کشتی پرسپولیس: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح منبع تصویر |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{|{{Infobox ship begin}} |
|||
{{Infobox ship image |
|||
|Ship image= Nav Persepolis.png |
|||
|Ship caption= |
|||
}} |
|||
{{Infobox ship career |
|||
|Hide header= |
|||
|Ship country=[[Iran]] |
|||
|Ship flag={{shipboxflag|Iran|1796}} |
|||
|Ship name= ''Persepolis'' |
|||
|Ship namesake= [[پرسپولیس]] |
|||
|Ship owner= |
|||
|Ship operator= |
|||
|Ship ordered= |
|||
|Ship awarded= |
|||
|Ship builder= [[آ.گ وسزر]] |
|||
|Ship original cost= |
|||
|Ship yard number=۷۵ |
|||
|Ship way= |
|||
|Ship laid down= |
|||
|Ship launched=۲۹ اکتبر ۱۸۸۴ ( ۸ آبان ۱۲۶۳ خورشیدی ) |
|||
|Ship sponsor= |
|||
|Ship christened= |
|||
|Ship completed= |
|||
|Ship acquired= |
|||
|Ship commissioned=۱۸۸۵ |
|||
|Ship recommissioned= |
|||
|Ship decommissioned= |
|||
|Ship in service= |
|||
|Ship out of service= |
|||
|Ship renamed= |
|||
|Ship reclassified= |
|||
|Ship refit= |
|||
|Ship struck={{circa}} 1925 |
|||
|Ship reinstated= |
|||
|Ship homeport=[[خرمشهر]] |
|||
|Ship identification= |
|||
|Ship motto= |
|||
|Ship nickname= |
|||
|Ship honours= |
|||
|Ship honors= |
|||
|Ship captured= |
|||
|Ship fate=Scrapped, {{circa}} 1936 |
|||
|Ship notes= |
|||
|Ship badge= |
|||
}} |
|||
{{Infobox ship characteristics |
|||
|Hide header= |
|||
|Header caption= |
|||
|Ship class= |
|||
|Ship displacement=۱،۲۰۰ تن <ref name="Conway's"/><ref name="Brassey's"/><ref name="Conway's1979"/> |
|||
|Ship length={{convert|67.5|m|ftin|0|abbr=on}}<ref name="Thiel"/> |
|||
|Ship beam={{convert|10.0|m|ftin|0|abbr=on}}<ref name="Thiel"/> |
|||
|Ship draft= |
|||
|Ship power=*[[موتور بخار دریایی|موتور بخار]]<ref name="Statesman's">{{citation|title=The Statesman's Year-Book 1904|editor-first=J.|editor-last=Scott-Keltie|entry=Persia|publisher=Springer|year=2016|isbn=9780230270336|pages=965}}</ref> |
|||
*۴۴۰ اسب بخار<ref name="Thiel"/> |
|||
|Ship propulsion=1 × Shaft<ref name="Conway's1979"/> |
|||
|Ship speed={{convert|10|kn|km/h}}<ref name="Brassey's">{{citation|title=[[The Naval Annual]]|chapter=Ships Belonging to Powers Whose Navies Are of Lesser Importance: Persia|editor-first=Earl Thomas|editor-last=Brassey|publisher=Praeger Publishers|year=1903|isbn=978-0851772455|page=329}}</ref><ref name="Conway's1979"/> |
|||
|Ship range= |
|||
|Ship endurance= |
|||
|Ship test depth= |
|||
|Ship complement= |
|||
|Ship sensors= |
|||
|Ship EW= |
|||
|Ship armament=5 × [[Breechloader|Breech-loading gun]] (1903)<ref name="Brassey's"/> |
|||
|Ship armour= |
|||
|Ship notes= |
|||
}} |
|||
|} |
|||
[[پرونده:Nav Persepolis.png|چپ|450px|بندانگشتی|ناو پرسپولیس]] |
[[پرونده:Nav Persepolis.png|چپ|450px|بندانگشتی|ناو پرسپولیس]] |
||
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۸
| |
| پیشینه | |
|---|---|
| مالک (Iran) |  |
| نام: | Persepolis |
| نام‌گذاری: | پرسپولیس |
| سازنده: | آ.گ وسزر |
| شماره یارد کشتی: | ۷۵ |
| آغاز کار: | ۲۹ اکتبر ۱۸۸۴ ( ۸ آبان ۱۲۶۳ خورشیدی ) |
| اعزام: | ۱۸۸۵ |
| تاریخ صدمه: | ح. 1925 |
