خاک گلدان
خاک گلدان که با نام مخلوط گلدان یا خاک معجزه‌گر نیز شناخته می‌شود محیطی برای کشت است که می‌توان گیاهان و سبزیجات را در آن در گلدان یا ظرفِ بادوام دیگری کاشت و پرورش داد. اولین مورد ثبت‌شدهٔ به‌کارگیری این اصطلاح در انگلیسی به شماره‌ای از مجلهٔ کشاورزی آمریکا در سال ۱۸۶۱ بازمی‌گردد.[۱]
مواد تشکیل‌دهنده[ویرایش]
معمولاً پایهٔ اصلی خاک گلدان، خزهٔ پوده‌زار (با سنگ آهک[۲]) یا الیاف نارگیل است. مواد اضافی مورد استفاده در مخلوط ممکن است شامل ماسه، پرلیت، و شن (برای بهبود زهکشی) و ورمیکولیت (برای بهبود ماندگاری رطوبت) بشوند.
کود (به شکل کمپوست؛ به معنی برگ‌های پوسیده، کمپوست پوست درخت یا کمپوست قارچ بازیافتی) معمولاً اضافه نمی‌شود (یا فقط در مقادیر بسیار کم اضافه می‌شود) زیرا که برای خاک گلدان حجم زیادی از کود برای سلامتی خطرناک است. هر چند برای گیاهان بزرگ‌تر در گلدان‌های بزرگ‌تر از این کودها استفاده می‌شود. علیرغم نام آن، خاک کمی در گلدان استفاده می‌شود یا از خاک استفاده نمی‌شود زیرا برای رشد گیاهان آپارتمانی بسیار سنگین در نظر گرفته می‌شود.[۳]
خزهٔ پوده‌زار[ویرایش]
خزهٔ پوده‌زار (پیت ماس) از برگ‌های خشک‌شده و مردهٔ گیاه که پوسیده و گیاه‌خاک شده‌اند آماده می‌شود و بعد از فشرده شدن به عنوان بهبوددهندهٔ خاک و بسترهای کشت به کار می‌رود. به‌کارگیری این ماده در خاک گلدان، ظرفیتِ آبگیری و همچنین ظرفیت جذب مواد مغذی را در خاک بالا می‌برد. در خاک‌های شنی و ماسه‌ای برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالایی احتیاج دارند خزهٔ پوده‌زار به کار می‌رود و به این ترتیب میزان جذب آب را در خاک افزایش می‌دهند. به‌کارگیری خزهٔ پوده‌زار در خاکِ گلدان سودمندی‌های افزایش مادهٔ آلی خاک، نگهداری رطوبت، تهویهٔ (هواگیری) خاک‌های سنگین، به هم پیوستن خاک‌های سبک و شنی، نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی آن و حفاظت از خاک در برابر فرسایش را دارد.
به‌کارگیری خزهٔ پوده‌زار بحث‌برانگیز است زیرا برداشت خزهٔ پوده‌زار از محل طبیعی رشدش (که زیستگاه‌های منحصر به فردی مانند باتلاق را در بر می‌گیرد) کیفیت خاکِ این مناطق را کاهش می‌دهد. در زمین‌هایی که خزهٔ پوده‌زار در آن رشد می‌کند طیف متنوعی از گونه‌های گیاهی و جانوری زندگی می‌کنند. خزهٔ پوده‌زار همچنین رشد کندی دارد و سرعت رشد آن به اندازهٔ ۱ میلی‌متر در سال است و از این رو بازتولیدشان زمان بسیار زیادی می‌برد. همچنین حذف لایهٔ گیاهان جاذب دی‌اکسید کربن باعث آزاد شدن دی‌اکسید کربن در جو شده و به تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند.[۴][۵] از این رو برخی از سازمان‌ها استفاده از گزینه‌های دیگری مانند الیاف نارگیل را ترویج می‌کنند.[۶][۷]
مخلوط‌های مختلف برای استفاده‌های مختلف و گیاهان[ویرایش]
برای کاشت بذر و کاشت قلمه‌ها می‌توان مخلوطی را با استفاده از ۴۰٪ الیاف نارگیل یا خزهٔ ماس با سنگ آهک، ۴۰٪ ورمیکولیت، و ۲۰٪ شن تهیه کرد.[۸] علاوه بر ماسه، همچنین می‌توان از پرلیت استفاده کرد، با استفاده از درصد تقریباً یکسان ۳۳٪ -۳۳٪ -۳۳٪).[۹] همچنین گیاهان نیاز به خاکی دارند که مناسب با محیط آن‌ها باشد.[۱۰]
برای نمونه بنفشهٔ آفریقایی در خاک گلدانی که خزهٔ پوده‌زار بیشتری داشته باشد رشد بهتری خواهد داشت. کاکتوس و گیاهان گوشتی به زهکشی بیشتری نیاز دارند؛ بنابراین باید پرلیت یا ماسه با درصد بسیار بیشتری داشته باشند.[۱۱] گیاهان گوشت‌‌خوار مانند ونوس مگس‌خوار و گیاه کوزه‌دار، خاک‌هایی را می‌پسندد که مواد مغذی بسیار ضعیف و کمی داشته باشد که همانند خاک مناطق باتلاقی است که در آن رشد می‌کند.[۱۲] گیاهانی که بیشتر در آب رشد می‌کنند به مخلوط سنگین‌تر و متراکم‌تری نیازی دارند.[۱۳]
گندزدایی[ویرایش]
خاک گلدان همانند خاک باغچه می‌تواند حشرات را به خود جلب کند. برای نمونه حشرهٔ Fungus gnat غالباً در اطراف گیاهان آپارتمانی یافت می‌شود زیر این گونه از حشره در خاک گلدان مرطوب تخم می‌گذارد.[۱۴]
