شیمی بیواورتوگونال

شیمی بیواورتوگونال (به انگلیسی: Bioorthogonal chemistry) اصطلاحی است که به هر نوع واکنش شیمیایی اشاره دارد که می‌تواند در داخل سیستم‌های زنده بدون تداخل با فرآیندهای بیوشیمیایی متداول رخ دهد.^[۱]^[۲]^[۳] این اصطلاح توسط کارولین برتوزی در سال ۲۰۰۳ ابداع شد.^[۴]^[۵] از زمان معرفی، مفهوم شیمی بیواورتوگونال، مطالعه بیومولکول‌هایی مانند گلیکان‌ها، پروتئین‌ها^[۶] و لیپیدها^[۷] در سیستم‌های زنده، بدون بروز بدون سمیت سلولی امکان‌پذیر شده‌است.

در سال ۲۰۲۲، کارولین برتوزی به خاطر معرفی و توسعه این نوع واکنش‌ها موفق به دریافت جایزه نوبل شیمی شد.^[۸]

منابع[ویرایش]

↑ Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2009). "Bioorthogonal Chemistry: Fishing for Selectivity in a Sea of Functionality". Angewandte Chemie International Edition. 48 (38): 6974–98. doi:10.1002/anie.200900942. PMC 2864149. PMID 19714693.
↑ Prescher, Jennifer A.; Dube, Danielle H.; Bertozzi, Carolyn R. (2004). "Chemical remodelling of cell surfaces in living animals". Nature. 430 (7002): 873–7. Bibcode:2004Natur.430..873P. doi:10.1038/nature02791. PMID 15318217.
↑ Prescher, Jennifer A; Bertozzi, Carolyn R (2005). "Chemistry in living systems". Nature Chemical Biology. 1 (1): 13–21. doi:10.1038/nchembio0605-13. PMID 16407987.
↑ Hang, Howard C.; Yu, Chong; Kato, Darryl L.; Bertozzi, Carolyn R. (2003-12-09). "A metabolic labeling approach toward proteomic analysis of mucin-type O-linked glycosylation". Proceedings of the National Academy of Sciences (به انگلیسی). 100 (25): 14846–14851. Bibcode:2003PNAS..10014846H. doi:10.1073/pnas.2335201100. ISSN 0027-8424. PMC 299823. PMID 14657396.
↑ Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2011). "From Mechanism to Mouse: A Tale of Two Bioorthogonal Reactions". Accounts of Chemical Research. 44 (9): 666–676. doi:10.1021/ar200148z. PMC 3184615. PMID 21838330.
↑ Plass, Tilman; Milles, Sigrid; Koehler, Christine; Schultz, Carsten; Lemke, Edward A. (2011). "Genetically Encoded Copper-Free Click Chemistry". Angewandte Chemie International Edition. 50 (17): 3878–3881. doi:10.1002/anie.201008178. PMC 3210829. PMID 21433234.
↑ Neef, Anne B.; Schultz, Carsten (2009). "Selective Fluorescence Labeling of Lipids in Living Cells". Angewandte Chemie International Edition. 48 (8): 1498–500. doi:10.1002/anie.200805507. PMID 19145623.
↑ "The Nobel Prize in Chemistry". The Nobel Prize. Retrieved 6 October 2022.

این یک مقالهٔ خرد شیمی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2009). "Bioorthogonal Chemistry: Fishing for Selectivity in a Sea of Functionality". Angewandte Chemie International Edition. 48 (38): 6974–98. doi:10.1002/anie.200900942. PMC 2864149. PMID 19714693.

[2] Prescher, Jennifer A.; Dube, Danielle H.; Bertozzi, Carolyn R. (2004). "Chemical remodelling of cell surfaces in living animals". Nature. 430 (7002): 873–7. Bibcode:2004Natur.430..873P. doi:10.1038/nature02791. PMID 15318217.

[3] Prescher, Jennifer A; Bertozzi, Carolyn R (2005). "Chemistry in living systems". Nature Chemical Biology. 1 (1): 13–21. doi:10.1038/nchembio0605-13. PMID 16407987.

[4] Hang, Howard C.; Yu, Chong; Kato, Darryl L.; Bertozzi, Carolyn R. (2003-12-09). "A metabolic labeling approach toward proteomic analysis of mucin-type O-linked glycosylation". Proceedings of the National Academy of Sciences (به انگلیسی). 100 (25): 14846–14851. Bibcode:2003PNAS..10014846H. doi:10.1073/pnas.2335201100. ISSN 0027-8424. PMC 299823. PMID 14657396.

[Doiarz-5] Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2011). "From Mechanism to Mouse: A Tale of Two Bioorthogonal Reactions". Accounts of Chemical Research. 44 (9): 666–676. doi:10.1021/ar200148z. PMC 3184615. PMID 21838330.

[6] Plass, Tilman; Milles, Sigrid; Koehler, Christine; Schultz, Carsten; Lemke, Edward A. (2011). "Genetically Encoded Copper-Free Click Chemistry". Angewandte Chemie International Edition. 50 (17): 3878–3881. doi:10.1002/anie.201008178. PMC 3210829. PMID 21433234.

[7] Neef, Anne B.; Schultz, Carsten (2009). "Selective Fluorescence Labeling of Lipids in Living Cells". Angewandte Chemie International Edition. 48 (8): 1498–500. doi:10.1002/anie.200805507. PMID 19145623.

[8] "The Nobel Prize in Chemistry". The Nobel Prize. Retrieved 6 October 2022.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

ن ب و شاخه‌های شیمی
فهرست ترکیب‌های آلی فهرست زیست‌مولکول‌ها فهرست ترکیب‌های معدنی جدول تناوبی
شیمی‌فیزیک	الکتروشیمی ترموشیمی ترمودینامیک شیمیایی علم سطح شیمی کلوئیدی میکرومریتیک سرماشیمی آواشیمی طیف‌بینی شیمی ساختاری / بلورنگاری فیزیک‌شیمی سینتیک شیمیایی فموتوشیمی شیمی کوانتومی شیمی چرخش فوتوشیمی
شیمی آلی	زیست‌شیمی شیمی بیوارگانیک زیست‌شناسی شیمیایی شیمی بالینی شیمی اعصاب شیمی زیست‌فیزیکی زیست‌شناسی مولکولی شیمی فضایی شیمی آلی فیزیکی واکنش آلی آنالیز سنتز برگشتی سنتز نامتقارن سنتز جامع / نیمه سنتز شیمی دارویی شیمی فولرن شیمی بسپار پتروشیمی
شیمی معدنی	کمپلکس شیمیایی شیمی مغناطیسی شیمی آلی فلزی شیمی معدنی زیستی شیمی بیو ارگانومتالیک شیمی معدنی فیزیکی شیمی خوشه‌ای بلورنگاری شیمی حالت جامد متالورژی شیمی سرامیک علم مواد
شیمی تجزیه	تجزیه دستگاهی روش الکتروتجزیه‌ای طیف‌بینی طیف‌بینی فروسرخ طیف‌سنجی رامان طیف‌سنجی مرئی-فرابنفش طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی هسته‌ای طیف‌سنجی جرمی یونش الکترونی طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی واجذب-یونش لیزری به کمک ماتریس فرایند جداسازی کروماتوگرافی کروماتوگرافی گازی کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا فموتوشیمی بلورنگاری مشخصه‌یابی
دیگر	شیمی هسته‌ای پرتو شیمی شیمی اکتینید کیهان‌شیمی / اخترشیمی زمین‌شیمی شیمی محیط زیست شیمی جو شیمی اقیانوس شیمی خاک‌رس کربوشیمی پتروشیمی شیمی خوراک شیمی کربوهیدرات شیمی کشاورزی آموزش شیمی شیمی غیرحرفه‌ای شیمی پنهان شیمی قانونی نکروشیمی نانوشیمی شیمی فراذره‌ای سنتز شیمیایی شیمی سبز کلیک شیمی شیمی ترکیبی شیمی محاسباتی شیمی ریاضیاتی شیمی نظری شیمی تر
همچنین ببینید	تاریخ شیمی جایزه نوبل شیمی شیمی در گذر زمان کشف عناصر شیمیایی «دانش بنیادی» واکنش شیمیایی فروکافت عنصر شیمیایی ترکیب شیمیایی اتم مولکول یون پیوند شیمیایی
رده انبار درگاه ویکی‌پروژه