سرپیر (اردل)
مختصات: ۳۲°۱۰′۴۸″ شمالی ۵۰°۲۶′۳۵″ شرقی / ۳۲٫۱۸۰۰۰°شمالی ۵۰٫۴۴۳۰۶°شرقی[۱]
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | اردل |
| بخش | مرکزی |
| دهستان | (اردل) |
| نام‌های دیگر | سرپیر حلیمه خاتون |
| نام‌های قدیمی | سرپیر خاتون حلب |
| مردم | |
| جمعیت | ۸۸ نفر (سرشماری ۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۲۱۵۰ متر |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۲۱۰۸۶۶ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۸ |
| وبگاه رسمی | سرپیر در فیسبوک |
سرپیر نام روستایی است. از بخش مرکزی شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری که در ۱۰۰ کیلومتری از مرکز استان و در ۵ کیلومتری شهر دشتک قرار دارد.
پیشینه تاریخی[ویرایش]
نام سرپیر به معنای مجاور پیر است و به جهت استقرار این روستا در کنار امامزاده حلیمه خاتون مشهور شده‌است.
گرچه نام پیر، می‌تواند یادآور دوران رونق تصوف و صوفی گری باشد، که با بنای تاریخ امامزاده بی ارتباط نیست.
در حومه روستای سرپیر، چند بردگوری (گوردخمه پیش از اسلام) وجود دارد، بردگوری سرپیر ۱ تا ۵ که در زبان محلی به بردسیلا معروف است از بی نظیرترین آثار سنگی و صخره ایی در استان چهارمحال و بختیاری است.
به هر روی، اقلیم روستای سرپیر، به سبب آب فراوان و مراتع غنی، ییلاق کوچگران بختیاری بوده. زندگی یک جانشینی و تشکیل روستای سرپیر، هم‌زمان با بنای امامزاده حلیمه خاتون صورت گرفت.
دربارهٔ روستا[ویرایش]
این روستا در کنار تنگ قیصری، در بن‌بست کامل جاده‌ای و در میان کوه‌ها و تپه‌ها و بر سر راه کوچ عشایر و ایلاتی نظیر شهنی، سادات سلطان ابراهیم، گله دار و سلحشور (سله چین) قرار دارد.
از شهرکرد که به طرف اردل و بازفت می‌رویم، در شهر دشتک از کنار چنار کهنسال به سمت راست از جاده اصلی خارج می‌شویم و پس از طی حدود ۵ کیلومتر و گذر از کنار بردگوری سرپیر ۱ تا ۵(بردسیلا) که در گردنه سرپیر واقع است، به روستای سرپیر می‌رسیم.
ساکنین این روستا از ایل بزرگ بختیاری و از شاخهٔ هفت لنگ می‌باشند و به زبان بختیاری صحبت می‌کنند.
در وسط روستا امامزاده حلیمه خاتون قرار گرفته‌است، که به روایتی آن را از خواهران امام رضا می‌دانند.
مکان‌های دیدنی[ویرایش]
در روستای سرپیر چندین بردگوری وجود دارد که نظر هر بیننده ایی را به خود جلب می‌کند. از دیگر مکان‌های دیدنی این روستای بکر و دست نخورده می‌توان به چشمه‌های فراوان اشاره کرد. این چشمه‌های پرآب نه تنها برای کشاورزی اهالی روستا مفید هستند، بلکه زیبایی چشم گیرشان بر جلوهٔ این روستا افزوده‌است. سرپیر نیز، همانند بسیاری از روستاهای ایل بختیاری شیر مردان بزرگی داشته‌است، که بر روی قبر آنان شیرهای سنگی قرار داده‌اند و اکنون از آثار تاریخی این روستا می‌باشند. گرچه تعداد این شیرهای سنگی به دلیل سادگی و بی درایتی برخی از اهالی و سودجویی برخی دیگر، بسیار کمتر از سال‌های قبل شده‌است.
اعتقاد شدید ساکنین این روستا به امامزاده ایی که در این مکان وجود دارد، سبب شده‌است که گاهی چنان روی به خرافات آورند و داستان‌هایی ساختگی را بیان کنند، که نظیر به این قصه‌ها را در تخیلی‌ترین کتاب‌ها نخواهیم خواند!! در صورتی که برخی می‌گویند این امامزاده فقط یک قدم گاه است و دلیل ساختن مقبره ایی که بر روی آن می‌باشد، خواب دیدن یکی از اهالی روستا است، که جریان خواب دیدن خود را به صورت شعر بر سر در این امامزاده نوشته‌است.
