گیخاتو خان: تفاوت میان نسخه‌ها
فاطمه جانگ (بحث | مشارکتها) برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید |
فاطمه جانگ (بحث | مشارکتها) برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| spouse = [[پادشاه خاتون]] و هفت همسر دیگر |
| spouse = [[پادشاه خاتون]] و هفت همسر دیگر |
||
| succession = [[ایلخانان#فهرست شاهان ایلخانی ایران|پنجمین ایلخان ایران]] |
| succession = [[ایلخانان#فهرست شاهان ایلخانی ایران|پنجمین ایلخان ایران]] |
||
|succession2= نایب السلطنه [[آناتولی]]|reign2=1284 - 1291|regent2=Hulachu (1284-1286)|reg-type2=Co-ruler|coronation=23 July 1291 <br> [[ |
|succession2= نایب السلطنه [[آناتولی]]|reign2=1284 - 1291|regent2=Hulachu (1284-1286)|reg-type2=Co-ruler|coronation=23 July 1291 <br> [[اخلاط]]|successor2=[[سماگار]]|predecessor2= قونقورتاى |
||
}} |
}} |
||
'''گیخاتو خان''' ({{Lang-mn|Гайхат хан}}) برادر [[ارغون خان]] و پنجمین شاه [[ایلخانان]] مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت [[بغداد]] را به [[بایدو خان]] نوادهٔ [[هولاکو]] واگذاشت و حکومت [[روم]] را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرونشاند. وزارت خود را به [[صدرالدین زنجانی]] داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء. |
'''گیخاتو خان''' ({{Lang-mn|Гайхат хан}}) برادر [[ارغون خان]] و پنجمین شاه [[ایلخانان]] مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت [[بغداد]] را به [[بایدو خان]] نوادهٔ [[هولاکو]] واگذاشت و حکومت [[روم]] را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرونشاند. وزارت خود را به [[صدرالدین زنجانی]] داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء. |
||
نسخهٔ ۱۲ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۵۶
| گیخاتو خان | |
|---|---|
| ایلخان مغول | |
 | |
| پنجمین ایلخان ایران | |
| سلطنت | ۶۹۰-۶۹۴ ه. ق۱۲۹۱-۱۲۹۵ م. |
| تاج‌گذاری | 23 July 1291 اخلاط |
| پیشین | ارغون‌خان |
| جانشین | بایدوخان |
| نایب السلطنه آناتولی | |
| سلطنت | 1284 - 1291 |
| پیشین | قونقورتاى |
| جانشین | سماگار |
| Co-ruler | Hulachu (1284-1286) |
| زاده | حدود ۱۲۵۹ م. |
| درگذشته | ۲۱ مارس ۱۲۹۵ م. دشت مغان |
| همسر(ان) | پادشاه خاتون و هفت همسر دیگر |
| فرزند(ان) | سه پسر و چهار دختر |
| خاندان | بورجیگین |
| دودمان | ایلخانان |
| پدر | اباقا خان |
گیخاتو خان (مغولی: Гайхат хан) برادر ارغون خان و پنجمین شاه ایلخانان مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت بغداد را به بایدو خان نوادهٔ هولاکو واگذاشت و حکومت روم را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرونشاند. وزارت خود را به صدرالدین زنجانی داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء.
گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام چاو اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. بایدوخان نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در دشت مغان فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در همدان به سلطنت نشست.[۱]
انتشار نخستین پول کاغذی
تهی شدن خزانه به دلیل عدم وجود درایت لازم در زمان گیخاتو، او را واداشت تا برای جبران هزینه‌ها، که ناشی از فساد دربار و افزایش اوراق قرضه برای خرید سلاح بود، دستور انتشار پول کاغذی با نام «چاو» را صادر و چاپ آن را در تبریز آغاز نماید (۶۹۳ هجری - ۲۹ شهریور ۶۷۳ خورشیدی). اما به دلیل عدم استقبال از جانب بازرگانان و حتی برخی امرا، همچنین نداشتن پشتوانه و ضمانت لازم در پرداخت، در همان زمان رونق نیافت و در زمان غازان به‌کلی آلات و ادوات چاپ آن از میان رفت (۶۹۴ هجری - بهمن ۶۷۳ خورشیدی).[۲]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ گیخاتو خان موجود است. |
- زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۹۰). روزگاران. تهران: انتشارات سخن. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۹۶۱-۱۱-۱.
 | این مقاله دقیق، کامل و صحیح ترجمه نشده و نیازمند ترجمه به فارسی است. کل یا بخشی از این مقاله به زبانی بهجز زبان فارسی نوشته شدهاست. اگر مقصود ارائهٔ مقاله برای مخاطبان آن زبان است، باید در نسخهای از ویکی‌پدیا به همان زبان نوشته شود (فهرست ویکیپدیاها را ببینید). در غیر این صورت، خواهشمند است ترجمهٔ این مقاله را با توجه به متن اصلی و با رعایت سیاست ویرایش، دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی بهبود دهید و سپس این الگو را از بالای صفحه بردارید. همچنین برای بحثهای مرتبط، مدخل این مقاله در فهرست صفحههای نیازمند ترجمه به فارسی را ببینید. اگر این مقاله به زبان فارسی بازنویسی نشود، تا دو هفتهٔ دیگر نامزد حذف میشود و/یا به نسخهٔ زبانی مرتبط ویکی‌پدیا منتقل خواهد شد. اگر شما اخیراً این مقاله را بهعنوان صفحهٔ نیازمند ترجمه برچسب زدهاید، لطفاً عبارت {{جا:هبک-ترجمه به فارسی|1=گیخاتو خان}} ~~~~را نیز در صفحهٔ بحث نگارنده قرار دهید. |