ویکی‌پدیا:نوشتار پیشنهادی/۲۰۲۴/۹
مسجد جامع اصفهان یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که قدمت آن به قرن دوم هجری قمری بازمی‌گردد. این مسجد در اندازه‌ای کوچک و متناسب با جمعیت شهر اصفهان در سال ۱۵۶ هجری قمری/۷۷۷ میلادی ساخته شد و باعث رشد شهرنشینی شد. در سال ۲۲۶ ه.ق/۸۴۶ م به فرمان خلیفه معتصم عباسی، مسجد پیشین تخریب و بنایی ستون‌دار به همراه سقفی چوبی جایگزین آن شد که کماکان قسمتی از ستون‌ها و دیوارهای آن باقی مانده‌است. مهم‌ترین تغییرات مسجد در دوران سلجوقی صورت گرفت؛ معماران این دوره از الگوی «مسجد عربی» فاصله گرفتند و با ساخت چهار ایوان در ضلع‌های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی، سبکی جدید پدیدآوردند که به «مسجد ایرانی» معروف شد. در ماه ربیع‌الاول سال ۵۱۵ ه.ق این مسجد توسط اسماعیلیان به آتش کشیده شد و بعدها دوباره مورد بازسازی و ترمیم قرار گرفت. در سده‌های بعد و در دوره‌های ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجار نیز این مسجد تغییرات مهمی را از سر گذراند. مسجد جامع اصفهان ابتدا از خشت خام ساخته شده‌بود اما به خاطر پایداری آجر، سرعت ساخت بالا و برخی عوامل دیگر، در بازسازی آن از آجر استفاده کردند. طاق‌های چشمه‌ای، ایوانهای چهارگانه، سردرها، جرزهای آجری و تزئینات متفاوتی که متناسب با معماری هر دوره از تاریخ ایران و در سبک‌های خراسانی (یا عربی) و رازی در این مسجد به کار برده شده، اثری را پدیدآورد که الگویی برای مساجد ایران و حتی مناطق مسلمان‌نشین دیگر محسوب می‌شود. ضلع شمالی مسجد از ایوان درویش، مدرسهٔ مظفری، گنبد تاج‌الملک یا گنبد خاکی، چهلستون، شبستان و کتیبه‌های مختلفی که از دوران‌های سلجوقی و صفوی به‌جا مانده، تشکیل شده‌است.