چرخندزایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تصاویر ماهواره GOES 13 نشان‌دهنده گسترش یک نوریستر طی چند روز است.

چرخندزایی[۱] (انگلیسی: Cyclogenesis) به گسترش و قدرت‌گیری گردش چرخندی در یک مرکز کم‌فشار گفته می‌شود. چرخندزایی یک اصطلاح گسترده‌است که برای تشریح حداقل سه فرایند به‌کار می‌رود که همه آن‌ها منجر به توسعه و گسترش یکی از انواع چرخند در هر اندازه‌ای از ریزمقیاس تا مقیاس سینوپتیک می‌شود.

  • چرخندهای حاره‌ای یا توفند به‌دلیل گرمای نهان ناشی از فعالیت قابل‌توجه رعد و برق شکل گرفته و یک هسته گرم را ایجاد می‌کنند.
  • چرخندهای برون‌حاره‌ای به شکل موج‌هایی در امتداد جبهه هوا و پیش از این‌که بعداً در چرخه زندگی خود به‌عنوان چرخندهای هسته سرد بسته‌شود، شکل می‌گیرند.
  • میان‌چرخند‌ها به‌شکل چرخندهای هسته گرم بر روی خشکی شکل می‌گیرند و می‌توانند باعث شکل‌گیری پیچند شوند. پیچندهای دریایی نیز می‌توانند در نتیجه میان‌چرخندها پدید آیند، اما اغلب از محیط‌های با ناپایداری بالا و چینش پایین عمودی باد ایجاد می‌شوند.

منابع[ویرایش]

  1. «چرخندزایی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «cyclogenesis»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ چرخندزایی)