نظریه اتمی: تفاوت میان نسخهها
افزودن یک بند و یک پرونده |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
نظریهٔ اتمی، سنگ بنای [[تاریخ شیمی|شیمی جدید]] است. درک ساختار اتمی و برهمکنش اتمها، محور درک شیمی است. بیان نخستین نظریهٔ اتمی را معمولاً به یونانیان باستان نسبت میدهند، اما ریشهٔ این مفهوم حتی ممکن است در تمدنهای کهن تر باشد. بر اساس نظریهٔ اتمی [[لیوکیپوس]] و [[دموکریتوس]]، تقسیم مستمر ماده، درنهایت، اتمها را به دست میدهد که قابلیت تجزیه شدن آنها ممکن نبود. |
نظریهٔ اتمی، سنگ بنای [[تاریخ شیمی|شیمی جدید]] است. درک ساختار اتمی و برهمکنش اتمها، محور درک شیمی است. بیان نخستین نظریهٔ اتمی را معمولاً به یونانیان باستان نسبت میدهند، اما ریشهٔ این مفهوم حتی ممکن است در تمدنهای کهن تر باشد. بر اساس نظریهٔ اتمی [[لیوکیپوس]] و [[دموکریتوس]]، تقسیم مستمر ماده، درنهایت، اتمها را به دست میدهد که قابلیت تجزیه شدن آنها ممکن نبود. اتم در زبان یونانی به معنای نادیدنی یا تقسیم ناپذیر است.<ref>{{یادکرد کتاب|نشانی=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9780511605284.001|عنوان=Introduction|نام خانوادگی=Berryman|نام=Sylvia|ناشر=Cambridge University Press|شابک=9780511605284|مکان=Cambridge|صفحات=1–8}}</ref> |
||
== تاریخچه == |
|||
تاریخچهٔ تئوری اتمی به یونانیهای قرن ششم پیش ازمیلاد و به ویژه [[مکتب اتمگرایی]] [[دموکریتوس]] برمی گردد. هرچند ارسطو این نظریه را نپذیرفت زیرا باور داشت که ماده به صورت بی نهایت قابلیت تقسیم به ذرات کوچکتر را دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شیمی عمومی|نام خانوادگی=مورتیمر|نام=چارلز|ناشر=نشر دانشگاهی|سال=۱۳۸۸|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۰۱-۸۱۳۱-۷|مکان=تهران|صفحات=۲۷}}</ref> در حقیقت میتوان از این بخش با عنوان نظريه های اتمی اولیه یاد کرد. |
|||
[[رابرت بویل]] در کتاب ''شیمی دان شکاک'' به سال ۱۶۶۱ و [[آیزاک نیوتن|ایزاک نیوتن]] در کتاب ''اصول'' در سال ۱۶۸۷ و سپس در اثری به نام ''نورشناخت'' در سال ۱۷۰۴ وجود اتم را به شکلی پذیرفتند اما تنها در اوایل قرن ۱۹ بود که [[جان دالتون]] توانست خرد شدن متناسب یک [[ماده (فیزیک)|ماده]] را به خوبی توضیح بدهد. |
|||
=== جان دالتون === |
|||
دالتون تئوری خود را در ۳ بند جامع به شرح زیر بیان کرد: |
|||
== نظریههای اولیه == |
|||
تاریخچهٔ تئوری اتمی به یونانیهای قرن ششم پیش ازمیلاد و به ویژه [[مکتب اتمگرایی]] [[دموکریتوس]] برمی گردد. در حقیقت میتوان از این بخش با عنوان نظريه های اتمی اولیه یاد کرد. در اوایل قرن ۱۹ [[جان دالتون]] توانست خرد شدن متناسب یک [[ماده (فیزیک)|ماده]] را به خوبی توضیح بدهد. دالتون تئوری خود را در ۳ بند جامع به شرح زیر بیان کرد: |
|||
