پرش به محتوا

فرانسوا دو لا روشفوکو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از فرانسوا لارشفوکو)
فرانسوا دو لا روشفوکو
François de La Rochefoucauld
زاده۱۵ سپتامبر ۱۶۱۳
پاریس، فرانسه
درگذشته۱۷ مارس ۱۶۸۰ (۶۶ سال)
پاریس، فرانسه
ملیتفرانسوی
سبک(های) نوشتاریمقاله‌نویس
کار(های) برجستهMemoirs
Maximes
همسر(ها)Andrée de Vivonne
فرزند(ان)François VII de La Rochefoucauld

فرانسوا دو لا روشفوکو (به فرانسوی: François de La Rochefoucauld) (۱۵ سپتامبر ۱۶۱۳ – ۱۷ مارس ۱۶۸۰)، یکی از برجسته‌ترین اخلاق‌گرایان و نویسندگان قرن هفدهم فرانسه بود. او بیشتر به خاطر اثر مشهورش، «تأملات یا ماکسیم‌ها» (Réflexions ou Sentences et maximes morales)، شناخته می‌شود که مجموعه‌ای از جملات قصار و نکته‌سنجانه درباره طبیعت انسان و انگیزه‌های پنهان اعمال اوست.[۱] زندگی او با درگیری‌های سیاسی و نظامی فراوانی، به ویژه در دوران فروند (La Fronde)، گره خورده بود که تجربیاتش از این وقایع تأثیر عمیقی بر دیدگاه بدبینانه‌اش نسبت به ماهیت بشر گذاشت.[۲]

زندگی‌

[ویرایش]

فرانسوا دو لا روشفوکو در ۱۵ سپتامبر ۱۶۱۳ در پاریس به دنیا آمد. او از خانواده‌ای اشرافی و با نفوذ بود و پدرش، فرانسوا پنجم، دوک لا روشفوکو، از نزدیکان دربار پادشاهی فرانسه بود.[۳] او در دوران جوانی به عنوان یک نظامی و اشراف‌زاده در دربار لوئی سیزدهم و سپس لوئی چهاردهم فعالیت کرد. روشفوکو در ابتدا به دنبال شهرت نظامی و سیاسی بود و در سنین پایین در جنگ‌های مختلف شرکت کرد.[۴]

نقش در فروند

[ویرایش]

زندگی سیاسی و نظامی لا روشفوکو به شدت تحت تأثیر وقایع فروند (۱۶۴۸–۱۶۵۳) قرار گرفت. فروند مجموعه‌ای از جنگ‌های داخلی بود که بین اشراف، پارلمان و طبقات بالا از یک سو و سلطنت مطلقه از سوی دیگر درگرفت.[۵] لا روشفوکو در این درگیری‌ها نقش فعالی ایفا کرد و در ابتدا از حامیان کوند، یکی از رهبران اصلی شورش، بود. او در این دوران چندین بار مجروح شد و تجربیات تلخ او از دسیسه‌های سیاسی و خیانت‌های اشراف، دیدگاه‌های او را نسبت به طبیعت انسان شکل داد.[۶] پس از پایان فروند و شکست شورشیان، لا روشفوکو از فعالیت‌های سیاسی کنار کشید و به زندگی بازنشستگی در املاک خود روی آورد. این دوره، فرصتی برای او فراهم کرد تا به تأمل و نگارش بپردازد.[۷]

آثار

[ویرایش]

مهم‌ترین اثر فرانسوا دو لا روشفوکو، «تأملات یا ماکسیم‌ها» (Réflexions ou Sentences et maximes morales) است. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۶۶۵ به صورت ناشناس منتشر شد و بلافاصله مورد توجه قرار گرفت.[۸] این کتاب تحت عنوان «حکمت‌ها» به فارسی توسط محمد جواد محمدی ترجمه شده و در انتشارات اطلاعات به چاپ رسیده‌ است.

