اخترشناسی پرتو ایکس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۳۵

اخترشناسی پرتو ایکس (انگلیسی: X-ray astronomy) زیرشاخه‌ای از اخترشناسی است که به مطالعه، رصد و پایش پرتو ایکس از اجرام آسمانی می‌پردازد. پرتو ایکس توسط جو زمین جذب می‌شود، بنابراین ابزارهای تشخیص این پرتو باید توسط بالون، راکت یا ماهواره در ارتفاعات بالا مستقر شوند. اخترشناسی پرتو ایکس نوعی تلسکوپ فضایی که توانایی دید بیشتری نسبت به تلسکوپ‌های استاندارد جذب نور دارد، مانند رصدخانه مونوکی با تابش پرتو ایکس.

تاریخچه

تاریخ اخترشناسی پرتو ایکس

در سال ۱۹۲۷، هالبرت از آزمایشگاه تحقیقات نیروی دریایی ایالات متحده و همکارانش گرگوری بریت و مرل تووه از مؤسسه کارنگی واشینگتن احتمال تجهیز موشک‌های رابرت گدارد را برای کشف جو فوقانی بررسی کردند. «دو سال بعد، او یک برنامه آزمایشی را پیشنهاد داد که در آن ممکن است یک موشک برای کشف فضای بالایی، از جمله تشخیص اشعه فرابنفش و پرتو X در ارتفاعات، استفاده شود.^[۱]

در اواخر دهه ۱۹۳۰، وجود یک گاز بسیار گرم و خنک در اطراف خورشید به‌طور غیر مستقیم از خطوط تاجی نوری گونه‌های بسیار یونیزه استنباط شد.^[۲] در اواسط دهه ۱۹۴۰ مشاهدات رادیویی یک تاج رادیویی را در اطراف خورشید نشان داد.^[۳]

آغاز جستجوی منابع اشعه ایکس از بالای جو زمین در ۵ اوت ۱۹۴۸ ساعت ۱۲:۰۷ به وقت گرینویچ بود. یک موشک V-2 ارتش ایالات متحده (آلمان سابق) به عنوان بخشی از پروژه هرمس از منطقه ماسه‌های سفید تأیید شد. اولین پرتو ایکس خورشیدی توسط T. Burnight ثبت شد.^[۴]

طی دهه‌های ۱۹۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰، حساسیت ردیاب‌ها در طول ۶۰ سال نجوم پرتو ایکس بسیار افزایش یافت. علاوه بر این، توانایی تمرکز پرتو X با امکان تولید تصاویر با کیفیت بالا از بسیاری از اجرام آسمانی جذاب به میزان بسیار زیادی توسعه یافته‌است.

موشک ژرفاسنج

بالون‌ها

تلسکوپ پرتو ایکس

اخترشناسی پرتو ایکس نظری

دیناموس

اخترشناسی پرتو ایکس ستاره‌ای

ستاره پیش‌رشته اصلی

اتا شاه‌تخته

اخترشناسی آماتوری

جستارهای وابسته

منابع

↑ "Spacelab 2 NRL Looks at the Sun". Archived from the original on February 24, 2012. Retrieved October 29, 2009.
↑ Grottian W (1939). "Zur Frage der Deutung der Linien im Spektrum der Sonnenkorona". Naturwissenschaften. 27 (13): 214. Bibcode:1939NW.....27..214G. doi:10.1007/BF01488890.
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Gudel وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Keller CU (1995). "X-rays from the Sun". Cell Mol Life Sci. 51 (7): 710. doi:10.1007/BF01941268.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «X-ray astronomy». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۱۵.

پیوند به بیرون

How Many Known X-Ray (and Other) Sources Are There?
Is My Favorite Object an X-ray, Gamma-Ray, or EUV Source?
X-ray all-sky survey on WIKISKY
Audio – Cain/Gay (2009) Astronomy Cast – X-Ray Astronomy

این یک مقالهٔ خرد اخترشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[Spacelab2-1] "Spacelab 2 NRL Looks at the Sun". Archived from the original on February 24, 2012. Retrieved October 29, 2009.

[Grottian-2] Grottian W (1939). "Zur Frage der Deutung der Linien im Spektrum der Sonnenkorona". Naturwissenschaften. 27 (13): 214. Bibcode:1939NW.....27..214G. doi:10.1007/BF01488890.