| بندر اصلی: | خرمشهر |
| سرنوشت: | Scrapped, ح. 1936 |
| مشخصات اصلی | |
| وزن: | ۱،۲۰۰ تن [۱][۲][۳] |
| درازا: | ۶۷٫۵ متر (۲۲۱ فوت ۵ اینچ)[۴] |
| پهنا: | ۱۰٫۰ متر (۳۲ فوت ۱۰ اینچ)[۴] |
| نیرومحرکه نصب شده: |
|
| پیشرانه: | 1 × Shaft[۳] |
| سرعت: | ۱۰ گره (۱۹ کیلومتر بر ساعت)[۲][۳] |
| مهمات: | 5 × Breech-loading gun (1903)[۲] |
کشتی پرسپولیس یا ناو پرسپولیس یا آن‌چنان‌که در دورهٔ قاجار مصطلح بود جهاز پرسپولیس، نخستین ناو جنگی مدرن ایران بود[۱] که به سفارش دولت ایران توسط شرکت آلمانی AG Weser در سال ۱۲۶۴ خورشیدی ساخته شده و وارد خلیج فارس گردید.[۶]
تاریخچه
محمدحسن اعتمادالسلطنه (صنیع الدوله) در کتاب مطلع الشمس ذیل خاطرات ۲۰ جمادی الثانی ۱۳۰۱ ه.ق. (۲۹ فروردین ۱۲۶۳) می نویسد:
دو فروند کشتی بخار یکی بزرگ جنگی با تمام استعداد و لوازم حربیه بجهت بحر العجم و دیگری کوچکتر برای شط العرب به جهت حمل متاع و مسافر به توسط مخبرالدوله وزیر علوم و تلگراف و معادن بجهت دولت ابتیاع می شود. [۷]
مهدی‌قلی هدایت در صفحه ۴۲ کتاب خاطرات و خطرات زیر عنوان خرید کشتی ۱۳۰۰ می نویسد:
سیاست ناصرالدین شاه اقتضاء کرده بود به آلمان نزدیک شود. اخوی صنیع الدوله مامور شد در آلمان بدهد کشتی برای بندر بوشهر بسازند. به برلن رفت و اخوی محمدقلی خان را همراه برد. در برم (فرانسوی: Brême) از بنادر پروس به کیفیات معین سفارش داد. در این اثنا (۱۳۰۱) پدرم نیز عازم برلن شد و کسی مقصود آن را نمی دانست. در آن وقت زخمی در زانو داشت. دکتر آلبو Albo معلم طب دارالفنون از حرکت منع می کرد. ممنوع نشدند. و محل تعجب همه بود. شیندلر[۸] صاحب مهندس تلگرافخانه را همراه بردند.
همچنین محمدحسن اعتمادالسلطنه (صنیع الدوله) در کتاب روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه ذیل خاطرات ۱۳ ذی قعده ۱۳۰۱ ه.ق. (۱۴ شهریور ۱۲۶۳) می نویسد:
دیروز مخبرالدوله که تازه از فرنگ آمده از شهر آمد. وزراء حضور رسیدند. وزیر علوم را دیدم خیلی شکسته و پیر شده است. کشتی از آلمان خریده است به هفتاد و پنج هزار تومان.
کشتی پرسپولیس توسط شرکت آ.گ وزر به سفارش دولت ایران ساخته و شماره تولید ۷۵ به آن اختصاص داده شده و در ۲۹ اکتبر ۱۸۸۴ مطابق با ۸ آبان ۱۲۶۳ خورشیدی به آب انداخته شد. [۹]
این کشتی در دوره ناصرالدین‌شاه[۱۰] و در ربیع‌الاول ۱۳۰۲ ه.ق (دی ۱۲۶۳) از بندر برمر آلمان راهی بندر بوشهر شد.[۱۱]
همچنین محمدحسن اعتمادالسلطنه (صنیع الدوله) در کتاب روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه ذیل خاطرات جمادی الاولی ۱۳۰۳ ه.ق. (بهمن ۱۲۶۴) می نویسد:
چند سال قبل در خدمت بودم. روزنامه فوائدی که دولت انگلیس از غوص مروارید بحر عمان می برد خوانده شد. شاه به خیال افتادن کشتی ابتیاع فرمایند. بهار آن سال مخبرالدوله تعهد ابتیاع کشتی را نمود. مرتضی خان پسر خودش را که در برلن تحصیل می کرد به تهران احضار نمود. سی هزار تومان پول گرفت که ابتیاع کشتی نماید. مرتضی خان فرنگ رفت مبلغی از پول را تلف کرد. مخبرالدوله شنید. ناخوشی را بهانه کرد، اجازه فرنگ رفتن خواست. برلن رفت. سی هزار تومان قیمت کشتی عاقبت به نود هزار تومان رسید.
همچنین مهدی‌قلی هدایت در صفحه ۴۳ کتاب خاطرات و خطرات می نویسد:
اخوی حسینقلی خان به پدرم که در برلن است می نویسد: تشریف بردن جنابعالی را به جند وجه در شهر تفسیر کرده اند و ظاهرا ام الفساد میرزا جواد خان است. بعضی می گویند مرتضی خان پولها را بازی کرده است. بعضی می گویند جناب مخبرالدوله از مخارج عروسی احترام‌السلطنه عاجز شده است و به قول دیگر پولهای زیادی برده اند به بانک بگذارند.
کانون پژوهش‌های دریای خلیج فارس با استناد به روزنامه مظفری شماره نهم به سال ۱۳۲۰ ق (۱۲۸۱ خورشیدی) می‌نویسد:
اولین رئیس ایرانی این کشتی جناب احمدخان دریابیگی بود که از رؤسای قشون و از شاگردان پیاده‌نظام مدرسه دارالفنون به‌شمار می‌رفت و به دلیل لیاقتی که از خود ابراز داشته بود، به ریاست کشتی پرسپولیس منصوب گردید.[۱۲]
احمدخان دریابیگی همچنین اولین لباس نیروی دریایی ایران را طراحی، ناخدایان و مهندسان ایرانی را به جای آلمانی‌ها مسئول امور کشتی نمود و برای ناخدایان و کارکنان کشتی حقوق منظمی تعیین نمود.[۱۳]
کشتی پرسپولیس در دوره رضاشاه پهلوی در فاصله دو کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر پهلو گرفت که با گذشت زمان به زیر آب رفت.[نیازمند منبع]
در اخبار شنبه ۲۳ فروردین سال ۱۳۰۶ خورشیدی، پس از ۴۱ سال استفاده از کشتی پرسپولیس و ضرورت تعمیر آن چنین آمده‌است:[۱۴]
برطبق راپرت واصله از حکمران بنادر، کشتی پرسپولیس اخیراً محتاج به تعمیر گردیده‌است. از طرف وزارت داخله شرحی به وزارت مالیه نوشته شده که چون کشتی مزبور مورد احتیاج مأمورین کشف قاچاق و غیره می‌باشد، مقتضی است هر چه زودتر برای تعمیر آن اقدام‌های لازم به عمل آید.
ویژگی‌ها
این ناو همراه با کشتی دیگری (به نام کشتی شوش) به قیمت سی هزار لیره انگلیس از آلمان خریداری شد. ناو پرسپولیس، ۶۰۰ تن گنجایش و ۴۵۰ اسب بخار توان داشت و بیش از ۴ توپ جنگی را حمل می‌کرد.
وضعیت کنونی
لاشهٔ این کشتی در سال ۱۳۸۶ ه.خ در زمان فرماندهی امیر دریادار اشرفی بر منطقهٔ دوم دریایی ارتش و توسط کارکنان خدمات بندری و یگان غواصی این منطقه از گل بیرون کشیده شد و نخست به اسکله و سپس به موزه منتقل گردید.[نیازمند منبع]
این کشتی هم‌اکنون در «موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس» در بوشهر قرار دارد و در دست بازسازی است.[۱۵]
در لهجه محلی به این کشتی پاچم پولیس می‌گویند.[۱۶]
جستارهای وابسته
- اختراعات ایرانیان در دریانوردی
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «AG Weser». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴.
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Gray, Randal, ed. (1985), "Persia", Conway's All the World's Fighting Ships 1906–1921, Conway Maritime Press, p. 419, ISBN 978-0851772455
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Brassey, Earl Thomas, ed. (1903), "Ships Belonging to Powers Whose Navies Are of Lesser Importance: Persia", The Naval Annual, Praeger Publishers, p. 329, ISBN 978-0851772455
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامConway's1979وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامThielوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Scott-Keltie, J., ed. (2016), "Persia", The Statesman's Year-Book 1904, Springer, p. 965, ISBN 9780230270336
- ↑ Ward, Steven R. (2014). Immortal: A Military History of Iran and Its Armed Forces (Updated ed.). Georgetown University Press. p. 144. ISBN 9781626160651.
- ↑ اعتمادالسلطنه، محمدحسن. «مطلع الشمس، جلد 1، صفحه 289».
- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Albert Houtum Schindler». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ Thiel، Reinhold (۲۰۰۵). Die Geschichte der Actien-Gesellschaft "Weser" 1843–1983 (in German), vol. I. Bremen: H.M. Hauschild GmbH. ص. ۱۸۹. شابک ۳-۸۹۷۵۷-۲۷۱-۰.
- ↑ مهدوی، عبدالرضا هوشنگ، تاریخ روابط خارجی ایران، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۹، ص ۲۷۷. -۲ هدایت، محمدتقی مخبرالسلطنه، گزارش ایران، نشر نقره، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص ۴۸.
- ↑ «تشکیل ناوگان دریایی در خلیج فارس». دنیای اقتصاد (۴۲۷۷). ۸ اسفند ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «پرسپولیس نخستین ناو جنگی معاصر در دریای پارس». www.persiangulfstudies.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
- ↑ کتاب «۲۵۰۰ سال روی دریاها» تألیف دریابد فرج‌الله رسائی
- ↑ www.Asalouye.com::[پیوند مرده]
- ↑ بهره‌برداری از موزه شعر و ادب دشتی «خورموج» در سال ۸۷[پیوند مرده]
- ↑ «مرمت نخستین ناو جنگی تاریخی در بوشهر».
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Iranian vessel Persepolis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۳.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Iranian vessel Susa». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۳.