موآی: تفاوت میان نسخه‌ها
اطلاعاتی جزئی درباره‌ی مجسمه‌ها به متن اضافه کردم. برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
←لید: حذف پیوند تاریخها، ابرابزار |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[File:AhuTongariki.JPG|thumb|330px|موآی با چهرهٔ رو به جزیره در [[آهو تونگاریکی]]، بازسازی‌شده توسط باستان‌شناس شیلیایی در دههٔ ۱۹۹۰]] |
|||
[[پرونده:Moai Rano raraku.jpg|بندانگشتی|230px|موآی]] |
|||
'''موآی''' ({{Lang-en|Moai}}) پیکره‌های انسانی [[تک‌سنگ|تک‌سنگی]] هستند که بین سال‌های ۱۲۵۰ و ۱۵۰۰ میلادی به‌دست [[Rapa Nui people|مردم راپا نوئی]] در [[جزیره ایستر|راپا نوئی]] واقع در [[پلی‌نزی|پلی‌نزی شرقی]] کنده‌کاری شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی =|نام = | عنوان =The island at the end of the world | ترجمه = | جلد = | سال =2005 | ناشر =Reaktion Books |مکان = | شابک =1-86189-282-9 | صفحه =}}</ref> تقریباً نیمی از آنها هنوز در [[Rano Raraku|رانو راراکو]]، (معدن موآی اصلی) هستند، اما صدها پیکره از آنجا منتقل شدند و بر روی سکوهای سنگی به‌نام آهو (''Ahu''؛ سکوهای انجام تشریفات) در پیرامون جزیره قرار گرفتند. تقریباً تمام موآی‌ها سرهای بسیار بزرگی دارند که سه هشتم اندازه کل مجسمه را تشکیل می‌دهد—که پا ندارد. موآی‌ها عمدتاً چهره‌های زنده یا اجداد ایزدی هستند.<ref>{{Cite web |last=Van Tilburg, Jo Anne |title=Easter Island Statue Project |url=http://www.eisp.org/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20100707035736/http://www.eisp.org/ |archive-date=7 July 2010 |access-date=10 March 2014 |publisher=Eisp.org}}</ref> هنگامی که اروپایی‌ها برای اولین بار در سال ۱۷۲۲ از جزیره دیدن کردند، چهرهٔ مجسمه‌ها هنوز به سرزمین‌های قبیله‌ای خود خیره بود، اما تمام آنها در اواخر قرن نوزدهم ویران شده بودند.<ref name="The Statues That Walked">{{Cite book |last1=Hunt |first1=Terry |title=The Statues That Walked: Unraveling the Mystery of Easter Island |last2=Lipo |first2=Carl |publisher=Free Press |year=2012 |isbn=978-1-4391-5031-3}}</ref> موآی‌ها در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی احتمالاً به‌سبب ارتباط اروپایی‌ها یا جنگ‌های قبیله‌ای داخلی سرنگون شدند.<ref>Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed by Jared Diamond</ref> |
|||
'''موآی''' یا '''تندیس موآی''' {{انگلیسی|Moai}} مهم‌ترین پدیده فرهنگی [[جزیره ایستر|جزیرهٔ ایستر]] هستند که ۲۸۸ تندیس روی [[سکو]]های عظیمی به نام «آهو» (Ahu) (سکوهای انجام تشریفات) ایستاده‌اند. |
|||
تولید و حمل و نقل بیش از ۹۰۰ مجسمه<ref>{{Cite web |title=Easter Island Statue Project |url=http://www.eisp.org/category/about/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190109011922/http://www.eisp.org/category/about/ |archive-date=9 January 2019 |access-date=9 January 2019}}</ref><ref name=":0">{{Cite journal |last1=Carl P. Lipo, Terry L. Hunt, Sergio Rapu Hao |last2=Hunt |last3=Haoa |year=2013 |title=The 'Walking' Megalithic Statues (Moai) of Easter Island |journal=J. Archaeol. Sci. |volume=40 |issue=6 |page=2859 |doi=10.1016/j.jas.2012.09.029}}</ref> یک شاهکار خلاقانه و فیزیکی قابل توجه در نظر گرفته می‌شود.<ref>{{Cite web |last=UNESCO World Heritage Centre |date=29 May 2009 |title=Rapa Nui National Park |url=https://whc.unesco.org/en/list/715 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140326134214/http://whc.unesco.org/en/list/715 |archive-date=26 March 2014 |access-date=10 March 2014 |publisher=Whc.unesco.org}}</ref> بلندترین موآی ساخته‌شده به نام پارو تقریباً ۱۰ متر (۳۳ فوت) ارتفاع و ۸۲ تن (۸۰٫۷ تن) وزن داشت.<ref>{{Cite web |last=Young, Emma |date=26 July 2006 |title=Easter Island: A monumental collapse? |url=https://www.newscientist.com/article/mg19125621.100.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029202326/http://www.newscientist.com/article/mg19125621.100.html |archive-date=29 October 2013 |access-date=10 March 2014 |publisher=Newscientist.com |pages=30–34}}</ref><ref>{{Cite web |last=Van Tilburg, Jo Anne |date=5 May 2009 |title=Moai Paro digital reconstruction |url=http://www.eisp.org/1954/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170830195248/http://www.eisp.org/1954/ |archive-date=30 August 2017 |access-date=12 June 2017 |publisher=Easter Island Statue Project (eisp.org)}}</ref> سنگین‌ترین موآی ساخته‌شده (۸۴٫۶ تن) بود. یک مجسمه ناتمام، اگر ساخت آن به اتمام رسیده بود، تقریباً ۲۱ متر (۶۹ فوت) ارتفاع داشت و وزن آن حدود ۱۴۵ تا ۱۶۵ تن بود.<ref name="Pbs.org">{{Cite web |title=NOVA Online | Secrets of Easter Island | Stone Giants |url=https://www.pbs.org/wgbh/nova/easter/civilization/giants.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523042626/http://www.pbs.org/wgbh/nova/easter/civilization/giants.html |archive-date=23 May 2013 |access-date=9 June 2013 |publisher=Pbs.org}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
۶۰۰ سنگ‌پیکر موآیِ دیگر، که در مراحل مختلفِ تکامل هستند، در سرتاسر جزیره ـ از جمله در معادن و کنارِ جاده‌های قدیمی و کنار ساحل ـ پراکنده‌اند. |
|||
| ⚫ | |||
بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، برآورد می‌شود که به ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آنها توسط [[غلتک|غلتک]]های چوبی یا وسیله‌ای [[سورتمه]] مانند نیاز بوده‌است. برخی از موآی‌ها دارای کلاه یا تاج‌های قرمزرنگی هستند که دلیل آن نامشخص است، ولی برخی از [[باستان‌شناسی|باستان‌شناسان]] معتقدند که این‌گونه موآی‌ها مفهوم آیینیِ خاصی داشته‌اند یا شاید برای [[طایفه]] یا [[خانواده|خانوادهٔ]] بخصوصی [[مقدس]] بوده‌اند. |
|||
[[تندیس|مجسمه‌های]] عظیم یا موآی، در طی یک دورهٔ کوتاه خلاقیت و به‌صورت [[خرسنگ]]ی ساخته شده‌است. بر پایه آخرین پژوهش‌های باستان‌شناختی، ۸۸۷ مجسمهٔ سنگیِ یکپارچه در [[موزه]] و در جزیره شناسایی شده‌اند. |
بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، برآورد می‌شود که به ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آنها توسط غلتک‌های چوبی یا وسیله‌ای [[سورتمه]] مانند نیاز بوده‌است. برخی از موآی‌ها دارای کلاه یا تاج‌های قرمزرنگی هستند که دلیل آن نامشخص است، ولی برخی از باستان‌شناسان معتقدند که این‌گونه موآی‌ها مفهوم آیینیِ خاصی داشته‌اند یا شاید برای طایفه یا خانوادهٔ بخصوصی [[مقدس]] بوده‌اند. [[تندیس|مجسمه‌های]] عظیم یا موآی، در طی یک دورهٔ کوتاه خلاقیت و به‌صورت [[خرسنگ]]ی ساخته شده‌است. بر پایه آخرین پژوهش‌های باستان‌شناختی، ۸۸۷ مجسمهٔ سنگیِ یکپارچه در [[موزه]] و در جزیره شناسایی شده‌اند. |
||
این مجسمه‌ها [[سردیس|نیمتنه]] هستند و به «سرهای جزیرهٔ ایستر» مشهورند. برخی از مجسمه‌ها از زیر خاک بیرون آورده شده‌اند. زمان ساختِ این مجسمه‌ها دقیقاً معلوم نیست و ساختِ آنها بین سال‌های |
این مجسمه‌ها [[سردیس|نیمتنه]] هستند و به «سرهای جزیرهٔ ایستر» مشهورند. برخی از مجسمه‌ها از زیر خاک بیرون آورده شده‌اند. زمان ساختِ این مجسمه‌ها دقیقاً معلوم نیست و ساختِ آنها بین سال‌های ۱۵۰۰–۱۷۰۰ و ۱۰۰۰–۱۵۰۰ میلادی حدس زده می‌شود. تقریباً ۹۵٪ موآی‌ها از [[سنگ]] یا [[خاکستر آتشفشانی|خاکستر آتشفشانیِ]] متراکم ساخته شده‌اند. در حال حاضر، حدود ۵۰ مجسمه دوباره برپا شده‌اند. در ساختِ همهٔ مجسمه‌ها تقریباً از یک سبک خاص با سرهای بزرگ و بی‌تناسب پیروی شده‌است. |
||
تقریباً ۹۵٪ موآی‌ها از [[سنگ]] یا [[خاکستر آتشفشانی|خاکستر آتشفشانیِ]] متراکم ساخته شده‌اند. در حال حاضر، حدود ۵۰ مجسمه دوباره برپا شده‌اند. |
|||
بزرگ‌ترین مجسمهٔ برپا شده، "Paro" نام دارد که حدود۱۰ متر ارتفاع و ۸۲ [[تن (یکا)|تُن]] وزن دارد همچنین این مجسمه یک تاج قرمزرنگ دارد که حدود ۱۱ تن دیگر به وزن آن اضافه می‌کند. یک مجسمهٔ نیمه‌تمام یافت شده که اگر ساختِ آن به اتمام رسیده‌بود، ۲۱ متر طول و ۲۷۰ تُن وزن می‌داشت. در ساختِ همهٔ مجسمه‌ها تقریباً از یک سبک خاص با سرهای بزرگ و بی‌تناسب پیروی شده‌است. |
|||
[[ایموجی]] این مجسمه‌ها در کیبورد اندروید موجود است و در [[فضای مجازی]] با نام «کاکاسنگی» [[ترندهای توییتر|ترند]] شده است که استفاده از آن با [[اصطلاح عامیانه|اصطلاح]] «نخوندم، ندیدم، نشنیدم» و کلا انجام ندادن کاری همراه است. |
|||
ایمو این مجسمه که در کیبورد اندروید قابل دسترسی استجی |
|||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
||
نسخهٔ ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۳۳
موآی (انگلیسی: Moai) پیکره‌های انسانی تک‌سنگی هستند که بین سال‌های ۱۲۵۰ و ۱۵۰۰ میلادی به‌دست مردم راپا نوئی در راپا نوئی واقع در پلی‌نزی شرقی کنده‌کاری شده‌است.[۱] تقریباً نیمی از آنها هنوز در رانو راراکو، (معدن موآی اصلی) هستند، اما صدها پیکره از آنجا منتقل شدند و بر روی سکوهای سنگی به‌نام آهو (Ahu؛ سکوهای انجام تشریفات) در پیرامون جزیره قرار گرفتند. تقریباً تمام موآی‌ها سرهای بسیار بزرگی دارند که سه هشتم اندازه کل مجسمه را تشکیل می‌دهد—که پا ندارد. موآی‌ها عمدتاً چهره‌های زنده یا اجداد ایزدی هستند.[۲] هنگامی که اروپایی‌ها برای اولین بار در سال ۱۷۲۲ از جزیره دیدن کردند، چهرهٔ مجسمه‌ها هنوز به سرزمین‌های قبیله‌ای خود خیره بود، اما تمام آنها در اواخر قرن نوزدهم ویران شده بودند.[۳] موآی‌ها در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی احتمالاً به‌سبب ارتباط اروپایی‌ها یا جنگ‌های قبیله‌ای داخلی سرنگون شدند.[۴]
تولید و حمل و نقل بیش از ۹۰۰ مجسمه[۵][۶] یک شاهکار خلاقانه و فیزیکی قابل توجه در نظر گرفته می‌شود.[۷] بلندترین موآی ساخته‌شده به نام پارو تقریباً ۱۰ متر (۳۳ فوت) ارتفاع و ۸۲ تن (۸۰٫۷ تن) وزن داشت.[۸][۹] سنگین‌ترین موآی ساخته‌شده (۸۴٫۶ تن) بود. یک مجسمه ناتمام، اگر ساخت آن به اتمام رسیده بود، تقریباً ۲۱ متر (۶۹ فوت) ارتفاع داشت و وزن آن حدود ۱۴۵ تا ۱۶۵ تن بود.[۱۰]
فاصلهٔ این سکوها از هم حدود یک و نیم مایل (حدود ۲۴۰۰ متر) است و یک نوار تقریباً سراسری به دُور جزیره به‌وجود آورده‌اند. ۶۰۰ سنگ‌پیکر موآیِ دیگر، که در مراحل مختلفِ تکامل هستند، در سرتاسر جزیره — از جمله در معادن و کنارِ جاده‌های قدیمی و کنار ساحل — پراکنده‌اند.
بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، برآورد می‌شود که به ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آنها توسط غلتک‌های چوبی یا وسیله‌ای سورتمه مانند نیاز بوده‌است. برخی از موآی‌ها دارای کلاه یا تاج‌های قرمزرنگی هستند که دلیل آن نامشخص است، ولی برخی از باستان‌شناسان معتقدند که این‌گونه موآی‌ها مفهوم آیینیِ خاصی داشته‌اند یا شاید برای طایفه یا خانوادهٔ بخصوصی مقدس بوده‌اند. مجسمه‌های عظیم یا موآی، در طی یک دورهٔ کوتاه خلاقیت و به‌صورت خرسنگی ساخته شده‌است. بر پایه آخرین پژوهش‌های باستان‌شناختی، ۸۸۷ مجسمهٔ سنگیِ یکپارچه در موزه و در جزیره شناسایی شده‌اند.
این مجسمه‌ها نیمتنه هستند و به «سرهای جزیرهٔ ایستر» مشهورند. برخی از مجسمه‌ها از زیر خاک بیرون آورده شده‌اند. زمان ساختِ این مجسمه‌ها دقیقاً معلوم نیست و ساختِ آنها بین سال‌های ۱۵۰۰–۱۷۰۰ و ۱۰۰۰–۱۵۰۰ میلادی حدس زده می‌شود. تقریباً ۹۵٪ موآی‌ها از سنگ یا خاکستر آتشفشانیِ متراکم ساخته شده‌اند. در حال حاضر، حدود ۵۰ مجسمه دوباره برپا شده‌اند. در ساختِ همهٔ مجسمه‌ها تقریباً از یک سبک خاص با سرهای بزرگ و بی‌تناسب پیروی شده‌است.
تاریخچه
موآیِ جزیرهٔ ایستر، یک شکل از مجسمه‌های غول‌پیکر است که در حاشیهٔ شبه‌جزیرهٔ پولی‌نزی پراکنده‌اند. مجسمه‌های کامل‌شده به آهو (Ahu) (سکوهای انجام تشریفات) انتقال داده شده و سپس برپا شده‌اند. این مجسمه‌ها معمولاً یک استوانهٔ سنگیِ قرمزرنگ بر روی سرشان دارند.
در سال‌های ۱۷۲۲ و ۱۸۲۵، که این جزیره توسط راجوین و بلاسم بازدید شد، تمام موآی‌هایی که ایستاده بودند، واژگون شده‌بودند. برخی از تاریخ‌دانان شفاهی، واژگونیِ موآی‌ها را ناشی از اختلافات بین ساکنان جزیره می‌دانند؛ درحالی‌که عده‌ای دیگر واژگونیِ آنها را ناشی از زمین‌لرزه دانسته‌اند.
اگرچه این مجسمه‌ها به‌عنوان سرهای جزیرهٔ ایستر مشهورند، ولی درواقع، اینها تمام‌تنه هستند با سرهایی بزرگ‌تر از اندازهٔ واقعی و نیمتنهٔ ساده‌شده. موآی‌هایی که زیاد فرسوده نشده‌اند، طرح‌هایی را در پشت و کفل خود دارند که گروه باستان‌شناسیِ کاترین روتلج در سال ۱۹۲۵ کشف کرده‌است که نوعی ارتباط فرهنگی بین این طرح‌ها و خالکوبیهایی که تا نیم قرن پیش میانِ مردم این جزیره رایج بوده، وجود داشته که توسط میسیونرها جلوی این خالکوبی‌ها گرفته شده‌است.
در سال‌های اخیر، کشف شده که کاسهٔ چشم‌های عمیقِ موآی برای نگهداری چشم‌های مرجانی و مردمکهای شیشه آتشفشانی طراحی شده‌بود. سابقاً قطعه‌های شکستهٔ مرجان سفید را وقتی کنارِ هم گذاشتند، تشکیلِ یک چشم داد. نسخهٔ چشم‌ها ساخته شده و در برخی از مجسمه‌ها قرار داده شده‌است. مجسمه‌ها توسط مهاجرنشینان پلی‌نزیاییِ جزیره ساخته شده‌اند.
موآی، علاوه بر نمایانگر بودن اجداد و نیاکان، زمانی که روی سکوی «آهو» (Ahu) برپا شدند، شاید نمادی از تجسم زندگی پرقدرت یا رؤسای گذشته بوده‌است. آنها همچنین نمادی از اجداد مهم گذشته هستند.
زمانی که تراشیدن مجسمه‌ها تمام می‌شد، به محل اصلیشان برده می‌شدند. کاملاً مشخص نیست که این کار چگونه انجام می‌شد، اما مطمئناً نیازمند نیروی انسانی، طناب، غلتک و همچنین راه‌های همواری که در سراسر جزیره وجود دارند، بوده‌است.
نگارخانه
منابع
- ↑ The island at the end of the world. Reaktion Books. ۲۰۰۵. شابک ۱-۸۶۱۸۹-۲۸۲-۹.
- ↑ Van Tilburg, Jo Anne. "Easter Island Statue Project". Eisp.org. Archived from the original on 7 July 2010. Retrieved 10 March 2014.
- ↑ Hunt, Terry; Lipo, Carl (2012). The Statues That Walked: Unraveling the Mystery of Easter Island. Free Press. ISBN 978-1-4391-5031-3.
- ↑ Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed by Jared Diamond
- ↑ "Easter Island Statue Project". Archived from the original on 9 January 2019. Retrieved 9 January 2019.
- ↑ Carl P. Lipo, Terry L. Hunt, Sergio Rapu Hao; Hunt; Haoa (2013). "The 'Walking' Megalithic Statues (Moai) of Easter Island". J. Archaeol. Sci. 40 (6): 2859. doi:10.1016/j.jas.2012.09.029.
{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ UNESCO World Heritage Centre (29 May 2009). "Rapa Nui National Park". Whc.unesco.org. Archived from the original on 26 March 2014. Retrieved 10 March 2014.
- ↑ Young, Emma (26 July 2006). "Easter Island: A monumental collapse?". Newscientist.com. pp. 30–34. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 10 March 2014.
- ↑ Van Tilburg, Jo Anne (5 May 2009). "Moai Paro digital reconstruction". Easter Island Statue Project (eisp.org). Archived from the original on 30 August 2017. Retrieved 12 June 2017.
- ↑ "NOVA Online | Secrets of Easter Island | Stone Giants". Pbs.org. Archived from the original on 23 May 2013. Retrieved 9 June 2013.
- Wikipedia contributors, "Moai," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Moai&oldid=229993708
- http://www.eisp.org/1954/
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ موآی موجود است. |