[Gudel-3] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Gudel وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[Keller-4] Keller CU (1995). "X-rays from the Sun". Cell Mol Life Sci. 51 (7): 710. doi:10.1007/BF01941268.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 [[پرونده:Ill-2_O3.jpg|بندانگشتی|چپ|350px|پرتو ایکس از حدود ۰٫۰۰۸ نانومتر آغاز شده و در امتداد [[طیف الکترومغناطیس]] تا حدود ۸ نانومتر ادامه می‌یابد که بیش از [[کدری]] [[جو زمین]] است.]]
 '''اخترشناسی پرتو ایکس''' ({{lang-en|X-ray astronomy}}) زیرشاخه‌ای از [[اخترشناسی]] است که به مطالعه، رصد و پایش [[پرتو ایکس]] از [[جرم آسمانی|اجرام آسمانی]] می‌پردازد. پرتو ایکس توسط [[جو زمین]] جذب می‌شود، بنابراین ابزارهای تشخیص این پرتو باید توسط بالون، راکت یا ماهواره در ارتفاعات بالا مستقر شوند. اخترشناسی پرتو ایکس نوعی [[تلسکوپ فضایی]] که توانایی دید بیشتری نسبت به تلسکوپ‌های استاندارد جذب نور دارد، مانند [[رصدخانه مونوکی]] با تابش پرتو ایکس.
+== تاریخچه ==
+{{اصلی|تاریخ اخترشناسی پرتو ایکس}} {{پم|تاریخ اخترشناسی پرتو ایکس|History of X-ray astronomy}}
+در سال ۱۹۲۷، هالبرت از [[آزمایشگاه تحقیقات نیروی دریایی ایالات متحده]] و همکارانش [[گرگوری بریت]] و [[مرل تووه]] از مؤسسه کارنگی واشینگتن احتمال تجهیز موشک‌های [[رابرت گدارد]] را برای کشف جو فوقانی بررسی کردند. «دو سال بعد، او یک برنامه آزمایشی را پیشنهاد داد که در آن ممکن است یک موشک برای کشف فضای بالایی، از جمله تشخیص اشعه فرابنفش و پرتو X در ارتفاعات، استفاده شود.<ref name=Spacelab2>{{cite web |title=Spacelab 2 NRL Looks at the Sun |url=http://wwwsolar.nrl.navy.mil/sl2_pub.html |access-date=October 29, 2009 |archive-date=February 24, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120224192219/http://wwwsolar.nrl.navy.mil/sl2_pub.html |url-status=dead}}</ref>
+در اواخر دهه ۱۹۳۰، وجود یک گاز بسیار گرم و خنک در اطراف خورشید به‌طور غیر مستقیم از خطوط تاجی نوری گونه‌های بسیار یونیزه استنباط شد.<ref name=Grottian>{{Cite journal|author=Grottian W |journal=Naturwissenschaften|volume=27 |page=214|doi=10.1007/BF01488890|title=Zur Frage der Deutung der Linien im Spektrum der Sonnenkorona|date=1939|issue=13|bibcode = 1939NW.....27..214G}}</ref> در اواسط دهه ۱۹۴۰ مشاهدات رادیویی یک تاج رادیویی را در اطراف خورشید نشان داد.<ref name=Gudel/>
+آغاز جستجوی منابع اشعه ایکس از بالای جو زمین در ۵ اوت ۱۹۴۸ ساعت ۱۲:۰۷ به وقت گرینویچ بود. یک [[وی-۲|موشک V-2]] ارتش ایالات متحده (آلمان سابق) به عنوان بخشی از پروژه هرمس از منطقه ماسه‌های سفید تأیید شد. اولین پرتو ایکس خورشیدی توسط T. Burnight ثبت شد.<ref name=Keller>{{Cite journal|author=Keller CU |title=X-rays from the Sun |journal=Cell Mol Life Sci|date=1995 |volume=51|issue=7 |page=710|doi=10.1007/BF01941268}}</ref>
+طی دهه‌های ۱۹۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰، حساسیت ردیاب‌ها در طول ۶۰ سال نجوم پرتو ایکس بسیار افزایش یافت. علاوه بر این، توانایی تمرکز پرتو X با امکان تولید تصاویر با کیفیت بالا از بسیاری از اجرام آسمانی جذاب به میزان بسیار زیادی توسعه یافته‌است.
 == موشک ژرفاسنج ==