اولیا چلبی

اولیا چلبی
نام هنگام تولد	محمد
زادهٔ	۲۵ مارس ۱۶۱۱ قسطنطنیه، امپراتوری عثمانی
درگذشت	۱۶۸۲
دیگر نام‌ها	در فرانسوی: Tchelebi در انگلیسی: Tchalabi/Chalabi
پیشه(ها)	کاشف و جهانگرد
شناخته‌شده برای	نوشتن سیاحت‌نامه

محمد ظلّی (۱۰۲۰ استانبول -۱۰۹۳ق، ۱۶۱۱–۱۶۸۲م) معروف به اولیا چلبی (به ترکی عثمانی: Evliya Çelebi) کاشف و جهانگرد معروف اهل عثمانی بود. او طی یک دوره چهل ساله به سفر در خاک امپراتوری عثمانی و سرزمین‌های همجوار پرداخت و تجربیات و دیده‌هایش را در سفرنامه‌ای با نام سیاحت‌نامه اولیا چلبی نوشت.

زندگی‌نامه

اولیا در سال ۱۰۲۰ قمری در استانبول زاده شد. خانواده او که تبارشان را به خواجه احمد یسوی می‌رساندند از مهاجرانی بودند که پس از فتح قسطنطنیه، از کوتاهیه بدانجا کوچیدند.

پدر و مادر اولیا چلبی هر دو از وابستان دربار عثمانی بودند. پدر او درویش محمد ظلی جواهرفروش بود و مادر اولیا چلبی از اهالی آبخاز و مرتبط با ملک احمدپاشا، وزیر اعظم عثمانی، بود.

اولیا در مدرسه عربی، فارسی و موسیقی آموخت و سپس به دربار عثمانی راه یافت. او ۴۰ سال از عمرش را به سیر و سیاحت در قلمرو امپراتوری عثمانی و سرزمین‌های اطراف آن کرد.

سفر خود را از استانبول با نوشتن خصوصیات این شهر شامل ساختمان‌ها، بازارها، رسوم و فرهنگ آن آغاز و سپس به تمام آناتولی، خاورمیانه، قفقاز، سودان، صحرای عرب تا شمال حبشه، روم اروپایی، آلبانی، رومانی، مجارستان، وین، آلمان، هلند، بوسنی هرزگوین، جنوب روسیه، تمامی سرزمین‌های عرب و بخش‌هایی از ایران از جمله تبریز و شهرهای اطراف آن سفر کرد.

جستارهای وابسته

• سیاحت‌نامه اولیا چلبی

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Evliya Çelebi». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶.
• اولیا چلبی:دانشنامه بزرگ اسلامی
• ««سیاحتنامه» ی اولیا چلبی میراث معنوی یونسکو شد». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۱ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶.