محمدتقی برغانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←پانویس |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
}} |
}} |
||
'''محمدتقی برغانی''' معروف به '''ملا محمدتقی برغانی''' در روستای «[[برغان]]»<ref>روستای برغان در [[دهستان برغان]] از توابع [[شهرستان ساوجبلاغ]] كه در ۳۸ كیلومتری شمال غربی [[كرج]] واقع شده و دارای آب و هوای كوهستانی و سردسیری است. (لغت نامه دهخدا، ج ۸، ص ۹۰۳ و ۹۰۴).</ref> به دنیا آمد. در سال تولد وی چند قول وجود دارد.<ref>[[۱۱۷۲ (قمری)|۱۱۷۲]]، [[۱۱۸۳(قمری)|۱۱۸۳]]، [[۱۱۸۴(قمری)|۱۱۸۴]]، [[۱۱۹۴ (قمری)|۱۱۹۴]].</ref> برخی او را [[شهید ثالث]] لقب داده‌اند و بعضی دیگر، وی را [[شهید رابع]] نامیده‌اند.<ref>ریحانة الادب، ج۳، ص ۲۷۹ و ۲۸۰؛ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۹۳ و ۳۹۴.</ref> |
'''محمدتقی برغانی'''، [[روحانی]] [[شیعه]] [[ایرانی]] معروف به '''ملا محمدتقی برغانی''' در روستای «[[برغان]]»<ref>روستای برغان در [[دهستان برغان]] از توابع [[شهرستان ساوجبلاغ]] كه در ۳۸ كیلومتری شمال غربی [[كرج]] واقع شده و دارای آب و هوای كوهستانی و سردسیری است. (لغت نامه دهخدا، ج ۸، ص ۹۰۳ و ۹۰۴).</ref> به دنیا آمد. در سال تولد وی چند قول وجود دارد.<ref>[[۱۱۷۲ (قمری)|۱۱۷۲]]، [[۱۱۸۳(قمری)|۱۱۸۳]]، [[۱۱۸۴(قمری)|۱۱۸۴]]، [[۱۱۹۴ (قمری)|۱۱۹۴]].</ref> برخی او را [[شهید ثالث]] لقب داده‌اند و بعضی دیگر، وی را [[شهید رابع]] نامیده‌اند.<ref>ریحانة الادب، ج۳، ص ۲۷۹ و ۲۸۰؛ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۹۳ و ۳۹۴.</ref> |
||
==تحصیل== |
==تحصیل== |
||
نسخهٔ ۱۹ فوریهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۶:۰۸
محمدتقی برغانی محمدتقی برغانی | |
|---|---|
| عنوان(ها) | ملا |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | محمدتقی برغانی مشخص نیست روستای برغان |
| درگذشته | ۱۲۶۳ یا ۱۲۶۴ |
| محل دفن | حرم شاهزاده حسین قزوین |
| محل اقامت | قزوین |
| آثار معروف | عیون الاصول منهج الاجتهاد ملخّص العقائد مجالس المتقین و ... |
| تحصیلات | قزوین، قم، اصفهان |
| استادان | ملا محمد ملائكه ملا آقا بیدآبادی ملا علی نوری محمدباقر وحید بهبهانی و ... |
محمدتقی برغانی، روحانی شیعه ایرانی معروف به ملا محمدتقی برغانی در روستای «برغان»[۱] به دنیا آمد. در سال تولد وی چند قول وجود دارد.[۲] برخی او را شهید ثالث لقب داده‌اند و بعضی دیگر، وی را شهید رابع نامیده‌اند.[۳]
تحصیل
وی به تشویق پدر، به تحصیل علوم دینی پرداخت. تحصیلات مقدماتی و مقداری از فقه و اصول را در نزد دانشمندان قزوین به پایان برده و آنگاه رهسپار قم می‌شود. در آنجا در حوزه درسی علامه محقق میرزای قمی حضور یافته و سپس به اصفهان می‌رود و از بزرگان این شهر، حكمت و كلام را فرا می‌گیرد. پس از چندی به كربلا می‌آید و چند سالی در درس «صاحب ریاض» شركت جسته و بعد به ایران (تهران یا قزوین) باز می‌گردد.» [۴]
استادان
- ملا محمد ملائكه
- ملا آقا بیدآبادی
- ملا علی نوری
- محمدباقر وحید بهبهانی
- سید علی طباطبایی اصفهانی حائری، معروف به «صاحب ریاض»
- میرزا ابوالقاسم گیلانی قمی، معروف به «میرزای قمی» و «صاحب قوانین» [۵]
- جعفر كاشف الغطاء
- سید محمد طباطبایی، معروف به «سید محمد مجاهد» [۶]
مشایخ اجازه
شهید ثالث در متن اجازه نامه‌ای كه به شاگردش «تنكابنی» داده، اسامی مشایخ اجازات خود را همین سه نفر معرفی كرده است.[۸] برخی میرزای قمی را به مشایج اجازه شهید ثالث افزوده‌اند.[۹]
شاگردان
با این كه ملا محمدتقی در شهرهای اصفهان، كربلا، نجف، تهران و قزوین، به تدریس اشتغال داشت،[۱۰] شرح حال نگاران به معرفی شاگردان او چندان نپرداخته و در بین آنها، بیشتر از فرزندان وی و میرزا محمد تنكابنی و سید محمدحسین قزوینی یاد كرده‌اند.
آثار علمی
- عیون الاصول[۱۱]
- منهج الاجتهاد[۱۲]
- ملخّص العقائد[۱۳]
- مجالس المتقین[۱۴]
- القضاء عن الأموات
- رساله‌ای در نماز جمعه
- رساله‌ای در طهارت
- رساله‌ای در نماز و روزه
- رساله‌ای در قضاء نمازها
- رساله‌ای در دیات (به زبان فارسی)[۱۵]
- شرح الشرایع[۱۶]
- یک دوره فقه فارسی از طهارت تادیات
- عیون الاصول[۱۷]
- شرح الروضة (به زبان عربی)
- شرح بر معالم (به زبان عربی)
- ملخص العقاید[۱۸]
- رسالة فی صلاة الجمعة
- رسالة فی عدم وجوب هبة الولی مدة منقطعة المولی علیه
او آشنا به فنون نگارش بود و آثار بسیار ارزشمندی خلق كرد و به یادگار گذاشت. تنكابنی در خصوص آثار او می‌نویسد:
«آن زمانی كه در قزوین تحصیل می‌كردم، شهید مشغول به اتمام تألیف این كتاب (منهج الاجتهاد) بودند؛ به طوری كه دید و بازدید، عروسی و عزا، همه را ترك كرده بود و به تألیف كتاب «منهج» مشغول بود. مگر روزها به جهت وقت عصر، مقدار دو ساعت به غروب مانده می‌نشستند و به مرافعات اشتغال داشتند و سایر اوقات را به تألیف مشغول بودند.»[۱۹]
فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی
- اجرای حدود شرعی
- شركت در جبهه جنگ و مبارزه فرهنگی با مذاهب استعماری
- برپایی نماز جمعه (فرزندان و نوادگان او بعد از شهادتش، نماز جمعه قزوین را در همان مسجد و محل شهادتش اقامه می‌كردند).[۲۰]
- تاسیس مسجدی به نام «جامع صغیر» كه پس از شهادتش به «مسجد شهیدی» شهرت یافت.[۲۱]
- تاسیس مسجدی در قزوین، واقع در محله «دیمج»
- تاسیس مدرسه علوم دینی در سه طبقه در شمال مسجد فوق
- تاسیس مسجدی در كربلا واقع در محله «باب السلامة»
تمامی آثار فوق تا عصر حاضر به نام او معروف است.[۲۲]
مقابله با فتنه‌ها
در زمان او، جنبش‌های فكری و جریانات انحرافی متعددی در حال شكل‌گیری و گسترش بود. عمده‌ترین آنها وهابیت، شیخیه و بابیه[۲۳] بودند كه وی نقش زیادی در مبارزه با آنها داشت.
مرگ
در مورد نحوه مرگش گفته شده:
شبی به حسب عادت معمول برای خواندن نماز شب به مسجد می‌رود. در حال عبادت، چند نفر از پیروان شیخیه و بابیه كه تصمیم گرفته بودند او را ترور كنند، با نیزه به وی هجوم می‌آوردند و هشت نقطه از گردنش را با آن مجروح می‌سازند كه پس از انتقال به منزلش بعد از دو روز به علت شدت جراحات وارده به شهادت می‌رسد.[۲۴]
پیكرش در ۱۵ ذی‌القعده ۱۲۶۳ یا ۱۲۶۴ در جوار شاهزاده حسین قزوین به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ روستای برغان در دهستان برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ كه در ۳۸ كیلومتری شمال غربی كرج واقع شده و دارای آب و هوای كوهستانی و سردسیری است. (لغت نامه دهخدا، ج ۸، ص ۹۰۳ و ۹۰۴).
- ↑ ۱۱۷۲، ۱۱۸۳، ۱۱۸۴، ۱۱۹۴.
- ↑ ریحانة الادب، ج۳، ص ۲۷۹ و ۲۸۰؛ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۹۳ و ۳۹۴.