## عناصر از ذرات بسیار ریزی به نام اتم تشکیل شدهاند. تمام اتمهای یک عنصر یکسانند و اتمهای عناصر مختلف، متفاوت. |
## عناصر از ذرات بسیار ریزی به نام اتم تشکیل شدهاند. تمام اتمهای یک عنصر یکسانند و اتمهای عناصر مختلف، متفاوت. |
||
## تفکیک و اتحاد اتمها، طی واکنشهای شیمیایی رخ میدهد. در این واکنشها، هیچ اتمی به وجود نمیآید یا از بین نمیرود و هیچیک از اتمهای یک عنصر به اتمی از عنصر دیگر تبدیل نمیشوند. |
## تفکیک و اتحاد اتمها، طی واکنشهای شیمیایی رخ میدهد. در این واکنشها، هیچ اتمی به وجود نمیآید یا از بین نمیرود و هیچیک از اتمهای یک عنصر به اتمی از عنصر دیگر تبدیل نمیشوند. |
||
## یک ترکیب شیمیایی، نتیجهٔ ترکیب اتمهای دو با چند عنصر است. نوع اتمهای موجود در یک ترکیب و نسبت آنها همیشه ثابت است. |
## یک ترکیب شیمیایی، نتیجهٔ ترکیب اتمهای دو با چند عنصر است. نوع اتمهای موجود در یک ترکیب و نسبت آنها همیشه ثابت است. |
||
[[پرونده:John Dalton.jpeg|بندانگشتی|جان دالتون]] |
|||
نظریهٔ دالتون، در مفهوم کلی خود، هنوز هم معتبر است، اما نخستین اصل او باید اصلاح شود. دالتون بر این باور بود که تمام اتمهای یک عنصر دارای جرم اتمی یکسانی هستند. امروزه میدانیم که بسیاری از عناصر دارای [[ایزوتوپ|ایزوتوپهایی]] با جرمهای اتمی متفاوت هستند؛ ولی میتوان گفت که تمام اتمهای یک عنصر به لحاظ شیمیایی یکسانند و اتمهای یک عنصر با اتمهای عناصر دیگر تفاوت دارند. به علاوه، برای اتمهای هر عنصر میتوان [[جرم اتمی میانگین]] به کار برد.{{سخ}} |
نظریهٔ دالتون، در مفهوم کلی خود، هنوز هم معتبر است، اما نخستین اصل او باید اصلاح شود. دالتون بر این باور بود که تمام اتمهای یک عنصر دارای جرم اتمی یکسانی هستند. امروزه میدانیم که بسیاری از عناصر دارای [[ایزوتوپ|ایزوتوپهایی]] با جرمهای اتمی متفاوت هستند؛ ولی میتوان گفت که تمام اتمهای یک عنصر به لحاظ شیمیایی یکسانند و اتمهای یک عنصر با اتمهای عناصر دیگر تفاوت دارند. به علاوه، برای اتمهای هر عنصر میتوان [[جرم اتمی میانگین]] به کار برد.{{سخ}} |
||
خط ۱۴: | خط ۲۲: | ||
** [[قانون نسبتهای معین]] که میگوید یک ترکیب خالص همیشه شامل عناصر یکسان با نسبت جرمی یکسان است.{{سخ}} |
** [[قانون نسبتهای معین]] که میگوید یک ترکیب خالص همیشه شامل عناصر یکسان با نسبت جرمی یکسان است.{{سخ}} |
||
{{سخ}} |
{{سخ}} |
||
بر اساس این نظریه، دالتون توانست قانون سوم ترکیب شیمیایی یعنی قانون نسبتهای چندگانه را بیان کند. بر مبنای این قانون، هنگامی که دو عنصر A و B بیش از یک جسم تشکیل دهند، نسبت مقادیری از A که در این اجسام با مقدار ثابتی B ترکیب شدهاست، اعداد صحیح و کوچکی خواهد |
بر اساس این نظریه، دالتون توانست قانون سوم ترکیب شیمیایی یعنی [[قانون نسبتهای چندگانه]] را بیان کند. بر مبنای این قانون، هنگامی که دو عنصر A و B بیش از یک جسم تشکیل دهند، نسبت مقادیری از A که در این اجسام با مقدار ثابتی B ترکیب شدهاست، اعداد صحیح و کوچکی خواهد بود. برای مثال اگر نیتروژن و اکسیژن به شکلی با هم ترکیب شوند که یک بار <chem>NO2</chem> و بار دیگر <chem>NO4</chem>تولید نمایند، نسبت وزنی اکسیژن که با مقدار نیتروژن ثابتی ترکیب شده است، ۲ به ۱ خواهد بود. البته معایب این نظریه این بود که با آن نمیتوانست ماهیتهای الکتریکی و پرتوزایی ماده را توضیح داد. |
