حشد شعبی

بسیج مردمی
(به عربی: الحشد الشعبي)
فعال	۱۵ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی - کنون
کشور	عراق
وفاداری	عراق
گونه	شبه‌نظامی
نقش	جنگ چریکی
اندازه	۲۰٬۰۰۰ - ۳۰٬۰۰۰
بخشی از	نخست‌وزیری عراق
نبردها	مداخله نظامی علیه داعش آزادسازی جرف الصخر شکستن محاصره آمرلی جنگ دوم تکرریت
وبگاه	http://al-hashed.net
فرماندهان
رهبران	فالح فیاض (فرمانده کمیتهٔ بسیج مردمی) ابومهدی مهندس (جانشین فرمانده کمیتهٔ بسیج مردمی؛ فرمانده میدانی) هادی عامری (فرمانده سپاه بدر) قیس خزعلی (فرمانده عصائب اهل حق) مقتدا صدر (فرمانده جیش المهدی) شبل زیدی (فرمانده کتائب امام علی)
رزمندگان مهم	ابو عزرائیل

بسیچ مردمی ((به عربی: الحشد الشعبي))
مقر	نجف، بغداد
مناطق فعالیت	عراق
متحدان	ایران
مخالفان	داعش

بسیج مردمی عراق یا حشدِ شعبی (به عربی: الحشد الشعبي) که به بسیج عراق نیز معروف است، به نیروهای شبه‌نظامی عراق گفته می‌شود که در کنار ارتش این کشور قرار دارند و با هدف مبارزه علیه داعش سازمان دهی شده‌اند. این نیرو از حدود ۴۰ گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های شیعه هستند اما گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. بسیاری از این گروه‌های شیعه قبلاً به‌طور مستقل در عراق و به خصوص علیه نیروهای ائتلاف فعالیت داشته‌اند. در روز ۲۶ نوامبر ۲۰۱۶ با اکثریت آرای مجلس عراق به عنوان یک سپاه جدا از ارتش رسمیت پیدا کرد.

این گروه از سوی عفو بین‌الملل به دست داشتن در کشتار غیرنظامیان متهم شده‌است.

شکل‌گیری

در سال ۲۰۱۴ و پس از افتادن موصل در ۵ تا ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی به دستِ نیروهای داعش در واکنش به فتوای مراجع عراق به‌ویژه فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، این نیرو تشکیل شد. هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از مکان‌های مذهبی و نیز مقابله با تهاجم است.

عقیل حسینی رئیس شورای بسیج عراق آن را ادامهٔ بسیج ایران توصیف کرد. وی پیشتر گفته‌بود که بسیج عراق با تجربهٔ بسیج ایران تشکیل شده‌است. نوری مالکی در مرداد ۱۳۹۴ خورشیدی در مصاحبه با خبرگزاری ابنا تصریح کرد: ما در ساختار بسیج عراق از بسیج ایران الگو گرفتیم.

در سپتامبر ۲۰۱۵ حیدر عبادی نخست‌وزیر عراق اعلام کرد که گروه‌های حشد شعبی بخشی از نیروهای حکومتی هستند. در حال حاضر این نیروها تحت وزارت داخله فعالیت دارند. اگرچه حکومت عراق خود به این نیروها مشروعیت بخشیده‌است حضور این نیروهای قدرتمند شبه نظامی در عراق مورد مناقشه و بحث‌های مختلف است.

ساختار

عمدتاً ساختار و بدنه نظامی حشد شعبی را شیعیان عراق تشکیل می‌دهند اما بعدها برخی عشایر سنی عراق از استان صلاح‌الدین، استان نینوا و استان انبار و نیز افراد فیلی و مسیحیان عراقی نیز به آن ملحق شدند.

تعداد نیروهای آن حدود ۶۰ تا ۱۲۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. حقوق ماهانه افراد آن حدود ۷۰۰ هزار دینار است. مناطق عملیاتی آن‌ها استان بغداد، استان بابل، استان دیاله، استان صلاح‌الدین، استان انبار و همچنین شهر کرمه در نزدیکی شهر فلوجه است. نیروهای بسیج مردمی از سلاح‌های ایرانی و سلاح‌های موجود در عراق و همچنین از سلاح‌های آمریکایی استفاده می‌کنند. این نیروها در آزادسازی این مناطق نقش اساسی داشته‌اند: جرف النصر، آمرلی، ضلوعیه، بلد، استان دیاله، الدور، علم، ناحیهٔ بغدادی، تکریت و بخش‌هایی از استان انبار.

نام‌شناسی

واژهٔ الحَشد به زبانِ عربی به معنای بسیج و واژهٔ الشَعبی بمعنای خلق می‌باشد. ترکیبِ این دو واژه نیز بمعنای بسیجِ مردمی است.

مقام‌ها

حیدر عبادی فرمانده کل بسیج مردمی است. ابومهدی مهندس معاون بسیج مردمی عراق و فرمانده میدانی این نیرو است. وی که پیشتر در زمان حضور نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا علیه این نیروها فعالیت نظامی داشته‌است، توسط آمریکا در فهرست تروریست‌های خطرناک جهان قرار داده شده‌است.

فالح فیاض رئیس هیئت بسیج مردمی و صادق سعداوی رئیس هیئت ارکان است. کریم نوری عضو هیئت بسیج مردمی و سخنگوی رسمی آن و احمد اسدی سخنگو و عضو هیئت بسیج مردمی است.

موضعگیری‌ها

به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز در نوامبر ۲۰۱۸ آمریکا ابومهدی مهندس معاون ریاست بسیج مردمی عراق را پس از متهم کردن به ارسال ۳ میلیارد دلار آمریکایی با نام خود به ایران، به لیست تحت تعقیب بین‌المللی خود اضافه کرد.

پانویس و منابع

• ساختار حشد شعبی عراق؛ تشکل نظامی مردمی. ۲۱ تیر ۱۳۹۴.