بلا لیندر
بلا لیندر | |
|---|---|
 سال ۱۹۱۸ | |
| زاده | ۱۰ فوریه ۱۸۷۶ بوداپست، پادشاهی مجارستان |
| درگذشته | ۱۵ آوریل ۱۹۶۲ (۸۶ ساله) بلگراد، یوگسلاوی |
| وفاداری |  اتریش-مجارستان جمهوری خلق مجار جمهوری شورایی مجارستان جمهوری صرب–مجار بارانیا–بایا |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | جنگ جهانی اول |
بلا لیندر (به مجاری: Linder Béla) (زاده ۱۰ فوریه ۱۸۷۶ در بوداپست[۱] – درگذشته ۱۵ آوریل ۱۹۶۲ در بلگراد) سرهنگ توپخانه، وزیر جنگ دولت میهای کارویی، وزیر سیار دولت دِنِش برینکِی، وابستهٔ نظامی جمهوری شورایی مجارستان در وین و شهردار شهر پِچ در زمان اشغال صربستان بود.
وزیر جنگ ۹ روزه[ویرایش]
پدر بلا لیندر، یک کاتولیک رومی بود و در خاطرات پرنس لایوش ویندیش‌گرتس از او چنین یاد شده: «او یکی از نزدیکان مورد اعتماد وارث تاج و تخت پادشاهی، فرانتس فردیناند بود که پس از ترورش، لیندر را از ستاد کل اخراج کردند.»[۲]
بلا لیندر در جنگ جهانی اول سرهنگ توپخانه بود، پس از سه سال خدمت در جبهه، در تابستان ۱۹۱۷، به عنوان فرمانده برندهٔ چند نشان توپخانه شد. در ۳۱ اکتبر ۱۹۱۸، در زمان انقلاب گل مروارید، به دلیل ارتباطات شخصی، ناگهان از درجهٔ سرهنگی به وزیر جنگ ارتقا یافت و در ۲ نوامبر مقابل پارلمان با کراوات سرخ به دولت کارویی سوگند یاد کرد.[۳] او سخنرانی خود را بر ضد جنگ ایراد کرد: «هزاران سال سنت، هزاران سال بندگی، هزاران سال استبداد باید نابود شود. جنگ پنج سال طول کشید، جان هزاران هزار نفر لازم بود تا از دل آن یک زندگی پیروزمندانه جدید شکل بگیرد. این زندگی پیروزمندانه جدید در روح پاسیفیسم[الف] متولد می‌شود.» پس از آن جملات معروفش را بیان کرد: «دیگر به ارتش نیاز نیست. هرگز نمی‌خواهم سربازی ببینم».[۴] پس از سخنرانی لیندر، کارویی سعی کرد سخنان وزیر جنگ را به شیوه‌ای معنی‌دار توضیح دهد. لیندر متوجه عدم تناسب خود برای چنین کار دشواری شد و یک هفته بعد استعفا داد، که توسط دولت پذیرفته شد.[۵]
ارتش سلطنتی مجارستان[ب] در کودتای انقلاب گل مروارید هنوز بیش از ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ سرباز داشت. کارویی با دستور خلع سلاح ارتش مجارستان مقابل خواست وودرو ویلسون رئیس‌جمهور ایالات متحده برای تحقق پاسیفیسم[الف] تسلیم شد. این امر به رهبری بلا لیندر در بامداد ۳ نوامبر انجام گرفت.[۶][۷] با حکم خلع سلاح، مجارستان به نقطهٔ کاملاً آسیب‌پذیری رسید و بلافاصله پس از آن بود که چک‌ها، صرب‌ها و رومانیایی‌ها با استفاده از این فرصت منحصر به فرد اشغال مجارستان را آغاز کردند.[۸] به موجب آتش‌بس بلگراد در ۱۳ نوامبر که کارویی با متفقین به امضا رساند، ارتش مجارستان به شش لشکر پیاده و دو سواره محدود شد و خطوط مرزی موقتی در کنترل مجارستان باقی می‌ماند. به موجب این قرارداد، نیروهای صربستان و فرانسه از جنوب پیشروی کرده و کنترل بانات و کرواسی را در دست گرفتند، چکسلواکی نیز شمال مجارستان و بخشی از دامنه‌های کوه‌های کارپات را اشغال کرد و نیروهای رومانی مجاز به پیشروی تا رود ماروش بودند. با این وجود، یک روز پس از امضای قرارداد، صربستان تا شهر پچ پیشروی کرد.[۹][۱۰] در زمان حاکمیت دولت صلح‌طلب کارویی، مجارستان کنترل تقریباً ۷۵ درصد از خاک خود را در پیش از جنگ جهانی اول به مساحت ۴۱۱٬۳۲۵ کیلومتر مربع بدون مقاومت مسلحانه از دست داد و در معرض اشغال خارجی قرار گرفت.[۱۱]
لیندر که به علت عدم تناسبش مورد انتقاد بود، در ۹ نوامبر از سمت وزیر جنگ استعفا داد ولی عضویت خود را در دولت نگاه داشت.[۱۲] کار او هدایت و آماده‌سازی برای مذاکرات آتش‌بس بلگراد بود.[۱۳]
فعالیت‌های بعدی[ویرایش]
با کودتای بلا کون، کارویی استعفا داد و جمهوری شورایی در ۲۱ مارس ۱۹۱۹ تأسیس شد.[۱۴] لیندر به عنوان وابستهٔ نظامی دولت کون در وین (۲ مه – ۵ اوت ۱۹۱۹) عهده‌دار اقدامات دیپلماتیک بود.[۱۵]
پس از سقوط دولت بلا کون، عضو حزب سوسیالیست شهر پچ و مدتی شهردار آن بود که علی‌رغم قرارداد مرزی با متفقین در تسخیر نیروهای صرب قرار داشت.[۱۵] او رهبری جمهوری صرب-مجار بارانیا-بایا، که بیش از یک هفته دوام نداشت (۱۴–۲۱ اوت ۱۹۲۱) را نیز به عهده داشت. پس از بیرون شدن نیروهای صرب، لیندر نیز با آنان به بلگراد گریخت.[۱۶]
یادبود[ویرایش]
در حالیکه در مجارستان او یکی از عاملان پیمان تریانون شناخته می‌شود که منجر به از دست دادن دو سوم خاک و جمعیت کشور شد، در یوگسلاوی از او به دلیل خدماتش در بین سالهای ۱۹۱۸–۱۹۱۹ تقدیر و برایش مراسم خاکسپاری دولتی برگزار شد و مقبره‌ای افتخاری در بلگراد دریافت کرد.[۱۷] لیندر پس از فرار از مجارستان تا زمان مرگ در یوگسلاوی زندگی کرد. لیندر متهم است که هیچ مقابلهٔ نظامیی در برابر خواسته‌های بی حد و حصر اتحاد مثلث نداشته‌است.[۱۸]
توضیحات[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ "Megszületett Linder Béla". mult-kor.hu (به مجاری). Archived from the original on 4 March 2016.
- ↑ Lajos Windisch-Graetz (1921). My memoirs (به انگلیسی). Boston: Houghton Mifflin Co. p. 316.
- ↑ Antal Babus. "Fülep Lajos az 1918-1919-es forradalmakban". epa.oszk.hu (به مجاری). Archived from the original on 3 January 2021.
- ↑ András Sikló (1978). Magyarország 1918–1919 – Események, képek, dokumentumok, (به مجاری). Kossuth Köyvkiadó/Magyar Helikon. p. 123.
- ↑ Tibor Hajdu. "Linder Béla és Pogány József a hadügy élén" (PDF). historia.hu (به مجاری). p. 33. Archived from the original on 18 July 2018. Retrieved 3 January 2021.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link) - ↑ Dixon J. C. (۱۹۸۶). Defeat and Disarmament, Allied Diplomacy and Politics of Military Affairs in Austria, 1918–1922. Associated University Presses. ص. ۳۴.
- ↑ Sharp A. (2008). Sharp A. The Versailles Settlement: Peacemaking after the First World War, 1919– (به انگلیسی). Palgrave Macmillan. p. 156.
- ↑ Janka Barkóczi. "November 12-18, 1918. The first Hungarian Republic". filmarchiv.hu (به انگلیسی). Archived from the original on 12 August 2020.
- ↑ "MILITARY ARRANGEMENTS WITH HUNGARY" (PDF). loc.gov (به انگلیسی). 13 November 1918.
- ↑ Breit József (1929). Magyarországi 1918/19. évi forradalmi mozgalmak és a vörös hárorú története (PDF) (به مجاری). Budapest: Grill Károly Könyvkiadóhivatala. p. 49-52.
- ↑ Gyapay, Gábor; Bertényi, Iván (1992). Magyarország rövid története (به مجاری). Budapest: Maecenas Könyvkiadó. pp. 501–505. ISBN 963-8543-52-3.
- ↑ Sándor Szakály. "A magyar haderő kérdése 1918–1919-ben". rubicon.hu (به مجاری). Archived from the original on 9 January 2018.
- ↑ "MILITARY ARRANGEMENTS WITH HUNGARY" (PDF). loc.gov (به انگلیسی). 13 November 1918.
- ↑ The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Béla Kun HUNGARIAN COMMUNIST LEADER". britannica.com (به انگلیسی). Retrieved 28 December 2020.
{{cite web}}:|نویسنده=has generic name (help) - ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ "Linder Béla". mek.oszk.hu (به مجاری).
- ↑ BARKÓCZI JANKA – TORMA GALINA. "Film encyclopedia and chronology for the 100 year old Aster (Chrysanthemum) Revolution" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 August 2020. Retrieved 3 January 2021.
- ↑ Attila Dobó (2019). A trianoni békediktátum (PDF). mek.oszk.hu (به مجاری). Szeged: Magyar Kultúra Emlékívek. p. 194.
- ↑ Frontvonalban (PDF) (به مجاری). Szeged: Belvedere Meridionale. 2013. p. 102.