بابک بهروان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بابک
مسئول وزارت جنگجویان
پادشاهخسرو انوشیروان
اطلاعات شخصی
شهروندایران
پدربیرو
پیشهموبد
شناخته‌شده براینقش در اصلاحات ارتش شاهنشاهی ساسانی
خدمات نظامی
وفاداریشاهنشاهی ساسانی
خدمت/شاخهارتش شاهنشاهی ساسانی

بابک (پارسی میانه: Papak/Pabag) یک دیوان‌سالار ساسانی در قرن ۶ میلادی بود که بیش‌تر به‌واسطهٔ نقش کلیدی‌اش در اصلاحات ارتش شاهنشاهی ساسانی در دوران سلطنت خسرو انوشیروان شناخته می‌شود.

نام[ویرایش]

طبری نام او را «بابک بن بهروان» ذکر کرده‌است؛ تئودور نلدکه نام پدر بابک را بِیرَوان می‌داند و احمد تفضلی نام پدر او را بِهرُوان می‌داند؛ محمدتقی بهار نام پدر بابک را بیرو می‌داند؛ او این‌گونه شرح می‌دهد که بیرو، شکل جایگزین نام ویرو است؛ ویرو یک نام مردانهٔ پارسی است که به عنوان برادر رامین در داستان ویس و رامین از آن استفاده شده‌است.[۱] پسوند «ان» در نام پدر او در «بهروان» و «بیروان»، می‌تواند به معنای «پسر کسی بودن» باشد؛ یعنی بابک پسر بیرو. بابک معرب نام «پابگ» در زبان پارسی میانه است.

پیشه[ویرایش]

طبری، بابک را نجیب‌زاده‌ای معرفی می‌کند که به واسطهٔ سخاوت و کفایتش شناخته می‌شده‌است. از او به عنوان یکی از دبیرها یاد شده‌است اما طبق روایت شاهنامه، او موبد بوده‌است. خسرو انوشیروان در پی تلاش برای انجام اصلاحات در ارتش و ایجاد یک ارتش دائمی و آماده، بابک را به عنوان مسئول وزارت جنگجویان (به پارسی میانه: دیوان گُند) (به عربی: دیوان الجند، آوانگاری: دیوان المقاتلة) منصوب کرد؛ هم‌چنین فهرستی برای تجهیز قوای اسواران نوشته شد.[۱][۲][۳]

داستانی در کتاب تاریخ طبری و شاهنامه روایت شده‌است مبنی بر آن‌که قرار بوده سواره‌نظام اسواران، در رژه‌ای در مقابل بابک، برای بررسی و بازرسی وضعیت و تجهیزات، حاضر شوند و خود را آماده کنند؛ آن‌ها در مقابل بابک حاضر شدند، اما او آن‌ها را برگرداند و دستور داد تا «همگان» از جمله پادشاه خسرو انوشیروان زره‌پوشیده و آماده، در روز بعد حاضر شوند. در صورت عدم انجام، پادشاه حقوق سالیانه‌اش را که معادل پایهٔ حقوقی۴۰۰۰ درهم که مخصوص افسر سوارکار به علاوهٔ یک مقدار بیش‌تر درهم بود، دریافت نخواهد کرد. خسرو انوشیروان این امر را پذیرفت و به این کار تن داد؛ او کاملاً مسلح‌شده و آماده در رژهٔ روز بعد شرکت کرد؛ این داستان نشان‌گر آن است که همه، از جمله پادشاه، در برابر قانون یکسان بودند.[۱]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «BĀBAK – Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
  2. Bivar, ADH (1972). "Cavalry equipment and tactics on the Euphrates frontier". Dumbarton Oaks Papers. 26: 271–291.
  3. "Decline and Fall of the Sasanian Empire" (PDF). Archived from the original (PDF) on 31 March 2012. Retrieved 14 July 2013.