ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه ادبیات ترکی/شیوه‌نامه/افراد

مقالات مربوط به نویسندگان و شعرا بهتر است از ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه، ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه نوشتن زندگی‌نامه پیروی کنند. موارد مهم در زیر آورده‌شده‌اند:

نام مقاله

برای انتخاب نام مناسب برای مقاله به این راهنما رجوع کنید.

نحوه‌ی نگارش

تمام مقالات ویکی‌پدیا تحت مجوز گنو/کریتیو کامانز منتشر می‌شوند بنابراین هرگز نباید مطالب را از سایت، کتاب، مقاله یا منبع دیگری کپی یا کلمه-به-کلمه ترجمه کنید. شما باید مطالب را از منابع خوانده و آن را به قلم خودتان بنویسید.

طبق قوانین ویکی‌پدیا تمام مطالبی که در مقاله‌ای آورده می‌شوند بایستی توسط منبع معتبری گفته شده‌باشند. بطور کلی کتاب‌های علمی/دانشگاهی، مجلات علمی دارای پروسه‌ی داوری همتا از جمله مهم‌ترین منابع معتبر هستند. در مقابل، وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تالارهای گفتگو و ویکی‌پدیاهای دیگر (مثلاً ویکی‌پدیای انگلیسی و ...) نمی‌توانند منبع معتبری برای مقالات باشند. در صورتی که منبع معتبری در اختیار ندارید، در مقالات نمی‌توانید به دانسته‌های شخصی خود استناد کنید.

در نظر داشته‌باشید که بر طبق سیاست اثبات‌پذیری باید در متن مقاله مشخص شود که هر بخش مقاله از کدام منبع آورده‌شده‌است. این راهنما برای ارجاع به منابع کمکتان می‌کند.

متن مقاله

در ویکی‌پدیای فارسی مقالات بایستی به زبان فارسی نوشته شوند. اگر نمی‌توانید «ویکی‌پدیا» را به درستی با فاصله مجازی تایپ کنید، نمی‌توانید اعداد «...۱۲۳۴۵» را فارسی بنویسید، یا صفحه کلید شما حروف «ی» و «ک» را بصورت «ي» و «ك» تایپ می‌کند، این راهنما را برای تصحیح آن بخوانید.

متن مقاله‌ی دانشنامه بایستی علمی و حدالامکان بدون اشتباهات زبانی باشد. این راهنما به شما در این زمینه کمک می‌کند. برخی از اشتباهات معمول نگارشی و نحوه‌ی اصلاح آن نیز در این راهنما آمده‌است. مهم‌ترین این موارد عبارتند از:

ردیف	توضیح	درست	نادرست
۱	قبل از نقطه در پایان جمله و همچنین قبل از ویرگول فاصله نمی‌آید و بعد از آن می‌آید.	عاشیق پری مابین معاصرانش احترام بسیاری کسب کرده‌بود. از آثار وی دییشمه‌هایش با میرزاجان بیگ ممدوف، جعفرقلی خان نوا، محمد بیگ عاشیق و دیگران ثبت‌شده‌است.	عاشیق پری مابین معاصرانش احترام بسیاری کسب کرده‌بود . از آثار وی دییشمه‌هایش با میرزاجان بیگ ممدوف ، جعفرقلی خان نوا ،محمد بیگ عاشیق و دیگران ثبت‌شده‌است .
۲	قبل از پرانتز باز و بعد از پرانتز بسته فاصله می‌آید ولی بعد از پرانتز باز و قبل از پرانتز بسته فاصله نمی‌آید.	صمد وورغون (به ترکی آذربایجانی: Səməd Vurğun)‏	صمد وورغون(به ترکی آذربایجانی: Səməd Vurğun )‏
۳	قبل از ارجاع به منبع فاصله نمی‌آید و بعد از آن می‌آید. ارجاع به منبع در پایان عبارت یا بعد از نقطه در پایان جمله نوشته می‌شود.	در برخی از منابع نام وی را مصطفی شیخ‌اوغلو یا صدرالدین شیخ‌اوغلو نوشته‌اند. سال تولد وی را در حدود ۱۳۴۱ میلادی ثبت کرده‌اند اما مکان تولد وی مشخص نیست.	در برخی از منابع نام وی را مصطفی شیخ‌اوغلو یا صدرالدین شیخ‌اوغلو نوشته‌اند. سال تولد وی را در حدود ۱۳۴۱ میلادی ثبت کرده‌اند اما مکان تولد وی مشخص نیست .
۴	«ها» و «می/نمی» با فاصله مجازی به قبل و بعد خود می‌چسبند.	ناظم با این که داروهای خواب‌آور زیادی مصرف می‌کرد، نمی‌توانست بیشتر از چهار-پنج ساعت بخوابد. این بی‌خوابی‌ها تماماً ناشی از شب‌های بی‌خوابی او در زندان و بیمارستان‌ها بود.	ناظم با این که داروهای خواب‌آور زیادی مصرف می کرد، نمی توانست بیشتر از چهار-پنج ساعت بخوابد. این بی‌خوابی‌ها تماماً ناشی از شب های بی خوابی او در زندان و بیمارستان ها بود.

لید مقاله

پاراگراف اول مقاله در ویکی‌پدیا لید آن نامیده می‌شود. لید مقاله به ترتیب بایستی شامل «نام کامل» فرد بصورت پررنگ، «تاریخ و محل تولد و مرگ» و «دلیل سرشناسی» وی باشد.

نام

اگر نام فرد غیرفارسی است، نام وی در زبان اصلی با الگوی {{به زبان}} باید پس از نام فارسی او آورده شود. مثلاً:

'''محمد سعید اردوبادی''' {{به ترکی آذربایجانی|Məmməd Səid Ordubadi}}

که نتیجه می‌دهد:

محمد سعید اردوبادی (به ترکی آذربایجانی: Məmməd Səid Ordubadi)

الگوهای پرکاربرد زبان در اینجا آورده‌شده‌اند.

اگر فرد دارای نام مستعار (نام هنری/تخلص) بوده یا در منابع معتبر به نام‌های دیگری نیز مشهور است، آن نام‌ها نیز (به همراه منابع‌شان) باید در اینجا آورده شوند.

تاریخ و محل تولد و مرگ

در این بخش باید تاریخ و محل تولد و مرگ فرد در داخل پرانتز بصورت زیر نوشته شود:

(۲۵ نوامبر ۱۸۸۹، [[استانبول]]–۱۳ دسامبر ۱۹۵۶، [[لندن]]) 

که نتیجه می‌دهد:

(۲۵ نوامبر ۱۸۸۹، استانبول–۱۳ دسامبر ۱۹۵۶، لندن)

نباید به صفحه‌ی تاریخ‌ها (مثلاً در اینجا «۲۵ نوامبر» و «۱۸۸۹ (میلادی)») لینک داده‌شود. اگر شهرهای اشاره شده مشهور بوده و در ویکی‌پدیای فارسی مقاله داشته باشند، معمولاً نیازی به آوردن کشور پس از نام شهر نیست.

در زبان فارسی از تلفظ فرانسوی ماه‌های میلادی استفاده می‌شود:

• می -> مه
• مارچ -> مارس

فهرست کامل ماه‌های میلادی در این صفحه آمده‌است.

اگر محل تولد و فوت فرد مورد نظر یکسان باشد. در تکرار دوم نباید به مقاله‌ی مربوطه پیوند گذاشت.

(۲۹ ژوئن ۱۹۳۱، استانبول–۳۰ دسامبر ۱۹۸۳، استانبول)

اگر فرد مورد نظر زنده است، پس از تاریخ و محل تولد وی تنها یک خط تیره (بدون فاصله) گذاشته می‌شود:

(۲۰ مه ۱۹۴۰، قهرمان‌مرعش، ترکیه–)

اگر منابع معتبر مختلف، تاریخ‌های متفاوتی برای ولادت و فوت فرد گزارش کرده‌اند، تک‌تک تاریخ‌ها به همراه منبع هرکدام بایستی آورده‌شوند.

(۱۹۰۵م/۱۲۸۴ش/۱۳۲۴ق، زنجان–۱۳۸۷ق، زنجان)

تاریخ‌های گفته‌شده در منابع را نبایستی تبدیل کرد. اگر در منابع تاریخ بصورت شمسی، قمری یا میلادی ذکر شده در مقاله نیز بایستی به همان صورت نوشته شود.

دلیل سرشناسی

در یک یا چند جمله بطور خلاصه بایستی دلیل سرشناسی افراد آورده شود. معمولاً در مورد هنرمندان زمانی که در منابع معتبر مستقل متعددی معرفی شده باشند نیاز چندانی به برجسته‌کردن این بخش نیست. اگر فرد جایزه‌ی مهمی دریافت کرده‌باشد، بنیانگذار سبک جدیدی بوده یا اثر مشهوری از خود برجا گذاشته‌باشد می‌توان در یک جمله آن را در این بخش آورد. مثلاً:

شاعر و نمایش‌نامه‌نویس اهل جمهوری آذربایجان بود.

شاعر و نویسنده عثمانی بود که بیشتر به دلیل نگارش سلیمان‌نامه مشهور است.

رمان‌نویس اهل ترکیه و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات است.

در مورد افراد درگذشته همواره صورت ماضی و در مورد افراد زنده صورت مضارع فعل بایستی بکار رود.

بخش‌های اصلی

معمولاً مقالات نویسندگان و شعرا شامل موارد زیر است:

زندگی

در این بخش از مقاله، رویدادهای مهم زندگی فرد شامل تحصیلات، اساتید و مدارس مشهور، سفرها، جوایز و ... آورده می‌شود.

آثار

در این بخش آثار فرد به همراه سال نگارش/چاپ آنها (اگر مشخص باشد) آورده می‌شود. این بخش را می‌شود به صورت فهرست گلوله‌ای نوشت یا در یک/چند پاراگراف آثار، اهمیت آنها و ... را آورد. در این بخش تا حد ممکن از جدول استفاده نکنید.

نمونه آثار

در این بخش می‌توان نمونه‌ای از آثار فرد را برای آشنایی با شیوه و سبک وی ارائه کرد. در کنار آثار ترکی باید ترجمه‌ی فارسی آنها نیز آورده شود. اگر آثار توسط مترجمان حرفه‌ای ترجمه و منتشر شده‌است، استفاده از آن ترجمه‌ها با ذکر منبع بر ترجمه توسط خودتان ارجحیت دارد. در میان آثار فرد مورد نظر، اگر اثری مورد توجه منتقدان قرار گرفته یا در منابع برای معرفی وی بکار رفته‌است، بهتر است از آن اثر به همراه نظرات منتقدان در مقاله استفاده کرد. استفاده از جدول برای خوانایی همزمان متن و ترجمه‌ی آن توصیه می‌شود.

شعر

در مورد اشعار طولانی نباید متن کامل شعر را در متن مقاله آورد. آوردن چند بیت تا جایی که مطلب کافی برای نقد و معرفی فراهم شده و ارتباط معنایی بیت‌ها کامل شود کفایت می‌کند. در مورد شعرها به شکل زیر از الگوی {{شعر}} استفاده کنید

{{شعر}}
{{ب|گرک مؤمنلرین عقلی قیسا قدی بلند اولسون|کمند امر معروفیله مخلوقاته بند اولسون}}
{{ب|قویوبسان باشووا شمس سپهر جمشید کافرتک|مسلمانین گرک بورکی بشکل کله‌قند اولسون}}
{{ب|اوتانما انگلیس و روسدن یار باشوی اوغلان|گرک مومن کیشی آماج تیر ریشخند اولسون...}}
{{پایان شعر}}

گرک مؤمنلرین عقلی قیسا قدی بلند اولسون		کمند امر معروفیله مخلوقاته بند اولسون
قویوبسان باشووا شمس سپهر جمشید کافرتک		مسلمانین گرک بورکی بشکل کله‌قند اولسون
اوتانما انگلیس و روسدن یار باشوی اوغلان		گرک مومن کیشی آماج تیر ریشخند اولسون...

اگر بیت‌ها طولانی بودند، یا در مورد قالب‌های شعری که مصراع‌های آن زوج نیستند، می‌توانید هر مصرع را به شکل زیر در یک سطر بنویسید:

{{شعر|سبک=direction:ltr;}}
{{م|Gözümü açanda sən olmayınca}}
{{م|Qolların boynuma sarılmayınca}}
{{م|Gözündən könlümə nur dolmayınca}}
{{م|Neylirəm üfüqdə çıxan səhəri,}}
{{م|Boş yerə camlardan baxan səhəri?!...}}
{{پایان شعر}}

Gözümü açanda sən olmayınca

Qolların boynuma sarılmayınca

Gözündən könlümə nur dolmayınca

Neylirəm üfüqdə çıxan səhəri,

Boş yerə camlardan baxan səhəri?!...

در مورد شعرهایی که به زبان‌های چپ-به-راست (غیرفارسی) نوشته می‌شوند، برای درست دیده‌شدن، به جای الگوی {{شعر}} از {{شعر|سبک=direction:ltr;}} استفاده کنید

برای آوردن شعر در داخل جدول بصورت زیر عمل کنید:

{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
! ترجمه فارسی|| متن اصلی به زبان [[ترکی آذربایجانی]]
|-
| 
{{شعر}}
{{م|...اگر صد بار به آتش عشق بسوزیم، هراسی نداریم.|سبک=border:0;}}
{{م|زیرا سرزمینمان سرزمین آتش‌هاست.|سبک=border:0;}}
{{م|زمانی سجده‌گاه آتش‌پرستان بود|سبک=border:0;}}
{{م|شهر صبا که مرکزش در کنار دریاست.|سبک=border:0;}}
{{م|ساقی دل ما را خون نکن و زود باده بیاور|سبک=border:0;}}
{{م|قدح‌ها را پرکن، که شبمان از نیمه گذشته است.|سبک=border:0;}}
{{م|هر کس که می‌گوید عاشق این زیبارویان رعنا نشو|سبک=border:0;}}
{{م|نمی‌داند که عالم عشق، عالم بی‌اختیاریست.|سبک=border:0;}}
{{م|یک روز می‌آید که من می‌روم و خلایق خواهند گفت:|سبک=border:0;}}
{{م|-این غزل یادگار واحد بیچاره است.|سبک=border:0;}}
{{پایان شعر}}
|
{{شعر|سبک=direction:ltr;}}
{{م|...Yüz dəfə yansaq eşq oduna, qorxu bilmərik,|سبک=border:0;}}
{{م|Çünki diyarımız bizim odlar diyarıdır.|سبک=border:0;}}
{{م|Bir vaxt səcdəgah idi atəşpərəstlərə,|سبک=border:0;}}
{{م|Şehri-Səba ki, mərkəzi dərya kənarıdır.|سبک=border:0;}}
{{م|Qan etmə, saqi, bağrımızı, badə tez gətir,|سبک=border:0;}}
{{م|Doldur qədəhləri, gecəmiz keçdi, yarıdır.|سبک=border:0;}}
{{م|Hər kim deyirsə, sevmə bu rəna gözəlləri,|سبک=border:0;}}
{{م|Bilmir ki, sevgi aləmi biixtiyarıdır.|سبک=border:0;}}
{{م|Bir gün gələr ki, mən gedərəm, xəlq söyləyər:|سبک=border:0;}}
{{م|-Biçarə Vahidin bu qəzəl yadigarıdır.|سبک=border:0;}}
{{پایان شعر}}
|}

ترجمه فارسی

متن اصلی به زبان ترکی آذربایجانی

...اگر صد بار به آتش عشق بسوزیم، هراسی نداریم. زیرا سرزمینمان سرزمین آتش‌هاست. زمانی سجده‌گاه آتش‌پرستان بود شهر صبا که مرکزش در کنار دریاست. ساقی دل ما را خون نکن و زود باده بیاور قدح‌ها را پرکن، که شبمان از نیمه گذشته است. هر کس که می‌گوید عاشق این زیبارویان رعنا نشو نمی‌داند که عالم عشق، عالم بی‌اختیاریست. یک روز می‌آید که من می‌روم و خلایق خواهند گفت: -این غزل یادگار واحد بیچاره است.

...Yüz dəfə yansaq eşq oduna, qorxu bilmərik, Çünki diyarımız bizim odlar diyarıdır. Bir vaxt səcdəgah idi atəşpərəstlərə, Şehri-Səba ki, mərkəzi dərya kənarıdır. Qan etmə, saqi, bağrımızı, badə tez gətir, Doldur qədəhləri, gecəmiz keçdi, yarıdır. Hər kim deyirsə, sevmə bu rəna gözəlləri, Bilmir ki, sevgi aləmi biixtiyarıdır. Bir gün gələr ki, mən gedərəm, xəlq söyləyər: -Biçarə Vahidin bu qəzəl yadigarıdır.

از آنجایی که الگوهای شعر، بیت و مصرع برای نمایش متن خودشان از جدول استفاده می‌کنند، استفاده از آنها در داخل جدول باعث می‌شود که سبک (کلاس) جدول مادر خود (در این حالت wikitable) را به ارث ببرند. بنابراین برای اینکه حاشیه‌ی بیت‌ها/مصرع‌ها نشان داده نشود، به هر کدام از الگوهای بیت/مصرع در داخل جدول باید |سبک=border:0; اضافه شود.

داستان‌ها

در مورد داستان‌ها، نمایش‌نامه‌ها و رمان‌ها تنها آوردن بخش کوچکی از متن تا آنجایی که برای توضیح‌دادن سبک هنری نویسنده لازم‌باشد، کافی‌است.

{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
! ترجمه فارسی|| متن اصلی به زبان [[ترکی استانبولی]]
|-
| حسنو افندی و مه‌پاره پس از عوض‌کردن سه قطار بالاخره توانستند به بشیکتاش برسند. راه پربود از سربازانی با یونیفورم کشورهای بیگانه. مسلمانان عثمانی در خیابان با شانه‌هایی افتاده، صورتی درهم‌کشیده و سری خمیده به جلو به دنبال کار خود می‌رفتند. چهره‌ی یونانیان و ارمنی‌ها گل‌افشان بود...  
|style="direction:ltr;"| Hüsnü Efendi'yle Mehpare, Beşiktaş'a ancak üç tramvay değiştirerek varabildiler. Yollar yabancı ülkelerin üniformlarını giymiş askerlerle kaynıyordu. Sokaklarda işine gücüne giden Müslüman Osmanlıların omuzları düşük, yüzleri asık, başları öne eğikti. Rumlarla Ermenilerin yüzlerinde ise güller açıyordu...
|}

ترجمه فارسی	متن اصلی به زبان ترکی استانبولی
حسنو افندی و مه‌پاره پس از عوض‌کردن سه قطار بالاخره توانستند به بشیکتاش برسند. راه پربود از سربازانی با یونیفورم کشورهای بیگانه. مسلمانان عثمانی در خیابان با شانه‌هایی افتاده، صورتی درهم‌کشیده و سری خمیده به جلو به دنبال کار خود می‌رفتند. چهره‌ی یونانیان و ارمنی‌ها گل‌افشان بود...	Hüsnü Efendi'yle Mehpare, Beşiktaş'a ancak üç tramvay değiştirerek varabildiler. Yollar yabancı ülkelerin üniformlarını giymiş askerlerle kaynıyordu. Sokaklarda işine gücüne giden Müslüman Osmanlıların omuzları düşük, yüzleri asık, başları öne eğikti. Rumlarla Ermenilerin yüzlerinde ise güller açıyordu...

ارجاع به منابع

برای آشنایی با شیوه‌ی توصیه‌شده برای ارجاع به منابع به این راهنما رجوع کنید.

داده‌های کتابخانه‌ای

در صورتی که شماره‌ی شاعر یا نویسنده مورد نظرتان را در یکی از فهرست‌های کتابخانه‌های ملی یا نمایه‌های افراد یافتید می‌توانید با استفاده از الگوی {{داده‌های کتابخانه‌ای}} آن را به مقاله اضافه کنید. این کار دسترسی کاربران و محققان را به آثار نویسندگان ساده‌تر می‌کند. این الگو باید در انتهای مقاله و قبل از رده‌ها قرار داده شود.

نمایه‌های مورد پشتیبانی این الگو عبارتند از: VIAF، GND، LCCN، SELIBR، ORCID و ... که فهرست کاملشان را می‌توانید در صفحه توضیحات الگو ببینید. آدرس وبگاه جستجوی پایگاه داده‌ی هرکدام از نمایه‌ها نیز در آن صفحه آمده‌است.

به عنوان مثال با افزودن

{{داده‌های کتابخانه‌ای|VIAF=17379517}}

خواهید داشت:

همچنین می‌توانید بیش از یک نمایه را بطور همزمان معرفی کنید:

{{مستند کردن|VIAF=37084405|GND=118946439}}

رده‌ها

رده‌بندی یکی از روش‌های طبقه‌بندی مقالات در ویکی‌پدیا است. برای افزودن مقاله‌ای به رده باید [[رده:نام رده]] را به انتهای مقاله (قبل از پیوندهای میان‌ویکی) اضافه کنید. برای نویسندگان و شاعران استفاده رده‌های زیر معمول است:

1. رده‌ی مربوط به سال تولد (در صورتی که در منابع بطور صریح ذکرشده‌باشد) به عنوان مثال:

   رده:زادگان ۱۳۶۴

   رده:زادگان ۱۹۸۱ (میلادی)

   رده:زادگان ۱۲۹۷ (قمری)

   گاهشمار پیش‌فرض برای نام رده‌ها سال شمسی است. برای سال‌های میلادی و قمری بایستی گاهشماری آن بصورت بالا مشخص شود.

2. رده‌ی مربوط به سال فوت (در صورتی که در منابع بطور صریح ذکرشده‌باشد) به عنوان مثال:

   رده:درگذشتگان ۱۳۹۰

   رده:درگذشتگان ۱۹۹۵ (میلادی)

   رده:درگذشتگان ۱۴۱۶ (قمری)

3. رده‌ی مربوط به شغل و ملیت. به عنوان مثال:

   رده:شاعران اهل ترکیه

   رده:نویسندگان اهل جمهوری آذربایجان

برای سهولت کار رده‌بندی می‌توانید از ابزار هات‌کت استفاده کنید.

میان‌ویکی

اگر مقاله‌ی فرد مورد نظرتان در ویکی‌پدیای زبان دیگری نیز وجود داشته‌باشد. با استفاده از پیوند میان‌ویکی این مقالات را به یکدیگر وصل کنید تا در جعبه‌ی سمت راست مقاله تحت عنوان «به زبان‌های دیگر» دیده شوند. این پیوندها به شکل [[کد زبان:نام مقاله]] (مثلاً [[az:Nəbi Xəzri]]) باید به انتهای مقاله افزوده شوند. سپس رباتی این پیوندها را به تمام مقالات مربوطه می‌افزاید.

روش دیگر اتصال مقالات به یکدیگر استفاده از ویکی‌داده است که روش آن در راهنمای مربوطه شرح داده‌شده‌است.