- ↑ شهیدان راه فضیلت، علامه امینی، ص ۴۷۵ و ۴۷۷؛ ریحانة الادب، میرزا محمدعلی مدرس، ج ۱، ص ۲۴۷؛ الكرام البررة، آقا بزرگ تهرانی، الجزء الاول من قسم الثانی، ص ۲۲۶؛ معارف الرجال، محمد حرزالدین، ج۲، ص ۲۰۷.
- ↑ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۸۹ و ۳۹۰ و ش ۶۶، ص ۱۷۹؛ الكرام البررة، ج ۱، ص ۲۲۶؛ شهیدان راه فضیلت، ص ۴۷۶ و ۴۷۷.
- ↑ معارف‌الرجال، ج ۲، ص ۲۰۷ و ریحانة الادب، ج ۱، ص ۲۴۷.
- ↑ الكرام البررة، ج ۱ ص ۲۲۶؛ تذكرة العلماء، ص ۱۱۹؛ قصص العلماء، ص ۲۳؛ مكارم الآثار، علامه حبیب آبادی، ج ۵، ص ۱۷۱۲.
- ↑ قصص العلماء، ص ۲۵ و ۲۶.
- ↑ گنجینه دانشمندان. ج ۶، ص ۱۶۳.
- ↑ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۹۰ و ش ۶۶، ص ۱۸۰.
- ↑ وی در این كتاب كه دو جلد است، اشكالات و نقدهایی بر«قوانین» وارد كرده است. او در این باره می‌گوید: «در سفر جهاد، شب‌ها با حاجی ملا احمد نراقی ایرادات مرا در عیون الاصول بر میرزا، عنوان می‌كردیم و با هم گفتگو می‌داشتیم.» (همان، ص ۲۹ و ۳۰).
- ↑ این كتاب كه ۲۴ جلد است، شرح «شرایع الاسلام» و یك دوره فقه استدلالی است كه شامل مباحث فقهی طهارت تا دیات می‌باشد. این اثر نفیس از منابع مهم فقیهان شیعه در تحقیقات فقهی و فتاوای آنها بود. نسخه‌هایی از آن در كتابخانه‌های متعددی موجود است. «صاحب جواهر الكلام زمانی كه به نگارش كتاب «جهاد» رسید، اسباب و منابع تحقیقی لازم را نداشت؛ زیرا فقها كمتر در باب «جهاد» كتاب و رساله نوشته‌اند. از قضا، محمد آقا فرزند شهید برغانی در نجف اشرف به تحصیل می‌پرداخت؛ لذا شیخ محمد حسن نجفی جلد چهارم منهج الاجتهاد را به رسم عاریه از فرزند فقیه شهید گرفته و در تألیف و تكمیل كتاب جهاد از مباحث فقهی آن استفاده به عمل آورد.» (همان، ص ۳۰؛ اجساد جاویدان، ص ۲۲۳؛ مجله حوزه، ش ۶۶، ص ۱۸۱).
- ↑ درباره علم كلام.
- ↑ این كتاب درباره مطالب اخلاقی است كه مشتمل بر ۵۰ مجلس می‌باشد. تاریخ نگارش آن سال ۱۲۵۸ ه.ق است.
- ↑ الكرام البررة، ج ۱، ص ۲۲۷ و ۲۲۸؛ قصص العلماء، ص ۲۹ و ۳۰؛ شهیدان راه فضیلت، ص ۴۷۸ و ۴۷۹؛ گنجینه دانشمندان، ج ۶، ص ۱۶۳ و غیره.
- ↑ این کتاب که یک جلد بزرگ است، تمامی ابواب فقه را در بردارد و در سال ۱۲۲۶ ه.ق تألیف شده است.
- ↑ این کتاب دو جلد است و بیشتر این دو جلد در نقد قوانین میرزای قمی می‌باشد.
- ↑ این کتاب یك جلد بزرگ می‌باشد و موضوعش کلام است.
- ↑ قصص العلماء، ص ۳۰.
- ↑ مكارم آلاثار، ج ۵، پاورقی ص ۱۷۱۴.
- ↑ اجساد جاویدان، ص ۲۲۱؛ گنجینه دانشمندان، ج ۶، ص ۱۶۲.
- ↑ مجله حوزه، ش ۵۶ و ۵۷، ص ۳۹۶.
- ↑ همان، ص ۳۹۱.
- ↑ اقباس از قصص العلماء، ص ۵۷؛ شهیدان راه فضیلت، ص ۴۷۷؛ اجساد جاویدان، ص ۲۲۱ و ۲۲۲.
منبع
- شبكه اطلاع رسانی اجتهاد
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.