تأملات یا ماکسیم‌ها

[ویرایش]

«تأملات» شامل بیش از پانصد جمله قصار است که به بررسی طبیعت انسان، انگیزه‌های اعمال او و نقش خودخواهی و خودفریبی در زندگی می‌پردازد. لا روشفوکو با دیدگاهی بدبینانه، معتقد بود که تقریباً تمام اعمال انسانی، حتی آن‌هایی که به نظر خیرخواهانه می‌رسند، از خودخواهی نشأت می‌گیرند.[۹] او ریاکاری، غرور، و خودخواهی را نیروهای محرک اصلی پشت فضایل انسانی می‌دانست. سبک نگارش او موجز، دقیق و پر از طنز تلخ است.[۱۰] برخی از معروف‌ترین ماکسیم‌های او عبارتند از:

  • «فضایل ما اغلب تنها در مبدل کردن رذایل ماست.»[۱۱]
  • «ما هرگز نمی‌توانیم آنقدر بدجنس باشیم که گمان می‌کنیم.»[۱۲]
  • «خودخواهی، عشق به خود است، و به خودمان، و به تمام چیزهایی که به ما مربوط می‌شود؛ این ما را برای خودمان و برای دوستانمان، بیش از هر چیز دیگر ترجیح می‌دهد، و قربانی کردن را به نفع ما انجام می‌دهد.»[۱۳]

خاطرات

[ویرایش]

علاوه بر ماکسیم‌ها، لا روشفوکو خاطراتی نیز به نام «خاطرات» (Mémoires) نوشت که در آنها به شرح وقایع دوران فروند و نقش خود در آن پرداخته است. این خاطرات، اگرچه به اندازه ماکسیم‌ها شهرت ندارند، اما اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی سیاسی و اجتماعی فرانسه در قرن هفدهم ارائه می‌دهند.[۱۴] آنها دیدگاه‌های لا روشفوکو را در مورد ماهیت قدرت، جاه‌طلبی و فساد در دربار و جامعه اشرافی روشن‌تر می‌سازند.[۱۵]

سبک و مضامین

[ویرایش]

سبک نگارش لا روشفوکو به دلیل اختصار، دقت و عمق روان‌شناختی‌اش مورد تحسین قرار گرفته است. او از کلمات به صورت دقیق و با وسواس استفاده می‌کرد تا ایده‌های پیچیده را در قالب جملات کوتاه و نافذ بیان کند.[۱۶] مضامین اصلی آثار او عبارتند از:

  • خودخواهی (amour-propre): این مفهوم در مرکز فلسفه لا روشفوکو قرار دارد. او معتقد بود که خودخواهی نیروی محرکه اصلی تمام اعمال انسانی است و حتی فضایل نیز ریشه‌ای در این خودخواهی دارند.[۱۷]
  • ریاکاری و ظاهرپرستی: لا روشفوکو به شدت از ریاکاری و تظاهر در جامعه انتقاد می‌کرد. او معتقد بود که انسان‌ها اغلب خود را بهتر از آنچه هستند نشان می‌دهند و اعمالشان بر اساس انگیزه‌های پنهان و کمتر شرافتمندانه است.[۱۸]
  • شکنندگی فضیلت: او بر این باور بود که فضایل انسانی شکننده و تحت تأثیر شرایط و منافع شخصی هستند. در واقع، بسیاری از فضایل صرفاً رذایلی هستند که خود را در پوشش دیگری پنهان کرده‌اند.[۱۹]
  • بدبینی: دیدگاه کلی او به ماهیت انسان بسیار بدبینانه است. او اعتقاد کمی به خیر ذاتی انسان داشت و بیشتر بر ضعف‌ها، نقص‌ها و انگیزه‌های پنهان تأکید می‌کرد.[۲۰]

تأثیر و میراث

[ویرایش]