||
دالتون باور داشت که تئوری اتمی وی می تواند دلیل جذب نسبت های متفاوتی از گازها توسط آب را توضیح دهد. مثلا وی دریافته بود که آب دی اکسید کربن را بسیار بهتر از نیتروژن جذب می کند. بنابر این حدس زد که این امر نتیجه جرم بیشتر و بزرگ تر بودن مولکول <chem>C2O</chem>نسبت به <chem>N2</chem>می باشد. |
|||
وی سپس در سال ۱۸۰۵ نخستین فهرست از وزن های نسبی اتمی را برای برخی مواد ارائه داد اما روش محاسبات خود را به درستی شرح نداد. اما تامس تامسون یکی از نزدیکان وی در سال ۱۸۰۷ در ویرایش سوم کتاب ''سامانه شیمیایی'' روش های دالتون را توضیح داد. سپس خود دالتون در بین سال های ۱۸۰۸ تا ۱۸۱۰ در کتاب ''سامانه ای نو از فلسفه شیمی'' این مساله را توضیح داد. |
|||
وی با مرجع قرار دادن اتم هیدروژن به عنوان یکا، وزن های اتمی سایر اتم ها را با توجه به نسبت جرمی که آن ها با هم ترکیب می شوند تخمین زده بود. اما این مطلب که برخی اتم ها مثلا <chem>O2</chem> در حالت خالص به صورت مولکولی یافت می شوند را از قلم انداخته بود. به علاوه او به اشتباه تصور می کرد که ساده ترین حالت ترکیب بین دو عنصر همواره ترکیب یک اتم از هر کدام است. بنابر این مولکول آب را به اشتباه <chem>HO</chem>تصور نموده بود و نه <chem>HO2</chem>.<ref>{{یادکرد کتاب|نشانی=http://dx.doi.org/10.1007/978-94-009-6265-1_1|عنوان=Amedeo Avogadro, His Country and His Times|نام خانوادگی=Morselli|نام=Mario|تاریخ=1984|ناشر=Springer Netherlands|شابک=9789400962675|مکان=Dordrecht|صفحات=1–41}}</ref> همین فرض غلط به علاوه عدم دقت ابزارمورد استفاده او نتایج به دست آمده را توام با خطا نموده بود. برای مثال در سال ۱۸۰۳ اعلام نمود که اتم های اکسیژن ۵/۵ برابر اتم های هیدروژن وزن دارند. زیرا او این میزان را با تکیه بر فرضی که گفته شد و پس از اندازه گیری ۵/۵ گرم اکسیژن به ازای هر گرم هیدروژن در یک نمونه آب گزارش داد. سپس با افزایش دقت محاسبات خود در سال ۱۸۰۶ به این نتیجه رسید که وزن اتمی اکسیژن ۷ برابر هیدروژن است. در همین زمان دانشمندان دیگری به این نتیجه رسیده بودند که اکسیژن ۸ برابر سنگین تر از هیدروژن است. در حالیکه امروز با در نظر گرفتن فرمول درست آب <chem>H2O</chem>می دانیم که اتم اکسیژن ۱۶ برابر از هیدروژن سنگین تر است.<ref>{{Cite journal|last=ABBRI|first=FERDINANDO|date=1985-01-01|title=ALAN J. ROCKE, Chemical Atomism in the Nineteenth Century. From Dalton to Cannizzaro, Columbus, Ohio State University Press, 1984, XVIII-386 p.|url=http://dx.doi.org/10.1163/221058785x01812|journal=Annali dell'Istituto e Museo di storia della scienza di Firenze|volume=10|issue=2|pages=154–156|doi=10.1163/221058785x01812|issn=0391-3341}}</ref> |
