ویکی‌پدیا:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۱۸/۴۷

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بُراق در سنت اسلامی، نام مَرکبی آسمانی است که محمد در سفر شبانه خود، معراج، مسیر بین مسجدالحرام در مکه تا مسجدالاقصی را بوسیله آن پیمود. در کهن‌ترین روایات اسلامی موجود از واقعه معراج، از این مرکب یاد شده‌است؛ گرچه در جزئیات موضوع و توصیفات ظاهری آن اختلاف بسیار است. در بیشتر روایات، جانوری سپید رنگ با جثه‌ای میان اَستَر و درازگوش توصیف گشته که دارای چشم‌های قرمز بوده و نزدیک ران‌هایش دو بال داشته، و در هر گام به اندازه میدان دید خود پیش می‌رفته‌است. در برخی روایت‌ها، براقْ مَرکب پیامبران دیگر به ویژه ابراهیم نیز بوده‌است. همچنین گرایش به توجیه عرفانی واژه «بُراق» و «معراج» و تفسیر آن به عنوان تمثیل در برخی متون چون معراج‌نامه ابن‌سینا نیز دیده می‌شود. از حدود سده چهاردهم میلادی به بعد، براق در هنرهای اسلامی، به ویژه در مینیاتورهای ایرانی به تصویر درآمد. مسلمانان دیوار غربی حرم مسجدالاقصی را دیوار براق نام نهاده‌اند. درخصوص ریشه‌شناسی واژه براق، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی آن را از کلمه بارَق فارسی میانه به معنای مَرکب گرفته‌اند و برخی آن را از ریشه «بَرق» در زیان عربی و به معنای «درخشش» یا «آذرخش» می‌دانند. همچنین گروهی این امکان را نیز در نظر گرفته‌اند که ریشه کلمه به دوران پیش از اسلام بازمی گردد که اَسناد آن امروزه در اختیار ما نیست. واژه عربی رَفْرَف (تخت و سَریر) را نیز به جای براق بکار برده‌اند: اگرچه دهخدا رفرف و براق را دو مَرکب پیامبر در معراج می‌داند و رفرف را تخت روانی دانسته که محمد را به معراج برده است. در روایاتی که اوصاف بُراق را ذکر کرده‌اند، تفاوت‌های بسیاری هست و به همین سبب، نمی‌توان تصویر روشنی از این مرکب ارائه کرد.

ادامه…