کورکور سیاه
| کورکور سیاه | |
|---|---|
| |
| وضعیت حفاظت | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | بازسانان |
| تیره: | بازان |
| سرده: | Milvus |
| گونه: | M. migrans |
| نام دوبخشی | |
| Milvus migrans (Boddaert, ۱۷۸۳)
| |
| زیرگونه | |
|
5, see text | |
| |
| منطقه پراکنش کورکور سیاه نارنجی: تنها در تابستان سبز: همه سال آبی: تنها در زمستان | |
| مترادف | |
| |
کورکور سیاه یا زغن (نام علمی: Milvus migrans) پرنده‌ای از گروه کورکورها است. این پرنده مانند دیگر انواع کورکورها با بال‌های دراز و زاویه‌دار و دم دوشاخه خود شناخته می‌شوند و نر و ماده آنها مانند هم هستند و روی درختان لانه می‌سازند و بیشتر از لاشه جانوران تغذیه می‌کنند. کورکور سیاه جثه‌ای متوسط دارد و طول بدن آن حدود ۵۶ سانتیمتر است.[۲] پر و بال این پرنده قهوه‌ای چرکی و رنگ پرهای شکم آن خرمایی است.
تغذیه
[ویرایش]کورکور سیاه از لاشه‌ها و غذای پرندگان دیگر مانند حواصیل‌ها و باکلان‌ها و نیز شکار حشرات، خزندگان، پرندگان و پستانداران کوچک تغذیه می‌کند و علاوه بر پاکسازی طبیعت در کنترل جمعیت این جانوران نیز نقش دارد و حضورش در طبیعت بسیار مفید است.
زیستگاه
[ویرایش]این پرنده در نزدیکی مناطق آبی، دریاچه‌ها، سواحل دریاها یا مناطق پردرخت به‌سر می‌برد و اغلب به‌صورت گروهی روی درختان و آشیانه متروک کلاغ‌ها لانه می‌سازد و در ایران نیمه‌مهاجر و فراوان است.
در فرهنگ عامه
[ویرایش]در گذشته گاهی این پرنده را زغن و گاهی غلیواج (غلیواژ) می‌نامیدند. در متون کهن بسیار به آنها اشاره شده است و معمولاً مهارت پایین او در شکار، صدای ناخوش و پرهای نازیبای او به صورت تحقیرآمیزی وصف می‌شد:
| همای گو مفکن سایهٔ‌ی شرف هرگز | در آن دیار که طوطی کم از زغن باشد (حافظ) |
| غلیواژ را با کبوتر چه کار | به باز ملک درخور است این شکار (نظامی) |
معمولا نیز نام او در کنار زاغ آورده می‌شد. دو پرنده‌ای که زندگی گروهی در کنار سکونتگاه‌های انسانی و شیوه تغذیه‌ای مشابه (عمدتا مردارخواری و گاهی شکار طعمه‌های کوچک) داشتند:
| مرغکان نوحه برآرید چمن در خطر است | چمن از غلغلهٔ زاغ و زغن در خطر است | |
| سنبل و سوسن و ریحان و سمن در خطر است | بلبل شیفتهٔ خوب سخن در خطر است (محمدتقی بهار) |
منوچهری به صدای منحصربفرد این پرنده که به شیهه اسب شباهت دارد اشاره کرده‌است: «از زغن هرگز نیاید فر اسب راهوار / گرچه باشد چون صهیل اسب آواز زغن» زکریای طوسی در عجایب المخلوقات و غرائب الموجودات نوشته: «زغن را حداة گویند، مردارخوار است. کلاغ با زغن دشمنی دارد و تخمش را به جای بیضه او نهد. تخم زغن را اگر عوض کنند، موقعی که بچه بیرون بیاید و ببیند که بچهٔ خودش نیست، غریو کند و دیگر زغن‌ها را جمع کند و ماده وی را بکشند. زغن مرغی است خسیس، تخم وی سپید باشد و برخلاف تخم کلاغ که پیسه بود».[۳]
باور عجیبی نیز در مورد این پرنده مطرح بود که زغن یک سال نر و یک سال ماده یا بخشی از سال نر و بخشی از سال ماده است.
| روزگارا چون ز عنقا می‌نیاموزی ثبات | چون زغن تا چند، سالی مادگی سالی نری (انوری) |
| مردانه تو مجنون شو و اندر لگن خون شو | گه ماده و گه نر نی کان شیوه زغن دارد (مولوی |
پانویس
[ویرایش]- ↑ BirdLife International (2010). "Milvus migrans". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2011.2. International Union for Conservation of Nature. Retrieved 2012-02-02.
- ↑ کتاب راهنمای پرندگان ایران. نوشته جمشید منصوری، صفحهٔ ۱۰۷
- ↑ محمد بن محمود بن احمد طوسی، عجایب المخلوقات و غرائب الموجودات، به اهتمام منوچهر ستوده، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ دوم ۸۲، ص ۵۱۹
منابع
[ویرایش]- «ویکی‌پدیای انگلیسی». دریافت‌شده در ۸ فوریهٔ ۲۰۱۲.
- کتاب راهنمای پرندگان ایران. نوشته جمشید منصوری، چاپ دوم، ۱۳۸۷، انتشارات کتاب فرزانه
 | این یک مقالهٔ خرد پرندگان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- فهرست سرخ IUCN از گونههای کمترین نگرانی
- پرندگان
- پرندگان آسیا
- پرندگان جنوب شرق آسیا
- پرندگان آفریقا
- پرندگان آفریقای جنوبی
- پرندگان ارمنستان
- پرندگان اروپا
- پرندگان استرالیای جنوبی
- پرندگان استرالیای غربی
- پرندگان ایران
- پرندگان بنگلادش
- پرندگان پاکستان
- پرندگان تایلند
- پرندگان ترکیه
- پرندگان توصیفشده در ۱۷۸۳ (میلادی)
- پرندگان جمهوری آذربایجان
- پرندگان ژاپن
- پرندگان سائوتومه و پرنسیپ
- پرندگان شکاری آفریقا
- پرندگان صحرای غربی
- پرندگان فلسطین
- پرندگان کامرون
- پرندگان دماغه سبز
- پرندگان نایروبی
- پرندگان هند
- عقابیان
- کورکوها (پرندگان)