دریاچه آب شور

دریاچهٔ آب شور(به انگلیسی: Salt Lake یا Sallin Lake) نوعی سرزمین محصور در خشکی است که حاوی آب، همراه با انواع نمک‌ها (چون سدیم کلرید) با غلظت بسیار بالا و مواد معدنی حل نشده زیادی است، که از اکثر دریاچه‌های دیگر بیشتر است. به طور معمول یک مجموعه آبی در خشکی است که دارای غلظت نمک (معمولاً کلرید سدیم) و سایر مواد معدنی محلول است که به طور قابل توجهی بیشتر از دیگر دریاچه‌ها است(اغلب به صورت حداقل سه گرم نمک در لیتر تعریف می‌شود). در برخی موارد، دریاچه های نمک غلظت نمک بیشتری نسبت به آب دریا دارند. چنین دریاچه هایی را می توان دریاچه های پر شور نامید و همچنین ممکن است به دلیل رنگشان دریاچه های صورتی باشند. دریاچه نمک قلیایی که دارای محتوای کربنات بالایی است، گاهی اوقات دریاچه سودا نامیده می شود.

طبقه بندی

یک طبقه بندی دریاچه شور بین:

زیر نمک:0.5-3‰ (0.05-0.3٪)

هیپوسالین:3-20 ‰ (0.3-2٪)

مزوزالین:20-50‰ (2-5%)

هایپرسالین:بیشتر از 50‰ (5%)

دریاچه های بزرگ آب شور ۴۴ درصد از حجم و ۲۳ درصد از مساحت دریاچه های جهان را تشکیل می دهند.

خواص

• دریاچه آب شور سلطان در ایران، کوه های نمکی نیز مشهود است.

دریاچه‌های نمک زمانی تشکیل می‌شوند که آبی که به داخل دریاچه می‌ریزد، حاوی نمک یا مواد معدنی باشد که نمی‌تواند از آن خارج شود، زیرا دریاچه به حالت آندورهیک (ترمینال) است. سپس آب تبخیر می‌شود و نمک‌های محلول را پشت سر می‌گذارد و در نتیجه شوری آن را افزایش می‌دهد و دریاچه نمک را به مکانی عالی برای تولید نمک تبدیل می‌کند. شوری بالا همچنین می‌تواند به گیاهان و جانوران هالوفیل در داخل و اطراف دریاچه منجر شود. گاهی اوقات، در واقع، نتیجه ممکن است فقدان یا تقریباً عدم وجود حیات چند سلولی در دریاچه نمک باشد. اگر مقدار آبی که به دریاچه می ریزد کمتر از مقدار تبخیر شده باشد، دریاچه در نهایت ناپدید می شود و یک دریاچه خشک باقی می ماند (که پلایا یا تخت نمک نیز نامیده می شود). دریاچه های آب نمک شامل آبی است که به اشباع نمک یا نزدیک به اشباع (آب نمک) رسیده است و همچنین ممکن است به شدت با مواد دیگر اشباع شده باشد.بیشتر دریاچه های آب نمک در نتیجه نرخ بالای تبخیر آب و هوای خشک با کمبود خروجی به اقیانوس ایجاد می شوند. محتوای نمک زیاد در این توده های آبی ممکن است از مواد معدنی ته نشین شده از زمین های اطراف ناشی شود. منبع دیگر نمک ممکن است این باشد که بدنه آب قبلاً به اقیانوس متصل بوده است. در حالی که آب از دریاچه تبخیر می شود، نمک باقی می ماند. عاقبت آب به آب شور تبدیل می شود. به دلیل چگالی آب نمک، شناگران در آب نمک شناورتر از آب نمک معمولی یا شیرین هستند. نمونه‌هایی از این دریاچه‌های آب نمک دریای مرده و دریاچه سوپریور هستند. اجسام آب نمک نیز ممکن است در کف اقیانوس در نشت‌های سرد تشکیل شوند. اینها گاهی اوقات دریاچه های آب نمک نامیده می شوند، اما بیشتر به عنوان استخرهای آب نمک به شمار می آیند. رصد امواج در سطح این اجسام امکان پذیر است. بدنه های مصنوعی آب نمک برای تولید نمک خوراکی ایجاد می شوند.

تهدیدات و افول جهانی

دریاچه های شور در سرتاسر جهان در همه قاره ها به جز قطب جنوب رو به کاهش هستند که عمدتاً به دلایل انسانی مانند سدسازی، انحراف، و عقب نشینی می باشد. یکی از بزرگترین عوامل این کاهش آبیاری کشاورزی است. از جمله رایج‌ترین نمونه‌های ذکر شده، دریای آرال است که ۹۰ درصد از نظر حجم و ۷۴ درصد از نظر مساحت کوچک شده است که عمدتاً به دلیل عقب نشینی است. یکی دیگر از تهدیدات انسانی تغییرات آب و هوایی است. تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت های انسانی به خصوص صنعت، باعث افزایش دما در بسیاری از مناطق خشک، خشک شدن خاک، افزایش تبخیر و کاهش جریان ورودی به دریاچه های شور می شود.کاهش دریاچه های شور منجر به مشکلات زیست محیطی بسیاری از جمله مشکلات انسانی مانند طوفان های گرد و غبار سمی و آلودگی هوا، اختلال در چرخه آب محلی، خسارات اقتصادی، از بین رفتن اکوسیستم ها و غیره می شود. حتی می تواند پرهزینه تر باشد. به عنوان مثال، در مورد کاهش دریاچه اوونز، گرد و غبار برخاسته از بستر خشک دریاچه منجر به کیفیت هوا بالاتر از حد مجاز استانداردهای کیفیت هوای ایالات متحده شده است. این باعث شده است که شهر لس آنجلس ۳/۶ میلیارد دلار طی ۲۵ سال آینده برای کاهش گرد و غبار از بستر خشک شده دریاچه هزینه کند که بیش از ارزش آب منحرف شده است. راه‌حل‌های کاهش دریاچه‌های شور می‌تواند چند وجهی باشد و شامل صرفه‌جویی در مصرف آب و بودجه‌بندی آب و کاهش تغییرات آب و هوایی باشد.

فهرست

• دریاچه ارومیه
• دریای آرال
• آرالسور
• دریاچه آیدار
• دریای خزر
• دریای مرده

نگارخانه

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی