مسجد جامع آق‌دام

مسجد جامع آق‌دام
عکس گرفته شده مسجد در سال ۲۰۱۰
دین
وابستگی	اسلام
استان	آق‌دام
وضعیت سازمانی یا کلیسایی	مسجد
مکان
مکان	آق‌دام, جمهوری آذربایجان
معماری
معمار(ها)	کربلایی صفی خان قره باغی
گونه	معماری مذهبی
سبک	معماری اسلامی
پایان ساخت	۱۸۷۰
ویژگی‌ها
جهتِ نما	۱۸۷۰ (میلادی)
مناره(ها)	۲

مسجد جامع آق‌دام (به ترکی آذربایجانی: Ağdam Cümə məscidi) اثری تاریخی- معماری می باشد، که در مرکز شهرستان آق‌دام جمهوری آذربایجان قرار دارد.

تاریخ مسجد

این مسجد واقع در شهرستان آق‌دام از سوی معماری به اسم «کربلایی صفی خان قره باغی» در سالهای ۱۸۶۸ تا ۱۸۷۰ بنا گردیده است. در دورانی که این منطقه به یکی از مراکز تجاری مهم تبدیل شده بود، نمونه ای قابل توجه از معماری مذهبی مخصوص به خود قره باغ- مسجد جامع آق‌دام در شهرستان آق‌دام احداث گردید.

سبک معماری

سالن عبادت مسجد جامع آق‌دام مربعی شکل می باشد، که ۴ ستون در وسطش وجود دارد. ۳ ردیف طاقچه که در سمت های غرب و شرق تالار مربعی شکل نصب شده اند، مساحت سالن را بسط داده و آن را به حالت مستطیل شکل درآورده است. طاقچۀ محراب در وسط دیوار جنوبی تالار عبادت نصب شده است. روی طاقچه های جانبی به شکل ایوان می باشد که، بابت عبادت زنان مد نظر گرفته شده است.

وضعیت فعلی اثر

این اثر طبق فرمان شماره ۱۳۲ کابینۀ وزارای جمهوری آذربایجان مورخ ۲ اوت سال ۲۰۰۱ در فهرست آثار فرهنگی و تاریخی که داری اهمیت ملی هستند، به ثبت رسیده است.

این اثر از ۲۳ ژوئیه سال ۱۹۹۳ تا به حال تحت اشغال نیروهای ارمنستان قرار دارد. مسجد جامع آق‌دام پس از تصرف و تسخیر ۲۰ درصد از سرزمین های جمهوری آذربایجان توسط نیروهای مسلح جمهوری ارمنستان فی مابین سال های ۱۹۹۲ الی ۱۹۹۴، تخریب گردیده است.

مسجد جامع آق‌دام پس از اشغال قره باغ از سوی نیروهای ارمنستان، دستخوش تغییراتی گشته است، که به شرح ذیل می باشد:

• نهادهای دولتی ذی ربط جمهوری ارمنستان، دستورهایی به طور رسمی جهت تخریب و توهین به این مسجد که عبادتگاه آذربایجانیان مسلمان می باشد، صادر گردیده اند.

• مناره های مسجد از داخل و سقفش از چند قسمت تخریب، آرایش درونی، نوشته های روی دیوار پاک و حجره ها، اتاق های کارکنان مسجد، خطوط گازی، آبی و فاضلابی و ارتباطی نیز کاملا خراب و ویران گردیده و به حالت غیر قابل بهره برداری درآمده اند.

• وسائل تزئینی، تجهیزات فنی، دستگاه ها و غیره ... مورد دستبرد و چپاول قرار گرفته و به ارمنستان برده شده اند.

• واژه های توهین آمیز به زبان های روسی و ارمنی علیه مردم آذربایجان بر روی دیوارهای درونی و بیرونی مسجد نوشته شدن اند.

• اکنون ارمنی ها تالار عبادت و اتاق های خدمتی مسجد را به طویلۀ نگهداری احشام و خوک ها تبدیل نموده اند.

مدارک حقوقی که حفاظت از اثر را تضمین می کند

• کنوانسیون‌ ۱۹۵۴ لاهه مبنی بر حفاظت از میراث فرهنگی در زمان جنگ

• کنوانسیون سال ۱۹۷۲ یونسکو در مورد حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی

• توصیه های سال ۱۹۷۲ به کشورهای عضو کنوانسیون عالی یونسکو درباره حفاظت از ارزش های فرهنگی باستانی

• قانون مصوب جمهوری آذربایجان به تاریخ ۱۰ آوریل سال ۱۹۹۸ در باکو در مورد «حفظ از آثار باستانی و فرهنگی»