دیمورفوس
 تصویر راداری دیدیموس همراه با قمر آن دیمورفوس که توسط رصدخانه آرسیبو در سال ۲۰۰۳
تهیه شده‌است. | |
| کشف[۱] | |
|---|---|
| کاشف | Petr Pravec et al.[الف] |
| تاریخ کشف | ۲۰ نوامبر ۲۰۰۳ |
| طبقه‌بندی | |
طبقه‌بندی | Didymos I |
| تلفظ | /daɪˈm[invalid input: 'ɔ:r']fəs/ |
نامیده به نام | Greek word for "having two forms"[۲] |
| S/2003 (65803) 1 | |
| ویژگی‌های مداری[۱] | |
| ۱٫۱۹±۰٫۰۳ km | |
| خروج از مرکز مداری | < ۰٫۰۵ |
| ۰٫۴۹۷۱±۰٫۰۰۰۴ d or ۱۱٫۹۳±۰٫۰۱ hr | |
| ماه | 65803 Didymos |
| ویژگی‌های فیزیکی[۱] | |
میانگین قطر | ۰٫۱۷۰±۰٫۰۳۰ km or ۱۷۰±۳۰ m |
| ۲۱٫۳±۰٫۲ (difference from primary)[۱] | |
دیمورفوس (انگلیسی: Dimorphos) یک قمر کوچک ریزسیاره است که در سال ۲۰۰۳ کشف شد. این قمر سیاره‌ای کوچک از یک منظومه دوتایی همگام با ۶۵۸۰۳ دیدیموس به عنوان سیارک اصلی است. پس از تعیین نام موقت به عنوان S/2003 (65803) 1 با نام‌های مستعار غیررسمی مانند «دیدیموس بی» و «دیدی‌مون»، گروه کاری نامگذاری اجرام کوچک (WGSBN) اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی، نام رسمی آن را در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۰ به این قمر داد.[۳]دیمورفوس با قطر ۱۷۰ متر (۵۶۰ فوت)، یکی از کوچک‌ترین اجرام نجومی است که نام دائمی بر آن گذاشته شده‌است.[۲]
دیمورفوس هدف برنامهٔ آزمایش تغییر جهت دوگانهٔ سیارک ناسا (دارت) است: مأموریتی که در اجرای آن، فضاپیمای راه‌اندازی شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱ برای انجام برخورد برنامه‌ریزی شده، بین ۲۶ سپتامبر و ۱ اکتبر ۲۰۲۲، به آن برخورد خواهد کرد. مأموریت دارت آزمایشی برای دفاع سیاره‌ای در برابر سیارک‌ها است.[۴] یک ماهوارهٔ کوچک به نام «لیشیاکیوب» که توسط سازمان فضایی ایتالیا ارائه شده‌است، از این برخورد تصویربرداری خواهد کرد. آژانس فضایی اروپا نیز با اجرای مأموریت هرای خود سیارک را پس از برخورد رصد خواهد کرد.[۵]
تناوب مداری دیمورفوس به دور سیارک دیدیموس با برخورد عمدی فضاپیمای دارت، حدود ۳۲ دقیقه کاهش یافت.[۶]
کشف[ویرایش]
سیارک اصلی در سال ۱۹۹۶ توسط جو مونتانی از پروژه دیده‌بان‌فضا در دانشگاه آریزونا کشف شد. نام دیدیموس به‌طور رسمی در سال ۲۰۰۴ تصویب شد.[۱]
پتر پراوک از رصدخانه اوندگف در جمهوری چک در سال ۲۰۰۳ متوجه شد که این سیارک دارای یک ماهواره است که به دور آن می‌چرخد. او با همکارانش از تصاویر تأخیر-داپلر رادار آرسیبو تأیید کرد که دیدیموس یک سیستم دوتایی است.[۷]
نامگذاری[ویرایش]
این نام از یک واژهٔ یونانی «Dimorphos» به معنای «دارای دو شکل» گرفته شده‌است.[۸][۹] این نام را دانشمند سیاره‌شناسی کلئومنیس سیگانیس در دانشگاه ارسطو تسالونیکی پیشنهاد کرد. در توجیه نام جدید آمده‌است: «به عنوان هدف ماموریت‌های فضایی دارت و هرا، به نخستین جرم آسمانی در تاریخ کیهانی تبدیل خواهد شد که شکل آن در نتیجهٔ دخالت انسان (برخورد دارت) به‌طور اساسی تغییر کرده‌است.» سیگانیس همچنین توضیح داد که این نام «در انتظار تغییرات آن انتخاب شده‌است. این نام به دو شکل بسیار متفاوت برای ما شناخته می‌شود، یکی پیش از ضربه توسط دارت و دیگری توسط هرا چند سال بعد».[۲]