خاک گلدان موجود در بازار برای جلوگیری از شیوع علف هرز و بیماری‌های گیاهی گندزدایی می‌شود. دوباره به‌کارگیریِ خاک گلدان‌هایی که به صورت تجاری فروخته می‌شوند ممکن است به شرطی که بقایای ریشهٔ گیاه، قارچ، علف‌های هرز و حشرات دیگر با حرارت از مخلوط حذف شوند و تنها پس از آن کاشت جدید انجام شود.[۱۵] خاک گلدان بسته‌بندی‌شده در کیسه‌های مختلف از ۲ تا ۲۰ کیلوگرم فروخته می‌شود.[۱۶]
عفونت‌های بیماری لژیونر به دلیل استفاده از خاک‌های گلدان آلوده در استرالیا،[۱۷] نیوزیلند،[۱۸] هلند،[۱۹] ایالات متحده[۲۰] و ژاپن گزارش شده‌است.[۲۱]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Oxford English Dictionary
- ↑ Nissen, Dante. "The Indoor Plant Bible." Page 21. Barron’s. شابک ۰−۷۶۴۱−۵۷۶۹−۸
- ↑ Pleasant, Barbara. "The Complete Houseplant Survival Guide." Pages 314. Storey Publishing. شابک ۱−۵۸۰۱۷−۵۶۹−۴
- ↑ Gardeners urged to stop using peat-based compost
- ↑ Peat moss: Good for plants but bad for the planet?
- ↑ «11 of the best peat free composts». BBC Gardeners World Magazine (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «What are the alternatives to using peat-based compost? / RHS Gardening». www.rhs.org.uk (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ DIY Potting Soil: 6 Homemade Potting Mixes
- ↑ Ly، Linda (۲۰۲۱-۰۲-۰۵). «Make the Best Seed Starting Mix for Dirt Cheap (It's Organic Too)». Garden Betty (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ Fares، Joseph (۲۰۲۰-۱۰-۱۴). «What is Potting Soil? 10 Common Questions Answered in 2024» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ Burne, Geoffrey. "Encyclopedia of Container Gardening." Page 22. Fog City Press. شابک ۹۷۸−۱−۸۷۷۰۱۹−۴۳−۲
- ↑ "Dirty Buttons - Arts and Culture - Philly Weekly". philadelphiaweekly.com. Archived from the original on 2012-09-07.
- ↑ "Creating a water garden in a tub". The Christian Science Monitor.
- ↑ "How to minimize dents in carpet from furniture". azcentral.com.
- ↑ Carol Cloud Bailey. "Carol Cloud Bailey: Heat potting soil to prepare it for replanting". TCP. Archived from the original on 2016-05-30. Retrieved 2016-05-30.
- ↑ Reader's Digest Association. "Care-free Plants". Page 298. Readers Digest. شابک ۰−۷۶۲۱−۰۳۵۸−۲.
- ↑ Speers, D. J.; Tribe, A. E. (1994-10-17). "Legionella longbeachae pneumonia associated with potting mix". The Medical Journal of Australia. 161 (8): 509. doi:10.5694/j.1326-5377.1994.tb127576.x. ISSN 0025-729X. PMID 7935133.
- ↑ Kingston, M.; Padwell, A. (1994-03-23). "Fatal legionellosis from gardening". The New Zealand Medical Journal. 107 (974): 111. ISSN 0028-8446. PMID 8127508.
- ↑ den Boer, J. W.; Yzerman, E. P. F.; Jansen, R.; Bruin, J. P.; Verhoef, L. P. B.; Neve, G.; van der Zwaluw, K. (Winter 2007). "Legionnaires' disease and gardening". Clinical Microbiology and Infection: The Official Publication of the European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases. 13 (1): 88–91. doi:10.1111/j.1469-0691.2006.01562.x. ISSN 1198-743X. PMID 17184293.
- ↑ "Legionnaires' disease associated with potting soil--California, Oregon, and Washington, May-June 2000". Canada Communicable Disease Report = Releve Des Maladies Transmissibles Au Canada. 26 (22): 189–192. 2000-11-15. ISSN 1188-4169. PMID 11131692.
- ↑ "Legionnaires' Disease Associated with Potting Soil --- California, Oregon, and Washington, May--June 2000". Centers for Disease Control and Prevention.