نمایش مبدأ برای رئیس‌جمهور ایران

{{pp-vandalism|small=yes}}
{{About||افراد متصدی این منصب|فهرست رئیس‌جمهورهای ایران|}}
{{Infobox official post
| post                    = رئیس‌جمهور ایران
| native_name             = رئیس‌جمهوری اسلامی ایران
| insignia                = Office of the President of the Islamic Republic of Iran Seal.svg
| insigniacaption         = نشان ریاست جمهوری اسلامی ایران
| image = Masoud Pezeshkian 2024 (A) (cropped).jpg
| incumbent               = [[مسعود پزشکیان]]
| incumbentsince          = ۷ مرداد ۱۴۰۳
| department              = [[نهاد ریاست‌جمهوری ایران|نهاد ریاست‌جمهوری]]{{سخ}}[[دفتر رئیس‌جمهور ایران|دفتر رئیس‌جمهور]]
| status                  = [[رئیس دولت]]
|member_of                = [[هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران|هیئت دولت]]{{-}}[[شورای عالی امنیت ملی]]{{-}}[[شورای عالی انقلاب فرهنگی]]{{-}}[[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]{{-}}[[شورای عالی فضای مجازی]]{{-}}[[شورای عالی آموزش و پرورش]]
| residence               = [[خیابان پاستور]]
| seat                    = [[تهران]]، [[ایران]]
| appointer               = [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|''انتخابات ریاست‌جمهوری'']]
| appointer_qualified     = به همراه [[تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری در ایران|تنفیذ]] [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر]]
| constituting_instrument = اصل‏ ۱۱۳ [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی]]
| termlength              = ۴ سال، یک بار متوالی قابل تمدید
| formation               = ۱۲ آذر ۱۳۵۸
| first                   = [[سید ابوالحسن بنی‌صدر]]
| last                    =
| abolished               =
| nominator               = ''نامزدی توسط خودش و تأیید صلاحیت توسط [[شورای نگهبان]]''
| deputy                  = [[معاون اول رئیس‌جمهور ایران|معاون اول رئیس‌جمهور]]
| salary                  = سالانه ۲۱٬۰۰۰ دلار {{کوچک|(سال ۱۴۰۳)}}<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=حقوق رئیس‌جمهور ایران و سایر کشورها چقدر است؟|نشانی=https://tejaratnews.com/n/4dgu|کوشش=تجارت نیوز|تاریخ بازبینی=2024-05-31|زبان=fa}}</ref>
| website                 = {{وبگاه رسمی|http://www.president.ir/}}
}}

'''رئیس‌جمهور ایران'''، [[رئیس دولت]] و دومین مقام عالی‌رتبه در [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پس از [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر]] است که ریاست [[قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران|قوه مجریه]] و ریاست [[شورای عالی امنیت ملی]] را برعهده دارد و برخلاف سایر کشورها، [[رئیس کشور]] محسوب نمی‌شود. رئیس‌جمهور ایران طی فرآیند [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات]] از میان نامزدهای تأیید صلاحیت شده توسط [[شورای نگهبان]] انتخاب می‌شود. مطابق با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، رئیس‌جمهوری مسئولیت اجرای [[قانون اساسی]] و ریاست [[قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران|قوهٔ مجریه]] را عهده‌دار است. امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی ملی، بودجه و وظیفهٔ برخی از انتصاب‌های دولتی، مانند گماشتن [[وزارت‌خانه‌های ایران|وزیران]]، [[فهرست استانداران ایران|استانداران]] و [[فهرست سفیران ایران|سفیران]] تابع تصدیق [[مجلس شورای اسلامی]]، از جملهٔ وظایف رئیس‌جمهوری است. همچنین رئیس‌جمهوری در ایران رئیس [[شورای عالی امنیت ملی]]، رئیس [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]] و رئیس [[شورای‌عالی فضای مجازی| شورای عالی فضای مجازی]] نیز هست.<ref>[http://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html Iran - Constitution] Chapter IX, section 1 & 2 of the constitution</ref><ref>اصل یکصد و دهم قانون اساسی</ref>

رئیس‌جمهوری ایران برای مدت چهار سال توسط رأی مستقیم مردم در [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات ریاست‌جمهوری]] انتخاب می‌شود و نمی‌تواند برای بیش از دو دورهٔ متوالی در این سمت باقی بماند. در حال حاضر، [[مسعود پزشکیان]] به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران از سال ۱۴۰۳ فعالیت می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۱۶ تیر ۱۴۰۳|وبگاه=خبرگزاری ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/news/1403041610681/مسعود-پزشکیان-رئیس-جمهور-شد|عنوان= «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور شد}}</ref>

در ایران ریاست‌جمهوری نظارت و کنترل کامل بر روی [[روابط خارجی ایران|سیاست خارجی]]، [[نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران|نیروهای مسلح]] یا [[برنامه هسته‌ای ایران|سیاست هسته‌ای ایران]] را ندارد و بخش‌های این امور همگی زیر نظر مستقیم [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] که [[رئیس کشور]] می‌باشد، است.<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/ahmadinejad.htm Mahmoud Ahmadinejad] Accessed 5-23-2008, (see also Article 110 of the constitution)</ref>

== پیشینه ==
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی ایران]] در بهمن ماه سال ۱۳۵۷ و [[رفراندوم]] مبنی بر ساختن جمهوری اسلامی در روزهای پنجشنبه و جمعه، ۹ و ۱۰ فروردین ماه ۱۳۵۸ هجری خورشیدی (۲۹ و ۳۰ مارس ۱۹۷۹ میلادی) و پیروزی جمهوری اسلامی با ۹۸/۲ درصد آرا، دولت جدید نیاز به ساخت [[قانون اساسی]] جدید داشت. پس [[سید روح‌الله خمینی]]، دستور اجرای انتخاباتی را برای [[مجلس خبرگان]] داد و این هیئت، موظف به نوشتن قانون اساسی جدید شدند. این هیئت، قانون اساسی را در روز چهارشنبه دوم آبان ۱۳۵۸ (۲۴ اکتبر ۱۹۷۹) به رهبر -خمینی- عرضه کردند و [[نخست‌وزیر]] [[دولت موقت]] -[[مهدی بازرگان]]- آن را به تأیید رسانید.

قانون اساسی سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی)، برخلاف سایر کشورها، [[رهبر]] را به عنوان [[رئیس کشور]] و رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر را به عنوان [[رئیس دولت|رؤسای دولت]] معین کرد. اگرچه سمت [[نخست‌وزیری]] در سال ۱۳۶۸ (۱۹۸۹ میلادی) لغو شد.

[[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)|اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز سه شنبه ۲۵ دیماه سال ۱۳۵۸ (۱۵ ژانویه ۱۹۸۰) برگزار شد و نتیجه آن برنده شدن [[سید ابوالحسن بنی‌صدر]] با ۷۵٪ مجموع آرا بود. او در روز دوشنبه ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۸ کار خود را آغاز کرد؛ اما در روز یکشنبه ۳۱ خردادماه سال ۱۳۶۰ (۲۱ ژوئن ۱۹۸۱ میلادی)، توسط پارلمان ([[مجلس شورای اسلامی]]) و نهایتاً تأیید رهبر -[[روح‌الله خمینی]]-، به دلیل '''عدم کفایت سیاسی'''، از مقام خویش عزل گردید.<ref>{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/experts.htm |title=Assembly of Experts |accessdate=15 August 2009}}</ref> تا زمان [[دومین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز جمعه دوم مردادماه ۱۳۶۰ (۲۴ ژوئیه ۱۹۸۱ میلادی)، وظایف رئیس‌جمهوری به عهده شورای موقّت ریاست جمهوری بود. [[محمدعلی رجایی]] در این انتخابات برگزیده شد و در روز دوشنبه ۱۲ مردادماه ۱۳۶۰ (۲ اوت ۱۹۸۱ میلادی) وارد دفتر ریاست جمهوری شد. اگرچه او کمتر از یک‌ماه در دفتر ریاست جمهوری ماند و بعد از آن در روز یکشنبه ۸ شهریورماه سال ۱۳۶۰ (۳۰ اوت ۱۹۸۱ میلادی)، همراه با نخست‌وزیرش -محمدجواد باهنر- ترور شد. شورای موقت ریاست جمهوری بار دیگر دفتر را به عهده گرفت و تا روز جمعه ۱۷ مهرماه سال ۱۳۶۰ (۹ اکتبر ۱۹۸۱) که [[سید علی خامنه‌ای]] برای ریاست جمهوری انتخاب شد، دفتر را به دست داشت. [[سید علی خامنه‌ای]] ([[رهبر ایران|رهبر]] کنونی) رکورد دار بالاترین درصد رای، (۹۵٪)درصد در تاریخ [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (مهر ۱۳۶۰)|انتخابات ریاست جمهوری ایران]] است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آیت‌الله خامنه‌ای؛ رکورددار بالاترین درصد رأی در انتخابات ریاست جمهوری/ آیت‌الله هاشمی در جایگاه دوم|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/667643/آیت-الله-خامنه-ای-رکورددار-بالاترین-درصد-رأی-در-انتخابات-ریاست|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2017-05-20|بازبینی=2019-04-02|کد زبان=fa}}</ref>

[[سید علی خامنه‌ای]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سید محمد خاتمی]]، [[محمود احمدی‌نژاد]] و [[حسن روحانی]] افرادی هستند که هر کدام برای ۲ دوره متوالی ریاست جمهوری را تجربه کرده‌اند.

== شرایط ==
{{سیاست و حکومت ایران}}
بر اساس قانون اساسی ایران، رئیس‌جمهوری ایران باید شروط زیر را داشته باشد:<ref name="اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی">اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی</ref>
* از رجال سیاسی و مذهبی کشور باشد. (دربارهٔ تعریف کلمه '''رجل''' به «[[مرد]]» یا «شخصیت مهم» اختلاف‌نظر وجود دارد)
* ایرانی‌الاصل
* مدیر و مدبر
* دارای حسن سابقه و امانت و تقوا
* مؤمن و معتقد به مبانی [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] و مذهب رسمی کشور (مذهب رسمی ایران [[شیعه دوازده امامی|شیعه]] است)<ref name="اصل دوازدهم قانون اساسی">اصل دوازدهم قانون اساسی.</ref>

=== تعریف رجل سیاسی ===
در سال ۱۴۰۰، [[شورای نگهبان]] معیارها و شرایط اضافه‌ای را برای برای تشخیص برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری اعلام کرد. بر این اساس نامزدها باید دارای حداقل ۴۰ و حداکثر ۷۵ سال سن، حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد (فوق لیسانس یا معادل آن) و دستکم چهار سال سابقه مدیریتی باشند و ارائه گواهی عدم سوءپیشینه هنگام ثبت نام الزامی است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=ابلاغ «شرایط حداقلی» برای داوطلبان ریاست جمهوری؛ «فرماندهان عالی می‌توانند نامزد شوند»|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-gurdians-council-conditions-for-presidential-nominees-elections/31239032.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2021-05-05|تاریخ بازبینی=2024-05-23|زبان=fa|نام=رادیو|نام خانوادگی=فردا}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰ ایران؛ شورای نگهبان بدون تصویب مجلس شرایط نامزدی ریاست جمهوری را تغییر داد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-56982771|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2024-05-23|زبان=fa}}</ref> شرایط کامل ریاست جمهوری به شرح زیر است:<ref>{{یادکرد وب|عنوان=12 شرط و معیار شورای نگهبان برای رجل سیاسی و مذهبی در انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد - تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/18/2499308/12-شرط-و-معیار-شورای-نگهبان-برای-رجل-سیاسی-و-مذهبی-در-انتخابات-ریاست-جمهوری-اعلام-شد|وبگاه=خبرگزاری تسنیم {{!}} Tasnim|بازبینی=2024-05-23|کد زبان=fa}}</ref>

<blockquote>۱ ـ رجال مذهبی، رجالی هستند که آگاهی لازم به دین اسلام و مذهب تشیع داشته و تدین و تقیدشان به انجام شعائر و مناسک دینی در زندگی فردی و اجتماعی از برجستگی ویژه‌ای برخوردار باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت، شناخته و مشهور باشند.

۲ ـ رجال سیاسی، رجالی هستند که قدرت تحلیل و درک آن‌ها از مسائل و پدیده‌های سیاسی به‌جهت آگاهی عمیق‌شان از مسائل سیاسی اجتماعی اعم از داخلی و بین‌المللی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی به‌نحوی باشد که همواره مصالح نظام اسلامی و معیارهای اصیل انقلابی در عملکرد آن‌ها لحاظ شده باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت، شناخته و مشهور باشند.

۳ ـ مدیر، شخصی است برخوردار از شایستگی‌های ذاتی و اکتسابی لازم از نظر دانش و مهارت، شخصیت و نگرش‌های فردی و تجربه که توانایی شناخت و استفاده بهینه از منابع انسانی و مادی در کشور را با رعایت حداکثر بهره‌وری و در راستای مأموریت، رسالت و اهداف کلان نظام و ارزش‌های حاکم بر جامعه داراست و سوابق او حاکی از موفقیت وی در صحنه‌های مدیریتی کلان باشد.

ـ مدبر، شخصی است که از توانایی پیش‌بینی و عاقبت‌اندیشی نسبت به امور، مبتنی بر عقلانیت و دانش صحیح برای اداره امور کشور برخوردار باشد و در بحران‌ها قدرت حل مشکلات و برون‌رفت از آن‌ها را به‌نحو شایسته داشته باشد.

ماده ۲ ـ شرایط و معیارهای لازم جهت تشخیص رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری عبارتند از:

۱ ـ سوابق کافی و قابل ارزیابی در فعالیت‌های مذهبی و سیاسی از قبیل مکتوبات، سخنرانی‌ها و اعلام مواضع

۲ ـ سابقه تصدی حداقل مجموعاً چهار سال در مناصب ذیل که در احراز مدت جمع سابقه تصدی در یک یا چند مورد از مناصب مذکور کفایت می‌کند:

۱–۲. مقامات سیاسی موضوع بندهای «الف»، «ب» و «ج» ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶/۸/۷

۲–۲. معاونین رؤسای قوای سه‌گانه

۳–۲. اعضای شورای‌عالی امنیت ملی

۴–۲. اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام

۵–۲. مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور

۶–۲. رؤسای سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی در سطح ملی

۷–۲. فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشکری و بالاتر

۸–۲. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور

۹–۲. استانداران

۱۰–۲. شهرداران شهرهای بالای دومیلیون نفر جمعیت

۱۱–۲. اشخاص، مقامات و مدیران هم‌طراز مناصب فوق به‌تشخیص شورای نگهبان

۳ ـ سلامت و توانایی لازم جهت ایفای مسئولیت‌های ریاست جمهوری

۴ ـ حداقل سن ۴۰ سال تمام شمسی و حداکثر سن ۷۵ سال تمام شمسی در هنگام ثبت‌نام

۵ ـ داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه

۶ ـ ارائه برنامه‌ها و خط‌مشی‌های اجرایی در چارچوب صلاحیت و اختیارات قوه مجریه مبتنی بر اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام

۷ ـ معرفی مشاوران جهت تشریح برنامه‌ها و توان مدیریتی

۸ ـ عدم محرومیت از حقوق اجتماعی در زمان ثبت‌نام

۹ ـ فقدان سابقه محکومیت کیفری مؤثر

۱۰ ـ عدم محکومیت قطعی کیفری به جرایم اقتصادی از جمله کلاهبرداری، رشاء و ارتشاء، اختلاس، تبانی در معاملات دولتی، پولشویی، اخلال در نظام اقتصادی کشور و عدم محکومیت به اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران

۱۱ ـ وابسته نبودن به گروه‌های غیرقانونی و فقدان سوابق سوء امنیتی از جمله در فتنه سال ۱۳۸۸

۱۲ ـ عدم وابستگی به رژیم گذشته و مؤثر نبودن در تحکیم آن

تبصره (۱) ـ داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری مکلفند در هنگام ثبت‌نام، مدارک مثبته مربوط به اجزای (۲)، (۴)، (۵)، (۸)، (۹) و (۱۰) این ماده را به وزارت کشور ارائه نمایند. ثبت‌نام در انتخابات به‌معنای دارا بودن صلاحیت داوطلبان نبوده و در هر حال احراز صلاحیت داوطلبان بر عهده شورای نگهبان می‌باشد.

تبصره (۲) ـ داوطلبان در صورت اعتراض نسبت به عدم ثبت‌نام خود، می‌توانند مراتب را به‌همراه مستندات به‌صورت کتبی و همزمان به وزارت کشور و شورای نگهبان اعلام نمایند. شورای نگهبان در زمان مقتضی و در مهلت ثبت‌نام به اعتراض رسیدگی و نتیجه را به وزارت کشور و داوطلب اعلام می‌کند.

تبصره (۳) ـ شورای نگهبان می‌تواند به‌منظور احراز شرایط داوطلبان ریاست جمهوری ضمن استعلام از مراجع ذی‌صلاح، اقدام به تحقیقات مورد نیاز و بررسی‌های مستقل نماید.</blockquote>

== جانشینی ==
در صورت استعفاء، برکناری یا درگذشت رئیس‌جمهور، مطابق با اصل ۱۳۱ قانون اساسی، «[[معاون اول رئیس‌جمهور ایران|معاون اول رئیس‌جمهور]] با حکم [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] اختیارات و مسئولیت‌های وی را برعهده می‌گیرد و به
عنوان سرپرست ریاست‌جمهوری انتخاب می‌شود و او موظف است در مدت ۵۰ روز به همراه [[رئیس مجلس شورای اسلامی]] و [[رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|رئیس قوه قضائیه]] در ایران انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کند. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد، رهبری فرد دیگری را با همان اختیارات به‌جای او منصوب می‌کند.»<ref>{{اصل یکصد و سی و یکم قانون اساسی</ref>

== فرایند کسب مقام ریاست جمهوری ایران ==
* احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان قانون اساسی ایران
* برگزیدگی در انتخابات توسط حداقل نصف کل آرا به اضافه یک رای از آرای ماخوذه
* [[تنفیذ حکم ریاست جمهوری در ایران|تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری]] توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران
* [[تحلیف حکم ریاست جمهوری در ایران|تحلیف رئیس‌جمهوری]] در صحن علنی مجلس شورای اسلامی

== وظایف و اختیارات در قانون اساسی ==
به دلیل اینکه قانون اساسی ایران از روی [[قانون اساسی فرانسه]] نوشته شده است، رئیس‌جمهور ایران از نظر اختیار به [[نخست‌وزیر فرانسه]] شبیه و قابل قیاس است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تغییر می‌کند؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-48205080|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-06-05|زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=قانون اساسی ایران در گذر زمان|نشانی=https://www.irna.ir/news/81862835/قانون-اساسی-ایران-در-گذر-زمان|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2015-12-02|بازبینی=2021-06-05|کد زبان=fa|نام خانوادگی=10}}</ref>
# اصل ۱۲۷:رئیس‌جمهور می‌تواند در موارد خاص، بر حسب ضرورت با تصویب هیئت وزیران نماینده، یا نمایندگان ویژه با اختیارات مشخص تعیین نماید. در این موارد تصمیمات نماینده یا نمایندگان مذکور در حکم تصمیمات رئیس‌جمهور و هیئت وزیران خواهد بود.
# اصل ۱۲۳: رئیس‌جمهور موظف است مصوبات مجلس یا نتیجه همه‌پرسی را پس از طی مراحل قانونی و ابلاغ به وی امضا کند و برای اجرا در اختیار مسئولان بگذارد.
# اصل ۱۲۵امضای عهدنامه‌ها، مقاوله نامه‌ها، موافقت نامه‌ها و قراردادهای دولت ایران با سایر دولتها و همچنین امضای پیمان‌های مربوط به اتحادیه‌های بین‌المللی پس از تصویب مجلس شورای اسلامی با رئیس‌جمهور یا نماینده قانونی او است.
# اصل ۱۲۶:رئیس‌جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور را مستقیماً بر عهده دارد و می‌تواند اداره آنها را به عهده دیگری بگذارد.
# اصل ۱۲۸:سفیران به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تصویب رئیس‌جمهور تعیین می‌شوند. رئیس‌جمهور استوارنامه سفیران را امضا می‌کند و استوارنامه سفیران کشورهای دیگر را می‌پذیرد.
# اصل ۱۲۹:اعطای نشانهای دولتی با رئیس‌جمهور است.
# اصل ۱۳۰:رئیس‌جمهور استعفای خود را به رهبر تقدیم می‌کند و تا زمانی که استعفای او پذیرفته نشده است به انجام وظایف خود ادامه می‌دهد.
# اصل ۱۳۶:رئیس‌جمهور می‌تواند وزرا را عزل کند و در این صورت باید برای وزیر یا وزیران جدید از مجلس رای اعتماد بگیرد، و در صورتی که پس از ابراز اعتماد مجلس به دولت نیمی از هیئت وزیران تغییر نماید باید مجدداً از مجلس شورای اسلامی برای هیئت وزیران تقاضای رای اعتماد کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=وظایف و اختیارات|نشانی=http://www.president.ir/fa/president/functions|وبگاه=www.president.ir|بازبینی=2021-01-12}}</ref>

== تراز رئیس‌جمهوری با دیگر مسئولان در ایران ==
طبق [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی ایران]] رئیس‌جمهوری پس از [[رهبری]] شخص دوم کشور و مسئول اجرای قانون اساسی در کشور است.<ref name="jjo">{{یادکرد وب | نشانی=http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004162607 | عنوان=جایگاه و مسئولیت‌های رئیس‌جمهور | ناشر=[[جام جم آنلاین]] | تاریخ=19 اردیبهشت 1384 | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160710135324/http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004162607 | تاریخ بایگانی=10 ژوئیه 2016}}</ref><ref>اصل113 قانون اساسی</ref><ref name="frhng">{{یادکرد وب | نشانی=http://www.farhangnews.ir/content/37612 | عنوان=وظایف و اختیارات رئیس‌جمهور در قانون اساسی | ناشر=[[فرهنگ نیوز]] | تاریخ=13 خرداد 1393 | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160105155946/http://www.farhangnews.ir/content/37612 | تاریخ بایگانی=5 ژانویه 2016}}</ref> مفهوم دیگر این اصل این است که هیچ مسئول دیگری در کشور به جز [[رهبری ایران|رهبری]] در حد رئیس‌جمهوری یا بالاتر از او نیست؛ بنابراین تصور اینکه رؤسای دو قوهٔ دیگر با رئیس‌جمهوری برابرند اشتباه است، چراکه رئیس‌جمهوری به عنوان رئیس [[قوه مجریه|قوهٔ مجریه]] در سطح رؤسای قواست؛ اما مسئولیت او علاوه بر ریاست قوه مجریه، ریاست جمهوری و شخصیت دوم کشور به‌موجب اصل یادشده است.<ref name="jjo"/><ref name="frhng"/> هر چند که تفکیک قوا در این نظام برای جلوگیری از تمرکز قدرت و یکه‌تازی و استبداد فردی در نظر گرفته شده است؛ اما «مسئولیت اجرای قانون اساسی» بر اساس اصل یکصد و سیزدهم به رئیس‌جمهوری واگذار شده است که ارتباطی به قوه مجریه ندارد که عده‌ای بخواهند آن را به بهانه تفکیک قوا مخدوش نمایند.<ref name="frhng"/> مراحل انتخاب مسئولیت رؤسای قوا نیز متفاوت است چه رئیس [[مجلس شورای اسلامی]] منتخب مردم یک شهر و منصوب نمایندگان مجلس<ref>آئین‌نامه داخلی مجلس</ref> و رئیس [[قوه قضائیه|قوهٔ قضائیه]] منصوب رهبری است<ref>اصل 110 قانون اساسی</ref> اما [[رئیس‌جمهور]]<nowiki/>ی منتخب [[ملت]] و منصوب رهبری است<ref name="اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی"/><ref name="اصل دوازدهم قانون اساسی"/>