پیش از نامگذاریِ IAU، نام مستعار «دیدی‌مون» در تماس‌های رسمی استفاده می‌شده‌است.[۱۰]
ویژگی‌ها[ویرایش]
جسم اصلی سامانهٔ دوتایی؛ دیدیموس، هر ۲ سال و یک ماه (۷۷۰ روز) یک بار در فاصلهٔ ۱٫۰–۲٫۳ واحد نجومی به دور خورشید می‌چرخد. مسیر مدار دارای خروج از مرکز ۰٫۳۸ و شیب ۳ درجه نسبت به دایره البروج است. در روز دوشنبه ۲۶ سپتامبر تلسکوپ جیمز وب و تلسکوپ هابل، منظومه سیارک دوتایی دیدیموس (Didymos) را قبل از برخورد کاوشگر دارت (DART) با وزن ۵۶۰ کیلوگرم به سیارک دیمورفوس(Dimorphos) با عرض ۱۴۰ متر مشاهده کردند. دیمورفوس به دور یک صخره فضایی با عرض ۷۸۰ متر به نام دیدیموس می‌چرخد.[۱۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ "(65803) Didymos". www.johnstonsarchive.net. Retrieved 2021-11-11.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ International Astronomical Union (23 June 2020). "IAU Approves Name of Target of First NASA and ESA Planetary Defence Missions". www.iau.org. Retrieved 2020-07-01.
- ↑ Temming, Maria (29 June 2020). "An asteroid's moon got a name so NASA can bump it off its course". ScienceNews. Retrieved 1 July 2020.
- ↑ Potter, Sean (2021-11-23). "NASA, SpaceX Launch DART: First Test Mission to Defend Planet Earth". NASA. Retrieved 2021-11-25.
- ↑ https://www.nature.com/articles/d41586-021-03471-w
- ↑ Dunbar, Brian (11 October 2022). "NASA Confirms DART Mission Impact Changed Asteroid's Motion in Space". NASA (به انگلیسی). Retrieved 2022-10-11.Crane, Leah (2021-11-23). "NASA's DART mission will try to deflect an asteroid by flying into it". New Scientist (به انگلیسی). Archived from the original on 2021-11-23. Retrieved 2021-11-25.Nelson, Bill; Saccoccia, Giorgio. "Update on DART Mission to Asteroid Dimorphos (NASA News Conference)". YouTube (به انگلیسی). Retrieved 2022-10-11.
- ↑ Pravec, P.; Benner, L. a. M.; Nolan, M. C.; Kusnirak, P.; Pray, D.; Giorgini, J. D.; Jurgens, R. F.; Ostro, S. J.; Margot, J. -L.; Magri, C.; Grauer, A. (2003). "(65803) 1996 GT". IAU Circular (به انگلیسی). 8244: 2. Bibcode:2003IAUC.8244....2P.
- ↑ "MPEC 2020-M83". minorplanetcenter.net. Retrieved 2020-07-01.
- ↑ δίμορφος. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at Perseus Project.
- ↑ "Target: Didymoon". www.esa.int. 2015-03-31. Retrieved 2021-11-24.
- ↑ «نخستین رصد همزمان جیمز وب و هابل رقم خورد - تلسکوپ جیمز وب». ۲۰۲۲-۰۹-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۳۰.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dimorphos». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۱.
خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «persian-alpha» وجود دارد، اما برچسب <references group="persian-alpha"/> متناظر پیدا نشد. ().