نبرد ابله

نبرد اُبُلّه از نخستین نبردهای ایرانیان و عرب‌ها در پایان دورهٔ ساسانی بود. این نبرد در نزدیکی شهر اُبُلّه (کمابیش بصرهٔ کنونی) رخ داد.

فرماندهان

فرماندهان ایرانی گاوان (جابان) - مرزبان اُلِیس - و آزادبه ـ مرزبان حیره و فرمانده اَسواران (سواره‌نظام) ساسانیان - و هرمز (هرمزد) - که به نوشتهٔ سیف بن عمر فرمانده دروازهٔ هند بود - بودند. هر چند که احتمال دارد هرمز شخصیتی ساخته و پرداختهٔ سیف باشد. همچنین فرماندهان دو جناح نیروهای ایرانی دو برادر به نام‌های قباد و اَنوشجان بوده اند. فرماندهان عرب نیز خالد بن ولید و عتبة بن غزوان بودند.

تاریخ نبرد

تاریخ این نبرد در ۱۲ ه‍.ق (۶۳۳ م) و در دورهٔ خلافت ابوبکر گزارش شده است. هر چند که در این باره تردیدهایی هست. سیف بن عمر از پادشاهی قباد دوم (شیرویه) (۶۲۸ م) یا اردشیر سوم (۶۲۸–۶۳۰ م) در زمان این نبرد سخن می‌گوید و ابن اثیر پادشاهی اردشیر سوم را گزارش کرده است.

رخدادهای نبرد

در جریان نبرد، خالد بن ولید به هرمز نامه می‌نویسد و از او می‌خواهد که مسلمان شود یا این که جزیه بپردازد. هرمز در هنگام آراستن لشکریانش دو برادر به نام‌های قباد و اَنوشجان را به فرماندهی دو جناح نیروهایش می‌گمارد. این دو فرزندان جُشنس‌ماه (ماه‌آذرگشنسب) - وزیر اردشیر سوم خردسال - و از خاندان ساسانیان بودند. از همین رو اعتبار و نیروهای زیر فرمان انوشجان آن چنان زیاد بوده است که پس از جنگ توانسته است با عرب‌ها پیمان صلح ببندد.

منابع

• Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire (به انگلیسی). London, New York: I.B. TAURIS.