فضانورد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ربات افزودن: ku:Astronot |
|||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
[[ka:კოსმონავტი]] |
[[ka:კოსმონავტი]] |
||
[[ko:우주비행사]] |
[[ko:우주비행사]] |
||
[[ku:Astronot]] |
|||
[[la:Astronauta]] |
[[la:Astronauta]] |
||
[[ms:Angkasawan]] |
[[ms:Angkasawan]] |
||
نسخهٔ ۱ فوریهٔ ۲۰۰۸، ساعت ۲۰:۴۰
فضانورد یا کیهان‌نورد کسی است که به فضای بیرون از جو کره زمین سفرکرده باشد. در زبان انگلیسی واژه‌ی Astronaut بطور کلی به معنای فضانورد است، ولی برای فضانوردن روسی (و شوروی سابق) معمولاً واژه‌ی Cosmonaut بکار می‌رود که معادل واژه‌ی روسی Космонавт است[۱]
این واژه معمولاً برای فضانوردان حرفه‌ای بکار می‌رود، اما گاهی بطور کلی به افرادی که به فضا سفر کرده را داشته‌اند نیز اطلاق می‌شود. مثلاً دانشمندان، پژوهشگران، خلبانان و حتی توریست‌های فضایی که تجربه سفر به فضا را داشته باشند، فضانورد تلقی می‌شوند.
تعریف فضانوردی
بر اساس تعریف فدراسیون بین‌المللی هوانوردی (FAI)، پرواز در ارتفاع بالاتر از یکصد کیلومتر از سطح زمین «سفر فضایی» محسوب می‌شود، اگرچه در آمریکا بر اساس تعریف سازمان فدرال هوانوردی پرواز بالاتر از ارتفاع ۸۰ کیلومتر عنوان سفر فضایی را کسب می‌کند. کسی که سفر فضایی انجام داده باشد لایق دریافت نشان بال کیهان‌نوردی است.
نخستین‌های فضانوردی
نخستین موجود زنده در فضا
نخستین موجود زنده در فضا سگی به نام لایکا بود که در ۳ نوامبر سال ۱۹۵۷ میلادی با فضاپیمای روسی اسپوتنیک ۲ به مدار زمین پرتاب شد. از این پرواز برای آزمایش ارگان‌های زنده‌ی بدن در مرحله‌ی پرتاب و شرایط بی‌وزنی و برای تکمیل سیستم‌های پشتیبانی حیات در اولین فضاپیمای سرنشین‌دار استفاده شد.
نخستین انسان فضانورد
نخستین فضانورد جهان یوری گاگارین کیهان‌نورد روسی بود که در ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ میلادی با فضاپیمای وستک ۱ به فضا رفت و در طول ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را پیمود.
نخستین زن فضانورد
نخستین زن فضانورد والنتینا ترشکووا کیهان‌نورد روسی است که در ۶ مارس ۱۹۶۳ میلادی با فضاپیمای وستک ۶ به فضا رفت.
نخستین راهپیمایی فضایی
- نخستین راهپیمایی فضایی توسط الکسی لئونف کیهان‌نورد روسی در ۱۸ مارس سال ۱۹۶۵ میلادی انجام شد. او پس از پوشیدن لباس فضایی از فضاپیمای وسخود ۲ خارج شد و به مدت ۲۰ دقیقه، در حالیکه با کابل مخصوص به فضاپیمای خود متصل بود در فضای بیکران شناور شد. در مدت زمانی که الکسی لئونف در بیرون از فضاپیمای بسر می‌برد، این فضاپیما در مدار زمین مسیری از شمال آفریقا تا شرق سیبری را پیمود.
نخستین گام بر روی ماه
نخستین انسان بر روی ماه نیل آرمسترانگ فضانورد آمریکایی است که طی ماموریت آپولو ۱۱ در ۲۰ ژوییه سال ۱۹۶۹ میلادی بر روی ماه گام نهاد.
نخستین فضانورد فارسی‌زبان
نخستین فضانورد فارسی‌زبان، عبدالاحد مهمند کیهان‌نورد افغان است که در ۲۹ اوت سال ۱۹۸۸ با فضاپیمای روسی سایوز تی‌ام ۶ به فضا رفت و به مدت ۹ روز به همراه فضانوردان دیگر در ایستگاه فضایی میر به پژوهشهای اخترفیزیکی، پزشکی و بیولوژیکی پرداخت.
نخستین گردشگر فضایی
نخستین گردشگر (توریست) فضایی، دنیس تیتو بازرگان و مهندس آمریکایی بود که با پرداخت حدود ۲۰ میلیون دلار در ۸ آوریل سال ۲۰۰۱ میلادی با فضاپیمای روسی سایوز تی‌ام ۳۲ به فضا رفت و به مدت ۷ روز و ۲۲ ساعت در ایستگاه فضایی بین‌المللی در مدار زمین اقامت داشت.
