پرش به محتوا

شوهانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

گویش شوهانی(به زبان محلی :شوهونی ، شوانی)گویشی آمیخته شده از کردی ایلامی و لری خرم‌آبادی است که در میان مردم کردتبار ایل شوهان ساکن استان ایلام رواج دارد.[۱][۲][۳][۴][۵]

تاریخچه گویش شوهانی[ویرایش]

ایل شوهان در کشورهای مختلفی که داری جمعیت کرد است پراکننده هستند. از گذشته این ایل ساکن منطقه در کرکوک بودند و به گویش‌ دیگری از کردی تلکم میکردند. بعد مهاجرت تعدادی از آنها به مناطقی از استان ایلام بر خلاف اکثریت ایلات کرد استان ایلام زبانشان با گویش لری‌ خرم‌آبادی آمیخته شده است.[۶][۷][۸][۹]

جغرافیا[ویرایش]

دهستان شوهان در جنوب بخش مرکزی شهرستان ملکشاهی است و مسیر حرکت عشایر آن از مسیرهای میدان زیتون، چالاب، و چنگوله تا نزدیکی‌ها مرزهای عراق حرکت می‌کنند و در موسم پنجه به ارتفاعات کبیرکوه بازمی‌گردند. بر این اساس نواحی مرزی مهران و دهلران گرمسیر، و آبادی‌های شوهان مناطق سردسیر ایل شوهان محسوب می‌شوند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

واژگان[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «پراکندگی زبانی استان ایلام». اطلس.
  2. «ایل شوهان». ویکی بین.
  3. زبان اصلی مردم شوهان کردی شوهانی است.همچنین برخی این گویش را از زبان لری می‌دانند.
  4. «ایل شوهان». موسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی.
  5. منابع صفی‌نژاد، جواد. لرهای ایران: لربزرگ و لرکوچک. آتیه، تهران: ۱۳۸۱.
  6. «ایلات کرد». دانشنامه ایرانیکا.
  7. «استان ایلام». دانشنامه ایرانیکا.
  8. دانشنامه ایرانیکا در مقالهٔ ایلام از ایل شوهان به عنوان یکی از ایل‌های اصلی استان ایلام نام برده‌است و در مقالهٔ طوایف کُرد آن را به عنوان یکی از ایل‌های کُرد منطقهٔ کرکوک عراق معرفی می‌کند.
  9. منابع صفی‌نژاد، جواد. لرهای ایران: لربزرگ و لرکوچک. آتیه، تهران: ۱۳۸۱.
  10. طلایی، حسن (۱۳۹۳). قوم باستانشناسی کوچنشینی و ایل راه‌های زاگرس مرکزی (PDF). جامعه‌شناسی تاریخی. ص. ۱۷۷. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۹.
  11. محل اصلی این ایل دهستان شوهان در جنوب بخش مرکزی شهرستان ملکشاهی است و مسیر حرکت عشایر آن از مسیرهای میدان زیتون، چالاب، و چنگوله تا نزدیکی‌ها مرزهای عراق حرکت می‌کنند و در موسم پنجه به ارتفاعات کبیرکوه بازمی‌گردند. بر این اساس نواحی مرزی مهران و دهلران گرمسیر، و آبادی‌های شوهان مناطق سردسیر ایل شوهان محسوب می‌شوند.
  12. نگاهی به ایلام، ایرج افشار سیستانی، تهران:نشرهنر، بهار۱۳۶۶.
  13. «ایل شوهان». لام تا کام.