بزرگ‌زیاگان

کلان‌زیاگان یا بزرگ‌زیاگان (به لاتین: Megafauna) به جانوران بزرگ یا عظیم‌جثه گفته می‌شود. این‌ها جانورانی هستند که وزنی بیش از ۴۵ کیلوگرم (در بعضی منابع ۱۰۰ کیلوگرم) دارند. همچنین در منابع دانشگاهی، کلان‌زیاگان اغلب به آن گروهی از جانوران که جثه‌ای بزرگتر از انسان دارند و نیز اهلی نشده‌اند اطلاق می‌شود. این اصطلاح به ویژه در اشاره به جانوران بزرگ‌جثهٔ ساکن بر زمین در دوران پلیستوسن، همچون ماموت‌ها، به کار می‌رود. بیشتر این جانوران در شمال اوراسیا، قاره آمریکا، و استرالیا در حدود ۱۰ تا ۴۰ هزار سال پیش منقرض شدند.

باور بر این است که بزرگ‌شدن جثهٔ بسیاری از جانوران به دلیل نیاز به سازگاری با شرایط آب و هوایی سرد زمین در دوره‌های یخبندان بوده است. زمان انقراض بیشتر این گونه‌ها در انتهای دوران واپسین یخبندان زمین از این نگره پشتیبانی می‌کند؛ در نزدیک ۱۰۰۰۰ سال پیش، واپسین ماموت‌ها و کرگدن‌های پشمالو به دلیل از دست رفتن محیط زندگیشان منقرض شدند. آن‌ها که به زندگی در توندراهای وسیع عادت داشتند، با گرم شدن هوا و کنار گذاشته شدن تدریجی این زیستگاه‌ها با جنگل‌های با درختان پهن‌برگ از میان رفتند.^[۱]

نگارخانه[ویرایش]

بعضی کژدم‌های دریایی دوران دیرینه‌زیستی (پهن‌بال در تصویر) از یک انسان بزرگ‌تر بودند.
دانکل‌استخوان گونه‌ای ماهی پیشاتاریخی پلمه‌پوست با طولی برابر ۱۰ متر بود.
دواندازه‌دندان پلیکوسور با پشتی غضروفی و بادبان‌شکل، و کشیده‌سیمای بریده‌مهره از دوره پرمین در آمریکای شمالی.
Pliosaurus بیش‌خزنده (راست) در حال تعقیب یک لیدزماهی در دوره ژوراسیک.
خزنده‌پاهای بزرگ‌منخر؛ از چپ، کاماراسور، برکیوسور، غول‌زرافه، یوهلوپوس.
تیرانوسور ددپایی با ارتفاع برابر با ۱۲٫۳ متر بود که شکارچی رأس هرم غذایی در لارامیدیا به شمار می‌رفت.
هیولامرغ Argentavis از میوسن پسین در آمریکای جنوبی دارای طول بال گسسته‌ای برابر با ۷ متر بود.
بزرگ‌دندان (دو اندازهٔ محتمل) به همراه کوسه‌نهنگ، کوسه بزرگ سفید، و انسان برای نشان دادن نسبی طولشان.
سهمگین‌دد دارای عاج‌های با انحنای رو به پایین بود که در گستره وسیعی از آفرو–اوراسیا زندگی می‌کرد.
Titanis walleri، تنها دهشت‌مرغی که در طی تبادل بزرگ آمریکا توانست به آمریکای شمالی راه یابد، ارتفاعی برابر ۲٫۵ متر داشت.
دیپروتودون از استرالیا با اندازه‌ای برابر یک کرگدن، بزرگترین کیسه‌دار همهٔ زمان‌ها بود، که در ۴۰٬۰۰۰ سال پیش منقرض شد.
بزمجه ماژلان، گونه‌ای گواناکوی بزرگ و گوشت‌خوار از استرالیا، که احتمالاً تا ۷ متر نیز رشد می کرده است.
بزرگ‌دد، از آمریکای جنوبی پلیستوسن با جثه‌ای برابر یک فیل، بزرگترین تنبل بود.
ماموت‌های پشمالو پس از آنکه انسان‌ها به زیستگاه‌هایشان در اروپا و شمال آسیا حمله کردند، از میان رفتند.