آثار لا روشفوکو تأثیر عمیقی بر اندیشه و ادبیات اروپا، به ویژه در عصر روشنگری، گذاشت. فیلسوفانی مانند ولتر، روسو و حتی نیچه و شوپنهاور از ایده‌های او الهام گرفتند یا با آنها درگیر شدند.[۲۱] او را یکی از بنیان‌گذاران روان‌شناسی مدرن می‌دانند، زیرا پیشگام بررسی انگیزه‌های پنهان و ناخودآگاه انسان بود.[۲۲] ماکسیم‌های او همچنان به عنوان اثری کلاسیک در ادبیات اخلاقی و روان‌شناسی شناخته می‌شوند و به دلیل بینش عمیقشان درباره ماهیت انسان، مورد مطالعه و تفسیر قرار می‌گیرند.[۲۳]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Encyclopedia Britannica. "François, duke de La Rochefoucauld". [۱] (Accessed June 14, 2025).
  2. ↑ Moyal, Georges. "La Rochefoucauld, François de." The Oxford Companion to Philosophy. Oxford University Press, 2005.
  3. ↑ Tilley, Arthur. The Literature of the French Renaissance. Cambridge University Press, 1904, p. 288.
  4. ↑ Morris, Herbert. "La Rochefoucauld." The Encyclopaedia Britannica. 11th ed. Vol. 16. Cambridge University Press, 1911, pp. 222-223.
  5. ↑ Duprat, G. "The Fronde." The Cambridge Modern History. Vol. 4. Cambridge University Press, 1906.
  6. ↑ Moore, W. G. La Rochefoucauld: His Mind and Art. Oxford University Press, 1969.
  7. ↑ Bishop, Lloyd. La Rochefoucauld's Maxims and the Aesthetic of Bitterness. University Press of Florida, 1997, p. 12.
  8. ↑ La Rochefoucauld, François de. Maxims. Translated by Leonard Tancock. Penguin Books, 1959, Introduction, p. 7.
  9. ↑ Starobinski, Jean. Larger than Life: La Rochefoucauld and the Art of the Moralist. University of Chicago Press, 2010, p. 25.
  10. ↑ Sainte-Beuve, Charles-Augustin. Causeries du lundi. Vol. 14. Garnier Frères, 1860, p. 288.
  11. ↑ La Rochefoucauld, François de. Maxims. Maxim 1.
  12. ↑ La Rochefoucauld, François de. Maxims. Maxim 2.
  13. ↑ La Rochefoucauld, François de. Maxims. Maxim 255.
  14. ↑ La Rochefoucauld, François de. Mémoires. Gallimard, 1968, Préface.
  15. ↑ Marnel, Jean-Pierre. "La Rochefoucauld, moraliste et mémorialiste." Dix-septième siècle, no. 275 (2017): 33-46.
  16. ↑ Adam, Antoine. Histoire de la littérature française au XVIIe siècle. Domat Montchrestien, 1948-1956, vol. 2, p. 213.
  17. ↑ Gouhier, Henri. La Pensée philosophique et religieuse de La Rochefoucauld. Vrin, 1971, p. 78.
  18. ↑ Brody, Jules. The Self-Conscious Stage in Modern French Drama. Johns Hopkins University Press, 1971, p. 119.
  19. ↑ Laffly, Jean-Paul. "La Rochefoucauld: la vertu trahie." Revue des Deux Mondes, Février 2013, pp. 110-117.
  20. ↑ Crocker, Lester G. Nature and Culture: Ethical Thought in the French Enlightenment. Johns Hopkins Press, 1963, p. 88.
  21. ↑ Adam, Antoine. Grandeur and Illusion: French Literature and Society 1600-1715. Penguin Books, 1972, p. 256.
  22. ↑ Hazard, Paul. The European Mind, 1680-1715. Hollis & Carter, 1953, p. 238.
  23. ↑ Levi, Anthony. French Moralists: The Theory of the Passions 1585-1749. Clarendon Press, 1964, p. 195.
  • Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus AG، ۲۰۰۵

حکمت‌ها، ترجمه محمدی گلپایگانی، انتشارات اطلاعات، تهران، ۱۳۹۰

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به فرانسوا دو لا روشفوکو در ویکی‌گفتاورد موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فرانسوا_دو_لا_روشفوکو&oldid=42117954»