ویکی‌پدیا:گزیدن مقاله‌های برگزیده/آترا-هاسیس
آترا-هاسیس[ویرایش]
آترا-هاسیس (ویرایش • تاریخچه • بحث • پی‌گیری)
نامزدکننده: RousouR (بحث • مشارکت‌ها) ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۲۸ (UTC)
سلام
- آترا-هاسیس متن کم‌شناخته‌شده‌ای است؛ آشنایی با بخش آفرینش کمتر هم هست. افزوده اصلی به مقاله پس از گمخ (اثرگذاری بر انوما الیش) برای بررسی و تطبیق این متن با شناخته‌شده‌ترین اسطوره آفرینش بین‌النهرینی ایجاد شد.
- ارتباط‌های بینامتنی آترا-هاسیس پیچیده است. برای تکمیل افزوده دوم پس از گمخ (روایت طوفان در رویدادنامه) در حال گردآوری منابع بیشتر هستم (این امکان وجود داشت که با همین منبع فعلی تمام شود).
- مقاله بر اساس خوانش جدید اندرو جرج و بنجامین فاستر از متن شکل گرفته است.
سپاس RousouR (بحث) ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۸ (UTC)
بازخوانی مرداب
@RousouR: درود بر شما. سپاس برای گسترش و بهبود این جستار. پیش از بررسی ناظر گمب، من موارد خُرده‌ریزه را عرض می‌کنم:
«تاریخچه»
- به گمانم، نامِ «شخصیت آترا-هسیس» برای این بخش پسندیده‌تر است.
- خواهشمندم «توفان» را دست‌کم یکبار به افسانه طوفان یا افسانه طوفان گیلگمش پیوند دهید.
- «با نام‌ها و لقب‌های مختلف شناخته شده‌است که گستره پنج هزار سالهای را در بر می‌گیرد»، پیشنهاد می‌کنم در اینگونه جمله‌ها، به‌جای «که» از «وَ» بهره جویید.
- «گونه‌ای از جاودانگی را به او و همسرش می‌بخشند»، یعنی چه گونه‌ای از جاودانگی؟ آیا نوعِ خاصی دارد؟
- «بنا بر نسخه‌ای از فهرست پادشاهان سومری، در سالهای پیش از آن که طوفان زمین را در نوردد»، مگر توفانی زمین را درنوردیده؟
- «(که در حماسه گیلگمش به عنوان پدر آترا-هاسیس از او یاد می‌شود)»، جلوتر آمده که «آترا-هاسیس ... در حماسه گیلگمش، همان اوتنپیشتی است»؛ به گمانم بهتر است دومی پیش از یکمی بیاید (و جملهٔ یکم هم از آترا-هسیس نام نَبَرَد).
- «در همه موارد بالا، تمیز دادن اینکه به عنوان لقب به کار رفته‌است و یا اسم واقعی، امکان‌ناپذیر است»، بهتر است نوشته شود «پژوهشگران تا به امروز نتوانسته‌اند آن را تشخیص دهند»
- «نام اوتنپیشتی تفسیر مجددِ اکدی از زیوسودرا، «زندگی روزهای دور» ...» -> «نام اوتنپیشتی، برداشت اکدی‌ها از نام زیوسودرا — به‌معنای زندگی روزهای دور — ...»
- «بیشتر به «او زندگی یافت» معنا شده‌است»، قید بیشتر یعنی چه؟ مگر ترجمه‌اش همین نیست؟
- «او به عنوان پسر اوبار-توتو، آخرین پادشاه پیش از طوفان توصیف شده‌است» -> «او پسر اوبار-توتو — واپسین پادشاه پیش از طوفان — است»
- «هیتی» و «هوری» نیز باید پیوند شوند.
- « همتای او به نام اولو است» -> « همتای او «اولو» نام دارد»
- «مفرد اسمی مذکر ضمیر اکدی» !؟
- «جاودانگی اوتنپیشتی به عنوان پاداشی برای زنده ماندن از طاعون و نه طوفان توصیف شده‌است»، در اینجا «به عنوان» اضافی است.
- «پس از آخرین موردهای استفاده از خط میخی است» !؟
--مرداب/8 ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۷ (UTC)
- @Darknessswamp8: سلام. ممنونم. در دست بررسی و اقدام. RousouR (بحث) ۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۲۶ (UTC)
- @Darknessswamp8: با توجه به بحث:آترا-هاسیس#درباره نام فرصتی هست تحقیق دقیقی انجام دهم. اگر مایل هستید به بازخوانی ادامه دهید تا به مرور اقدام کنم. RousouR (بحث) ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۱ (UTC)
- @RousouR: من خوانش را به پایان می‌رسانم. ولی عجله‌ای نیست و هنوز ابتدای گمب است. هر زمان کارتان انجام شد، پینگ کنید ادامه را بنویسم (یا درباره موارد بحث کنیم). مرداب/8 ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۴۳ (UTC)
@Darknessswamp8: سلام. می‌خواستم با فاصله کمی از گمب، بخش «روایت طوفان در رویدادنامه» را با منبع فعلی گسترش دهم و مقاله را یکبار ویراست کنم که هنوز امکان‌پذیر نشده است. اگر موافقید پس از انجام اینکار ادامه دهیم. RousouR (بحث) ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۰۹ (UTC)
- @RousouR: بله حتما. مرداب/8 ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۸ (UTC)
@Darknessswamp8: سلام. متاسفانه زودتر نشد. منابعی پیدا کردم. بررسی‌شان زمان می‌برد. RousouR (بحث) ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۹ (UTC)
- پانزده منبع جدید به مقاله افزوده شد. متن به مرور گسترش خواهد یافت. RousouR (بحث) ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۸ (UTC)
- @RousouR: درود. من شتابی ندارم. هر زمان کارتان به انجام رسید، می‌توانید مرا آگاه کنید تا جستار را از نو باز می‌خوانم. برای اینکه آسوده‌تر باشید، علی‌الحساب بازخوانی پیشین را می‌بندم.
بستن بازخوانی DarkSwamp8 ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۷ (UTC)
توضیح روند: به پانزده منبع جدیدی که فعلا صرفا به بخش منابع افزوده شده‌اند، جداگانه خواهم پرداخت. / گرچه خود مقاله هنوز تغییر خاصی نکرده است، اما تغییرات آن بازتاب کارهای پشت صحنه است:
- در میان اسطوره‌های آفرینش بین‌النهرین، آترا-هاسیس ویژگی‌هایی دارد که بررسی تطبیقی آن با سفر پیدایش را مهم‌تر از بقیه می‌کند. شروع کار با آترا-هاسیس#کتاب مقدس انجام شد.
- برای مشخص کردن ویژگی‌های خاص آترا-هاسیس، از یک سو خوانش قدیمیِ انوما الیش (شناخته‌شده‌ترین اسطوره آفرینش بین‌النهرینی) را با خوانش نسبتا مرجع‌شدهٔ فاستر بازنویسی کردم؛ از سوی دیگر، تنوعی که در اساطیر آفرینش سومری وجود دارد را سعی کردم با گسترش زیوسودرا و ایجاد مناظره بین گوسفند و غله و مناظره بین پرنده و ماهی نشان دهم (با خوانش‌های جدید از این متن‌ها).
- برای روشن‌تر شدن آترا-هاسیس در جایگاه یکی از مهمترین پس‌زمینه‌های حماسه گیلگمش، سی مقاله ایجاد شد (با منابعی که زمان زیادی برای بررسی آنها گذاشتم) تا زمینه پرداختن به اقتباس‌های سومری، بابلی، آشوری، هوری، هیتی، اوگاریتی و ... آترا-هاسیس و حماسه گیلگمش فراهم باشد.
- به نظرم اهمیت پرداختن به این متن‌ها با منابع معتبر (و نه آثار فارسی) در یادداشت جدیدِ سه جمله‌ایِ «غ» (با سه منبع متفاوت در آترا-هاسیس#لوح III (طوفان)) خودش را نشان می‌دهد (پس از بررسی منابع و ایجاد اراگال). RousouR (بحث) ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۳ (UTC)
@محک: سلام. میزان منابع دیگری که برای مقاله پیدا کردم (بیش از پانزده منبع فوق)، دور از انتظارم بود: اکثریت این منابع در زمان آغاز گمب، یا در دسترس نبوده و یا در موردهایی هنوز منتشر نشده بودند.
این منابع برای پوشش سه موضوع به کار می‌آیند:
- وجود اسطوره‌های آفرینش متعدد در یک فرهنگ (بین‌النهرین) و تمایز آتراهاسیس در میان این اساطیر آفرینش که در آن، طوفان بین دو دوره مرزبندی می‌کند. / (انوما الیش با خوانش‌های جدید بازنویسی شد؛ آداپا شکل گرفت؛ به بیلگمس و جهان زیرین پرداخته شد؛ دو اسطوره آفرینش سومری (مناظره بین گوسفند و غله و مناظره بین پرنده و ماهی) ایجاد شد اما تعداشان بیشتر از این است)
- اسطوره‌ای که به شکلی مشخص‌تر از اساطیر فوق به آترا-هاسیس مربوط است، انکی و نینماه و گونه‌ای از آن انکی و نینهورساگ است که در منابع قبلی وجود نداشتند.
- بخش آفرینش انسان در انکی و نینماه، گروهی از الهه‌گان را دارد که همتاهای هوری و اوگاریتی دارند. این گروه در نسخه متاخری از آتراهاسیس دیده می‌شوند و از آنجایی که بخش آفرینش انسان در آتراهاسیس افتادگی دارد و اقتباس این بخش در انوما الیش نیز کمکی نمی‌کند (در آنجا دیگر انسان مطلقا باید بنده باشد و نیازی به توضیح هم برایش دیده نشده است)، انکی و نینماه به کارِ این بخش مهم می‌آید.
- اسطوره‌ای که به شکلی مشخص‌تر از اساطیر فوق به آترا-هاسیس مربوط است، انکی و نینماه و گونه‌ای از آن انکی و نینهورساگ است که در منابع قبلی وجود نداشتند.
- نقش طوفان در مرزبندی دو دوره، گونه‌های متعددی در بین‌النهرین دارد. مشکلِ پرداختن به این موضوع، منابع نه فقط قدیمی و اشتباه بلکه انواع منابع نامعتبر جدید بود. با تنها منبع معتبری که وجود داشت آترا-هاسیس#روایت طوفان در رویدادنامه را برای گمب آماده کردم. اکنون این امکان وجود دارد که با منابع بسیار بیشتری به این سنت طوفان پرداخت؛ به خصوص که اگر سنت‌های خدای طوفان (و نبرد او با دریا) را هم در نظر بگیریم، امکان پرداختن به همتاهای کنعانی، اوگاریتی، هیتی و هوری بیشتر از قبل به وجود می‌آید.
- پایان آترا-هاسیس افتادگی دارد. از آنجایی که این بخش به عصر پس از طوفان می‌پردازد، بخش مهمی در ابهام است. منابعی که در آغاز گمب هنوز منتشر نشده بودند به طبقاتی در جامعه بین‌النهرین می‌‌پردازند که نامشان در این بخش از اسطوره باقیمانده است.
طولانی شد. در زمان مناسب، حداقل‌های لازم را در آترا-هاسیس می‌آورم تا بعدا خود مقاله‌های مربوط گسترش یابند. سال خوبی داشته باشید. RousouR (بحث) ۳۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۰۷ (UTC)