به گفته برخی از اهالی کهنسال روستا، کتیبه و شجره نامه امامزاده نزد بازماندگان خوانین ایلخانی که به روستای سیف آباد دوآب صمصامی مهاجرت کرده‌اند می‌باشد.
آثار باستانی[ویرایش]
از آثار تاریخی این روستا، سنگی است که دارای هفت سوراخ که به همدیگر راه دارند به نام بردگوری سرپیر ۱ تا ۵(بردسیلا) و در گردنه ورودی روستا قرار دارد. برخی بر این باورند که این سنگ را گذشتگان برای نشان گذاشتن بر روی اشیاء قیمتی خود، که در زیر این سنگ پنهان شده بود، قرار داده‌اند، چرا که در سال‌های اخیر در زیر این سنگ، گنج‌هایی یافت شده‌است.
همچنین در شمال روستا، در سینه کشی کوه گوردخمه‌ای از گذشتگان وجود دارد، که به بردگوری مشهور می‌باشد. بر طبق مطالعات تاریخی در سال‌های دور عشایری که برای قشلاق و ییلاق مجبور به ترک محل اسکان خود می‌شدند، به ناچار برای پیرزنان و پیرمردانی که قادر به همراهی سایر اعضا نبودند، در دل کوه مکانی را می‌ساختند و اغذیه کافی برای آن‌ها قرار می‌دادند و اگر شانسی برای زنده بودن آن‌ها وجود نداشت، همان مکان محل دفن آن‌ها می‌شد. برخی نیز بر این عقیده‌اند که قبرستان‌های دوره‌های پیشین را در دل کوه قرار می‌دادند و چون برد به زبان محلی به معنی سنگ می‌باشد به این مکان «بردگوری» یعنی گورهایی از سنگ، می‌گفتند.
در کل آثار باستانی و تاریخی سرپیر به شرح ذیل می‌باشد:
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
روستای سرپیر، از توابع بخش مرکزی شهرستان اردل می‌باشد، که به فاصله ۳۱ کیلومتری شمال باختر این شهر واقع است.
این روستا در ۲۶/°۵۰ طول جغرافیایی و ۱۱/°۳۲ عرض جغرافیایی در ارتفاع ۲۱۴۰ متر از سطح دریا قرار دارد.
رشته کوه سالدارون در شمال خاور و کوه چال گندوا در شمال باختری آن واقع‌اند. اقلیم این روستا کوهستانی و دره‌ای است و به همین علت زندگی در آن بر پایه کشاورزی (دیم و باغداری) و دامداری استوار است.
مشاهیر[ویرایش]
- قهرمان محمدی سرپیری شاعر معروف و برجسته بختیاری است، کتاب «بر شانه‌های زردکوه» (۱۳۷۷) و «گزیده شعر بختیاری» (۱۳۹۰) از آثار اوست. همچنین سردبیر مجله «کهرنک» (ویژه تاریخ و فرهنگ بختیاری) هستند.
- نوراله خان ایل بیگی معروف به آحفیظ اله شاعر در سال ۱۲۹۱ه.ش) در قریه سرپیر خاتون حلب دیده به جهان گشود. مجموعه اشعار وی با نام «فریاد دل» در سال ۱۳۸۲ منتشر گردیده‌است. این شاعر فرزانه در شامگاه ششم بهمن ماه ۱۳۸۷ غروب کرد.
جمعیت[ویرایش]
براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۳۷ نفر (۴۰خانوار) بوده‌است. البته قابل ذکر می‌باشدافزون بر چند هزار سرپیری در شهرکرد و اصفهان ساکن می‌باشند.[۲]
محصولات[ویرایش]
محصولات آن غلات، انگور، سیب، زردآلو، گردو.
اماکن تفریحی[ویرایش]
در روستای سرپیر وفور چشمه‌ها در فصل بهار، بسیار چشم‌نواز است. چشم‌گیرترین این چشمه‌ها عبارتند از:
- چشمه حاجت که از مکان‌های تفریحی مذهبی روستا می‌باشد.
- چشمه گا (گاو)
- چشمه ریزک
- چشمه پری
- چشمه سردار
- چشمه شفا
- چشمه کول میشان
- چشمه نازی
- چشمه سیو رو (سیب بالا)
- چشمه سوره
- چشمه گهر تاک
ارتفاعات[ویرایش]
- کوه احمد لیوه از رشته کوه زاگرس در نزدیکی این روستا قرار دارد.
عکس‌ها و پیوندها[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «: کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران :». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱.
- ↑ درگاه ملی آمار ایران
منابع[ویرایش]
- فرهنگ جغرافیائی ایران ج ۱۰
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک روستا است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
@sarpir_dashtak