== فهرست رئیس‌جمهورهای ایران ==
{{اصلی|فهرست رئیس‌جمهورهای ایران}}
<div style="font-size:100%">
{|
|-
|width="10"|
|valign="top"|
{| class="wikitable" border="10" style="text-align:center; margin-left:1em;font-size: 95%;"
|-
!شماره
!نام
!تصویر
!مدت تصدی
!سن
|-
!۱
|[[سید ابوالحسن بنی‌صدر]]|| [[پرونده:Abolhassan Banisadr portrait 1980 2.jpg|92x92پیکسل]]||
۱۳۶۰–۱۳۵۸
||{{سن|۱۳۱۲|۱|۲|۱۴۰۰|۷|۱۷|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام مرگ)
|-
!۲
|[[محمدعلی رجایی]]|| [[پرونده:Mohammad-Ali Rajai picture.jpg|75px]] ||
۱۳۶۰
||{{سن|۱۳۱۲|۳|۲۵|۱۳۶۰|۶|۸|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران|ترور]])
|-
!۳
|[[سید علی خامنه‌ای]] || [[پرونده:President Ali Khamenei speech at 2nd legislature of the Islamic Republic of Iran (Cropped).jpg|102x102پیکسل]]||
۱۳۶۸–۱۳۶۰
||{{سن|۱۳۱۸|۱|۲۹|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
!۴
|[[اکبر هاشمی رفسنجانی]] || [[پرونده:Akbar Hashemi Rafsanjani 1997 cropped.jpg|100x100پیکسل]]||
۱۳۷۶–۱۳۶۸
||{{سن|۱۳۱۳|۶|۳|۱۳۹۵|۱۰|۱۹|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[مرگ و تشییع اکبر هاشمی رفسنجانی|مرگ]])
|-
!۵
|[[سید محمد خاتمی]] || [[پرونده:Mohammad Khatami - November 17, 2003.png|88x88پیکسل]]|| ۱۳۸۴–۱۳۷۶
||{{سن|۱۳۲۲|۷|۲۱|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
!۶
|[[محمود احمدی‌نژاد]]
| [[پرونده:Mahmoud Ahmadinejad 2019 02.jpg|75px]] ||
۱۳۹۲–۱۳۸۴
||{{سن|۱۳۳۵|۸|۶|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
!۷
|[[حسن روحانی]]
|[[پرونده: Hassan Rouhani 2020.jpg |بی‌قاب|112x112پیکسل]]
|۱۴۰۰–۱۳۹۲
|{{سن|۱۳۲۷|۸|۲۱|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
!۸
|[[سید ابراهیم رئیسی]]
|[[پرونده:2022 Ebrahim Raisi.jpg|بی‌قاب|102x102پیکسل]] || | ۱۴۰۳–۱۴۰۰
||{{سن|۱۳۳۹|۹|۲۳|۱۴۰۳|۲|۳۰|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[سانحه سقوط بالگرد در ورزقان|مرگ]])
|-
!–
|[[محمد مخبر]]{{سخ}}{{کوچک|(سرپرست)}}
|[[پرونده:MMokhber.png|بی‌قاب|102x102پیکسل]] 
|۱۴۰۳
|{{سن|۱۳۳۴|۴|۴|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
!۹
|[[مسعود پزشکیان]]
|[[پرونده:Masoud Pezeshkian 2024 (A) (cropped).jpg|بی‌قاب|102x102پیکسل]] || | اکنون–۱۴۰۳
||{{سن|۱۳۳۳|۷|۷|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|}

| valign="top" |
{| class="wikitable" border="10" style="text-align:center; margin-left:1em;font-size: 95%;"
|-
|}
|}
</div>

==جستارهای وابسته==
* [[فهرست سران کنونی کشورها و دولت‌ها]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌گفتاورد}}
* {{وبگاه|http://www.president.ir/fa/| سایت رسمی ریاست جمهوری ایران}}
* [https://web.archive.org/web/20070317025110/http://www.president.ir/fa/office/museum/index.htm موزه هدایای ریاست جمهوری ایران]
* [http://www.khabaronline.ir/news-13861.aspx امضاء، تنفیذ، تحلیف]

