان‌مند و منظّم را درست می‌کند و به همین رو به آن سامانه می‌گویند که از واژهٔ پارسی سامان به معنی نظم و ترتیب گرفته شده‌است. به بخشی از یک سامانه که خود جزئی از یک سامانهٔ دیگر باشد زیرسامانه می‌گویند. یک سامانه معمولاً در برگیرندهٔ بخش‌ها و عناصری است که به هم پیوسته شده‌اند تا جریان و روند داده‌ها، ماده یا انرژی را آسان‌تر سازند. یک سامانه معمولاً واحدهایی دارای برهم کنش دارد که برای آن‌ها می‌توان الگوهای ریاضی تشکیل داد.

جستارهای وابسته

• نظریه عمومی سامانه‌ها
• رویکرد سیستمی
• تفکر سیستمی
• تحلیل سیستمی
• مهندسی سیستم
• مدیریت سیستم
• مهندسی نوآوری
• سیبرنتیک
• نظریه سیستم‌ها
• سامانه‌های خطی
• نظریه بی‌نظمی‌ها
• سامانه‌های پیچیده
• پویایی‌های سامانه
• سامانه های تحت وب

پیوند به بیرون

• سیستم‌های خطّی، تئوری و طراحی
• آنالیز و کنترل سامانه‌های فرایند غیر خطی
• منظور از سیبرنتیک و دانش سامانه‌ها چیست؟
• کتاب کنترل، تألیف کاتسو هیکو اگاتا ترجمه علی کافی چاپ مرکز نشر دانشگاهی
• جهان‌بینی سیستمی، دیدی کل‌نگرانه برای عصر ما (پیشرفت‌های مربوط به نظریه سیستم‌ها، پیچیدگی، و علوم انسانی) (انگلیسی)