تاریخ سیاسی اسلام

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تاریخ سیاسی اسلام نام مجموعه دو جلدی است به قلم رسول جعفریان که جلد اول آن با عنوان «سیره رسول خدا» در ۶۹۲ صفحه[۱] و جلد دوم آن نیز تحت عنوان «سیره خلفا» در ۸۲۸[۲] صفحه به رشته تحریر درآمده. این کتاب به زبان‌های انگلیسی،[۳] عربی[۴][۵][۶] و اردو[۷][۸] ترجمه شده‌است.

مقدمه[ویرایش]

رسول جعفریان در بخشی از مقدمه این مجموعه چنین می‌آورد:[۳]

نویسنده اعتراف می‌کند که قضاوت‌هایش در همه ابواب مطابق واقع نیست؛ چرا که لزوماً متخصص در همه این دوره‌ها نبوده و با منابع، به ویژه منابع تازه پژوهشی که انتشار یافته آشنایی ندارد. با این حال، همان گونه که از منابع بحث به دست می‌آید، تلاش بر آن بوده‌است تا در هر بخش، منابع کهن مورد ملاحظه قرار گیرد.

ساختار[ویرایش]

در جلد اول این مجموعه دو جلدی که با رویکرد تحلیلی نگارش و تحت عنوان «سیره رسول خدا» منتشر شده‌است به بررسی تاریخ سیاسی اسلام از زمان حیات تا درگذشت محمد ابن عبدالله پرداخته می‌شود. اما در جلد دوم این مجموعه افزون بر بررسی رویدادها، سیره و منش و اندیشه‌های خلفای نخستین و تاریخ تحولات دوران دو سلسله خلافت بنی امیه و بنی عباس، به زندگی امامان شیعه نیز پرداخته شده‌است.[۹][۱۰]

سیره رسول خدا[ویرایش]

این کتاب در ۷ فصل نگاشته شده‌است که آنها عبارتند از:

  • فصل اول: تاریخ نگاری مسلمانان
  • فصل دوم: دوره جاهلی
    • اوضاع سیاسی و اجتماعی اعراب جزیره العرب
    • دین و دین‌داری مردم در دوران جاهلیت
    • فرهنگ و دانش در دوران جاهلیت
  • فصل سوم: آغاز اسلام
  • فصل چهارم: اسلام در برابر فشار قریش
  • فصل پنجم: اسلام در مدینه (در این فصل به تحلیل علل گسترش سریع اسلام در مدینه پرداخته شده‌است)
  • فصل ششم:جنگ‌های رسول خدا تا سال پنجم هجرت (غزوه بدر، احد، احزاب، بنی‌قریظه و جنگ با قبیله‌ها)
  • فصل هفتم: به سوی پیروزی بر حجاز (در این فصل به بررسی صلح حدیبیه، فتح خیبر و مکه و… تا درگذشت محمد ابن عبدالله بیان شده‌است).[۱۱][۱۲][۱۳]

سیره خلفا[ویرایش]

این کتاب در ۱۲ بخش اصلی تألیف شده‌است که آنها عبارتند از:

  • بخش اول: خلافت ابوبکر
  • بخش دوم: خلافت عمر
  • بخش سوم: خلافت عثمان
  • بخش چهارم: امامت علی
  • بخش پنجم: امامت حسن مجتبی
  • بخش ششم: پادشاهی معاویه
  • بخش هفتم: نهضت کربلا و پیامدهای آن
  • بخش هشتم: انتقال خلافت از سفیانیان به مروانیان
  • بخش نهم: امام سجاد
  • بخش دهم: دولت مروانیان
  • بخش یازدهم: شیعیان در آخرین دهه‌های حکومت امویان
  • بخش دوازدهم: دولت مروانی رو به سوی زوال[۱۴][۱۵][۱۶]

نقد و بررسی[ویرایش]