{{Navboxes
|title=سمت‌ها و منصب‌ها
|list1=
{{جعبه آغازی}}
{{S-mil}}
{{S-bef|قبل=[[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر]]}}
{{S-ttl|عنوان=[[فرمانده کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران|فرمانده کل نیروهای مسلح]]|سال‌ها=۱۳۶۰–۱۳۵۸}}
{{S-aft|بعد=[[رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران|رئیس ستاد مشترک ارتش]]}}
{{S-gov}}
{{S-break}}
{{S-vac|last=[[نخست‌وزیر ایران|نخست‌وزیر]]|as=رئیس شورای عالی دفاع و امنیت ملی}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی دفاع]]|سال‌ها=۱۳۶۸–۱۳۵۹}}
{{S-non|reason=انحلال و انتقال وظایف{{-}}به [[شورای عالی امنیت ملی]]}}
{{S-new|rows=۵}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۳}}
{{S-inc}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی پشتیبانی جنگ]]|سال‌ها=۱۳۶۷–۱۳۶۵}}
{{S-non|reason=انحلال و انتقال وظایف{{-}}به [[شورای عالی دفاع]]}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی امنیت ملی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۸}}
{{S-inc|rows=۳}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی فضای مجازی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۹۰}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس مشترک [[شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا]]|مجاور=[[رئیس مجلس شورای اسلامی|رئیس مجلس]] و [[رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|رئیس قوه قضائیه]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۹۷}}
{{S-aca}}
{{S-new|rows=۵}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس‌عالی [[فرهنگستان علوم (ایران)|فرهنگستان علوم]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۶}}
{{S-inc|rows=۵}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس‌عالی [[فرهنگستان علوم پزشکی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۸}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس‌عالی [[فرهنگستان زبان و ادب فارسی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۹}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس‌عالی [[بنیاد ایران‌شناسی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۶}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس‌عالی [[فرهنگستان هنر]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۷}}
{{S-off}}
{{S-new}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[ستاد مبارزه با مواد مخدر]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۷}}
{{S-inc|rows=۳}}
{{S-bef|قبل=[[نخست‌وزیر ایران|نخست‌وزیر]]}}
{{S-ttl|عنوان=[[رئیس دولت]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۶۸}}
{{S-new|rows=۲}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی جوانان]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۱}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان={{نشکن|رئیس [[شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی]]}}|سال‌ها=۱۳۸۸–۱۳۷۱{{-}}اکنون–۱۳۹۲|ردیف‌ها=۲}}
{{S-aft|بعد=رئیس [[دفتر رئیس‌جمهور ایران|دفتر رئیس‌جمهور]]|به عنوان=رئیس شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی}}
{{S-bef|قبل=رئیس [[دفتر رئیس‌جمهور ایران|دفتر رئیس‌جمهور]]|به عنوان=رئیس شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی}}
{{S-inc|rows=۲}}
{{S-bef|قبل=[[وزیر صنایع و معادن|وزیر صنایع]]}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی استاندارد]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۱}}
{{S-new|rows=۲}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی اطلاع‌رسانی]]|سال‌ها=۱۳۹۵–۱۳۷۷}}
{{S-non|reason=انحلال و انتقال وظایف{{-}}به [[شورای‌عالی فضای مجازی]]}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی اشتغال]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۷}}
{{S-inc|rows=۱۱}}
{{S-bef|قبل={{نشکن|دبیرکل [[سازمان اداری و استخدامی کشور|سازمان امور اداری و استخدامی کشور]]}}}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی اداری]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۹}}
{{S-break}}
{{S-new|rows=۲}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی آب]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۷۹}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی انرژی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۱}}
{{S-bef|قبل=[[وزیر آموزش و پرورش]]}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی آموزش و پرورش]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۱}}
{{S-bef|قبل=[[وزیر امور خارجه (ایران)|وزیر امور خارجه]]|به عنوان=رئیس ستاد هماهنگی امور{{-}}ایرانیان خارج از کشور}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی امور ایرانیان خارج از کشور]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۲}}
{{S-break}}
{{S-new|rows=۵}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۳}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی فضایی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۳}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای‌عالی رفاه و تأمین اجتماعی]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۳}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان=رئیس [[شورای عالی صنایع دریایی کشور]]|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۷}}
{{S-break}}
{{S-ttl|عنوان={{نشکن|رئیس [[شورای‌عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی]]}}|سال‌ها=اکنون–۱۳۸۷}}
{{جعبه پایانی}}
}}
{{رئیس‌جمهورهای ایران}}
{{موضوعات ایران}}

[[رده:رئیس‌جمهورهای ایران| ]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۰ (میلادی) در ایران]]
[[رده:حکومت ایران]]
[[رده:نظام جمهوری اسلامی ایران]]