نخستین فضانورد ایرانی
نخستین فضانورد و گردشگر فضایی ایرانی، انوشه انصاری است که با پرداخت حدود ۲۰ میلیون دلار با فضاپیمای روسی سایوز تی‌ام‌ای ۹ در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶ به مدار زمین رفت و اقامت ۱۱ روزه خود را در ایستگاه فضایی بین‌المللی آغاز کرد. انوشه انصاری ترجیح می‌دهد در مورد خود از عنوان «فضانورد همراه» بجای واژه «توریست فضایی» استفاده کند.
نخستین فضانورد مسلمان
نخستین فضانورد مسلمان سلطان بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود شاهزاده‌ی سعودی است که در ۱۷ ژوئن سال ۱۹۸۵ میلادی با فضاپیمای آمریکایی شاتل دیسکاوری به مدار زمین رفت.
ترین‌های فضانوردی
طولانی‌ترین اقامت در فضا
رکورد طولانی‌ترین اقامت در فضا متعلق به والری پولیاکف کیهان‌نورد روسی است که به مدت ۴۳۷ روز در ایستگاه فضایی میر زندگی و پژوهش کرد.
طولانی‌ترین پرواز تک‌نفره
طولانی‌ترین پرواز تک‌نفره به مدت ۴ روز و ۲۳ ساعت توسط والری بیکفسکی کیهان‌نورد روسی از ۱۴ تا ۱۹ ژوئن ۱۹۶۳ با فضاپیمای وستک ۵ انجام شد.
طولانی‌ترین حضور پیوسته انسان در فضا
رکورد طولانی‌ترین حضور پیوسته انسان در فضا متعلق به ایستگاه فضایی میر است. روسیه (و شوروی سابق) به مدت ۳۶۴۴ روز حضور بی‌وقفه‌ی فضانوردان را در ایستگاه فضایی میر تضمین کردند. این دوره از ۵ سپتامبر ۱۹۸۹ آغاز و پس از ۲۲ پرواز فضاپیمای سایوز در ۲۹ اوت سال ۱۹۹۹ به پایان رسید. در طی این مدت، فضاپیمای آمریکایی شاتل نیز ۸ بار اقدام به انتقال فضانوردان به ایستگاه فضایی میر نمود.
طولانی‌ترین مدت اقامت بر سطح ماه
رکورد طولانی‌ترین مدت اقامت بر سطح ماه متعلق به یوجین سرنن و هریسون اشمیت فضانوردان آمریکایی است. آنها در ماموریت آپولو ۱۷ پس از فرود بر ماه در ۱۱ دسامبر ۱۹۷۲، به مدت ۷۴ ساعت و ۵۹ دقیقه و ۴۰ ثانیه بر سطح ماه ماندند.
دورترین سفر فضایی انسان
رکورد دورترین سفر فضایی انسان متعلق به فضانوردان آمریکایی ماموریت آپولو ۱۳ است. فضاپیمای آنها در ۱۵ آوریل ۱۹۷۰ در حالیکه در سوی تاریک ماه پرواز می‌کردند، فاصله‌ای معادل ۴۰۰٬۱۷۱ کیلومتر از زمین داشتند.
جوان‌ترین و پیرترین فضانوردان
- جوان‌ترین فضانورد گرمان تیتف کیهان‌نورد روسی است که در ۶ اوت ۱۹۶۱ میلادی در سن ۲۵ سالگی با فضاپیمای وستک ۲ به مدار زمین رفت.
- پیرترین فضانورد جان گلن سناتور و فضانورد سابق آمریکایی است که پس از بازنشستگی مجدداً در ۲۹ اکتبر سال ۱۹۹۸ میلادی در سن ۷۷ سالگی با فضاپیمای شاتل دیسکاوری به مدار زمین رفت.
- رکورد بیشترین تعداد سفرهای فضایی متعلق به فرانکلین چانگ دایاز فضانورد کاستاریکایی-آمریکایی و جری راس فضانورد آمریکایی است. وی ۷ پرواز فضایی را در پرونده خود ثبت کرده است.
جستارهای وابسته
از ویکی‌پدیای انگلیسی
- وسخود ۲ - اولین راهپیمایی فضایی
- لایکا - اولین موجود زنده در فضا
- لیست پروازهای فضایی سرنشین‌دار
- رکوردهای فضانوردی
مراجع
پیوند به بیرون
- دانش فضایی يك وب‌گاه فارسی برای گسترش و ترویج دانش و فناوری فضایی
- انوشه انصاری
- داستان یوری گاگارین و فضاپیمای وستک ۱
- در مورد لایکا اولین موجود زنده در فضا
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |