للگی
لَلِگی یا لَله عنوانی شغلی در دربار دوره صفوی و امپراتوری عثمانی بوده است که به سرپرست شاهزادگان صفوی و عثمانی اطلاق میشده است. لَله به عبارتی وکیل و همهکارهٔ شاهزادههای نابالغ و خرد محسوب میشده است.
مقام للگی همیشه در اختیار قزلباشها بود و آنها نسبت به تصدی آن حساسیت بسیار داشتند.[۱]
لَلگی مثل مقام اتابکی بود که از دوره حکومت ترکان سلجوقی در ایران رسم شد، للهها مسئول تربیت و آموزش فرزندان شاه بودند و نفوذ زیادی داشتند.[۲]
امپراتوری صفوی
[ویرایش]- غازیخان تکلو (از سران طایفه تکلو) لَلهٔ بهرام میرزا (از فرزندان شاه اسماعیل اول)
- دورمیشخان شاملو (از سران طایفه شاملو) لَلهٔ سام میرزا (از فرزندان شاه اسماعیل اول)
- قزاق خان، لَلهٔ سلطان محمدمیرزا (پسر شاه تهماسب)
- معصوم بیگ صفوی (وکیل دیوان اعلی) لَلهٔ ابراهیم میرزا جاهی صفوی فرزند بهرام میرزا (پسر شاه اسماعیل اول)
- اغزیوارخان شاملو (از سران طایفه شاملو) لَلهٔ سام میرزا
- امیرخان موصلوی ترکمان (از سران قزلباش و حاکم خراسان) لَلهٔ طهماسب میرزا
- خانیخان خانم لَلهٔ شاه عباس اول
- محمدخان شرفالدین اوغلی (از سران طایفه تکلو) لَلهٔ شاه محمد خدابنده
- قزاقخان تکلو (فرزند محمدخان شرفالدین اوغلی) لَلِهٔ شاه محمد خدابنده
- محمدخان ترکمان لَلهٔ بدیعالزمان میرزا صفوی (حاکم سیستان و پسر بهرام میرزا، حاکم خراسان و برادر شاه طهماسب)
- تیمورخان لَلهٔ بدیعالزمان میرزا صفوی
- حسینبیگ یوزباشی (از سرداران بزرگ استاجلو و مشاور شاه طهماسب یکم) لَلهٔ سلطان مصطفی میرزای صفوی (از فرزندان شاه طهماسب یکم)
- شاه قلی سلطان یکان استاجلو (از امیران بزرگ قزلباش) لَلهٔ شاه محمد خدابنده، حمزه میرزا و عباس میرزا
- ولی سلطان قلخانچی اوغلی ذوالقدر لَلهٔ ابوالفوارس شجاعالدین فرزند شاه اسماعیل دوم
- خلیلخان افشار لَلهٔ پریخان خانم[۳]
- علیقلیبیگ گورکان شاملو لَلهٔ شاه عباس اول (پس از مرگ شاه اسماعیل دوم)
- صدرالدینخان صفوی لَلهٔ حیدر میرزا (فرزند شاه طهماسب یکم)
امپراتوری عثمانی
[ویرایش]- مصطفیپاشا لَلهٔ سلیمخان دوم (مصطفیپاشا از این جهت به لَلِهباشی هم مشهور است).
قاجار
[ویرایش]- امیرسلیمان خان قاجار قوانلو لَله عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه
- رضاقلیخان هدایت لَله عباس میرزا ملکآرا پسر محبوب محمد شاه[۴]
پانویس
[ویرایش]- ↑ ایران عصر صفوی، راجر سیوری ترجمه احمد صبا انتشارات کتاب تهران سال ۱۳۶۳ صفحهٔ ۵۸.
- ↑ نقش شاملوها در تأسیس و تداوم دولت صفویه (984- 906ق.) jhr.ui.ac.ir
- ↑ Munshi, Eskandar Beg (1629). History of Shah 'Abbas the Great (Tārīkh-e ‘Ālamārā-ye ‘Abbāsī) / Roger M. Savory, translator. p. 337. Retrieved May 10, 2025.
- ↑ «رضاقلیخان هدایت، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران». بایگانیشده از اصلی در ۷ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافتشده در ۷ ژوئیه ۲۰۲۰.
منابع
[ویرایش]- History Of Shah Abbas The Great Vol. 2 by Savory, Roger M., Tr. - p551
- نصرالله فلسفی (۱۳۹۱)، زندگانی شاه عباس اوّل، به کوشش فرید مرادی.، تهران: انتشارات نگاه، ص. اشاره در صفحات مختلف، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۵۱-۷۲۶-۷
- در آن زمان چون میان «محمد میرزا» و لَلِه اش «ولی سلطان ذوالقدر» اختلاف روی داده و ولی سلطان به دربار قزوین آمده بود شاه اسماعیل دوم برای ابراز مخالفت خود با محمد میرزا وی را لَلِه تنها پسرش کرد. bukharamag.com
- بدیع الزمان میرزاصفوی دانشنامه جهان اسلام
- ابراهیم میرزا جاهی صفوی ویکی فقه