این کتاب علاوه بر این که موضوع چند مصاحبه و گزارش بوده،[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] چندین بار هم مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌است.[۲۱][۲۲][۲۳]

منابع[ویرایش]

  1. «کتاب سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم». آدینه.
  2. «تاریخ سیاسی اسلام - جلد دوم: تاریخ خلفا». adinehbook.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «تاریخ سیاسی اسلام جلد 2 (تاریخ خلفا)». ghadeer.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اكتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در 2020-02-19. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  4. «سیرة سیّد الأنبیاء و المرسلین محمد صلی الله علیه و آله جامع المحامد کلّها | کتابخانه مجازی الفبا». alefbalib.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  5. «سیرة سید الانبیاء و المرسلین محمد (ص)». کتابخانه تخصصی تاریخ ایران و اسلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۲۰.
  6. «سیرة سیّد الأنبیاء و المرسلین محمد (ص) جامع المحامد کلّها». library.tebyan.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  7. «ترجمه کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا) تألیف استاد رسول جعفریان بزبان اردو | کتابخانه مجازی الفبا». alefbalib.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  8. «ترجمه کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا (تألیف استاد رسول جعفریان، به زبان اردو». www.icnc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.[پیوند مرده]
  9. «متن کتاب سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم - جلد 1 - صفحه 5 - جعفریان، رسول». www.noorlib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  10. دارالحدیث، موسسه علمی فرهنگی (۱۳۹۷-۰۱-۰۹). «تاریخ سیاسی اسلام: سیره رسول اکرم (ص)». حدیث نت. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  11. «تاریخ سیاسی اسلام». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  12. «مرکز پژوهش‌های صدا و سیما». pajuhesh.irc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  13. «تاریخ سیاسی اسلام جلد اول: سیره رسول خدا (ص)؛ رسول جعفریان». فروشگاه اینترنتی کتاب مشارق. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  14. «تاریخ سیاسی اسلام جلد 2 (تاریخ خلفا)». ghadeer.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  15. Behnegarsoft.com. «همه آنچه باید دربارهٔ خلفای صدر اسلام باید بدانید». پایگاه خبری الف. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  16. «بررسی تاریخ سیاسی اسلام از رحلت پیامبر (ص) تا زوال امویان در «تاریخ الخلفا»». آستان قدس رضوی.[پیوند مرده]
  17. جعفریان، کتاب نیوز | اطلاع‌رسانی و نقد کتاب-سیری در سیرهٔ نبوی به روایت. «کتاب نیوز | اطلاع‌رسانی و نقد کتاب - سیری در سیرهٔ نبوی به روایت جعفریان». کتاب نیوز | اطلاع‌رسانی و نقد کتاب - سیری در سیرهٔ نبوی به روایت جعفریان. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  18. «سیره رسول خدا (ص) به روایت رسول جعفریان». ana.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  19. «چرا خداوند آخرین پیامبرش را در عربستان مبعوث کرد؟ / رسول جعفریان». شبکه اجتهاد. ۲۰۱۸-۰۴-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  20. «گفتگو با دکتر رسول جعفریان: مهم روح سیره نبوی است نه شکل آن/ هنوز بر سر یک طرح جامع برای اصلاح جامعه به نتیجه نرسیده‌ایم». خبرآنلاین. ۲۰۱۲-۰۶-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  21. «بررسی و نقد کتاب تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان – اشتراک دانش باقرالعلوم (ع)». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  22. خلعتبری, حسام الدین; ادیبی مهر, محمد; خوانین زاده, محمد حسین; لطفی, مهر علی (2011-05-22). "بررسی و نقد کتاب تاریخ سیاسی اسلام رسول جعفریان". پژوهشنامه معارف قرآنی. 2 (4): 95–134. ISSN 2008-9252.
  23. «تاریخ ایران اسلامی؛ نقدی بر کتاب ‹‹تاریخ ایران اسلامی›› اثر رسول جعفریان». hawzah.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.