|||
== مدل اتمی تامسون == |
== مدل اتمی تامسون == |
نسخهٔ ۱۷ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۴۷
نظریهٔ اتمی، سنگ بنای شیمی جدید است. درک ساختار اتمی و برهمکنش اتمها، محور درک شیمی است. بیان نخستین نظریهٔ اتمی را معمولاً به یونانیان باستان نسبت میدهند، اما ریشهٔ این مفهوم حتی ممکن است در تمدنهای کهن تر باشد. بر اساس نظریهٔ اتمی لیوکیپوس و دموکریتوس، تقسیم مستمر ماده، درنهایت، اتمها را به دست میدهد که قابلیت تجزیه شدن آنها ممکن نبود. اتم در زبان یونانی به معنای نادیدنی یا تقسیم ناپذیر است.[۱]
تاریخچه
تاریخچهٔ تئوری اتمی به یونانیهای قرن ششم پیش ازمیلاد و به ویژه مکتب اتمگرایی دموکریتوس برمی گردد. هرچند ارسطو این نظریه را نپذیرفت زیرا باور داشت که ماده به صورت بی نهایت قابلیت تقسیم به ذرات کوچکتر را دارد.[۲] در حقیقت میتوان از این بخش با عنوان نظريه های اتمی اولیه یاد کرد.
رابرت بویل در کتاب شیمی دان شکاک به سال ۱۶۶۱ و ایزاک نیوتن در کتاب اصول در سال ۱۶۸۷ و سپس در اثری به نام نورشناخت در سال ۱۷۰۴ وجود اتم را به شکلی پذیرفتند اما تنها در اوایل قرن ۱۹ بود که جان دالتون توانست خرد شدن متناسب یک ماده را به خوبی توضیح بدهد.
جان دالتون
دالتون تئوری خود را در ۳ بند جامع به شرح زیر بیان کرد:
- عناصر از ذرات بسیار ریزی به نام اتم تشکیل شدهاند. تمام اتمهای یک عنصر یکسانند و اتمهای عناصر مختلف، متفاوت.
- تفکیک و اتحاد اتمها، طی واکنشهای شیمیایی رخ میدهد. در این واکنشها، هیچ اتمی به وجود نمیآید یا از بین نمیرود و هیچیک از اتمهای یک عنصر به اتمی از عنصر دیگر تبدیل نمیشوند.
- یک ترکیب شیمیایی، نتیجهٔ ترکیب اتمهای دو با چند عنصر است. نوع اتمهای موجود در یک ترکیب و نسبت آنها همیشه ثابت است.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/John_Dalton.jpeg/220px-John_Dalton.jpeg)
نظریهٔ دالتون، در مفهوم کلی خود، هنوز هم معتبر است، اما نخستین اصل او باید اصلاح شود. دالتون بر این باور بود که تمام اتمهای یک عنصر دارای جرم اتمی یکسانی هستند. امروزه میدانیم که بسیاری از عناصر دارای ایزوتوپهایی با جرمهای اتمی متفاوت هستند؛ ولی میتوان گفت که تمام اتمهای یک عنصر به لحاظ شیمیایی یکسانند و اتمهای یک عنصر با اتمهای عناصر دیگر تفاوت دارند. به علاوه، برای اتمهای هر عنصر میتوان جرم اتمی میانگین به کار برد.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/280px-Daltons_symbols.gif)
دالتون جنبههای کمی نظریهٔ خود را از دو قانون مربوط به تغییر شیمیایی استخراج کرد:
- قانون بقای جرم که میگوید طی یک واکنش شیمیایی تغییر قابل سنجشی در جرم صورت نمیگیرد.
- قانون نسبتهای معین که میگوید یک ترکیب خالص همیشه شامل عناصر یکسان با نسبت جرمی یکسان است.
بر اساس این نظریه، دالتون توانست قانون سوم ترکیب شیمیایی یعنی قانون نسبتهای چندگانه را بیان کند. بر مبنای این قانون، هنگامی که دو عنصر A و B بیش از یک جسم تشکیل دهند، نسبت مقادیری از A که در این اجسام با مقدار ثابتی B ترکیب شدهاست، اعداد صحیح و کوچکی خواهد بود. برای مثال اگر نیتروژن و اکسیژن به شکلی با هم ترکیب شوند که یک بار و بار دیگر تولید نمایند، نسبت وزنی اکسیژن که با مقدار نیتروژن ثابتی ترکیب شده است، ۲ به ۱ خواهد بود. البته معایب این نظریه این بود که با آن نمیتوانست ماهیتهای الکتریکی و پرتوزایی ماده را توضیح داد.
دالتون باور داشت که تئوری اتمی وی می تواند دلیل جذب نسبت های متفاوتی از گازها توسط آب را توضیح دهد. مثلا وی دریافته بود که آب دی اکسید کربن را بسیار بهتر از نیتروژن جذب می کند. بنابر این حدس زد که این امر نتیجه جرم بیشتر و بزرگ تر بودن مولکول نسبت به می باشد.
وی سپس در سال ۱۸۰۵ نخستین فهرست از وزن های نسبی اتمی را برای برخی مواد ارائه داد اما روش محاسبات خود را به درستی شرح نداد. اما تامس تامسون یکی از نزدیکان وی در سال ۱۸۰۷ در ویرایش سوم کتاب سامانه شیمیایی روش های دالتون را توضیح داد. سپس خود دالتون در بین سال های ۱۸۰۸ تا ۱۸۱۰ در کتاب سامانه ای نو از فلسفه شیمی این مساله را توضیح داد.
وی با مرجع قرار دادن اتم هیدروژن به عنوان یکا، وزن های اتمی سایر اتم ها را با توجه به نسبت جرمی که آن ها با هم ترکیب می شوند تخمین زده بود. اما این مطلب که برخی اتم ها مثلا در حالت خالص به صورت مولکولی یافت می شوند را از قلم انداخته بود. به علاوه او به اشتباه تصور می کرد که ساده ترین حالت ترکیب بین دو عنصر همواره ترکیب یک اتم از هر کدام است. بنابر این مولکول آب را به اشتباه تصور نموده بود و نه .[۳] همین فرض غلط به علاوه عدم دقت ابزارمورد استفاده او نتایج به دست آمده را توام با خطا نموده بود. برای مثال در سال ۱۸۰۳ اعلام نمود که اتم های اکسیژن ۵/۵ برابر اتم های هیدروژن وزن دارند. زیرا او این میزان را با تکیه بر فرضی که گفته شد و پس از اندازه گیری ۵/۵ گرم اکسیژن به ازای هر گرم هیدروژن در یک نمونه آب گزارش داد. سپس با افزایش دقت محاسبات خود در سال ۱۸۰۶ به این نتیجه رسید که وزن اتمی اکسیژن ۷ برابر هیدروژن است. در همین زمان دانشمندان دیگری به این نتیجه رسیده بودند که اکسیژن ۸ برابر سنگین تر از هیدروژن است. در حالیکه امروز با در نظر گرفتن فرمول درست آب می دانیم که اتم اکسیژن ۱۶ برابر از هیدروژن سنگین تر است.[۴]
مدل اتمی تامسون
بعد از آن نظریههایی توسط جوزف جان تامسون طی آزمایشهایی بر روی پرتو کاتدی که به نظریه کیک کشمشی یا هندوانهای مشهور است، منتشر شد. بر طبق مدل تامسون:
- الکترونها در محیطی ابرگونه از جنس بار مثبت پراکنده شدهاند.
- جرم فضای ابرگونه تقریباً صفر است.
- سنگینی اتم ناشی از وجود تعداد زیاد الکترون در آن است (بیشتر جرم اتم مربوط به جرم الکترون است).
البته قابل ذکر است که تامسون بارهای مثبت را بدون جرم در نظر گرفته بود و جرم اتم توسط الکترونها ایجاد میشد.
آزمایش مشهور صفحه طلای رادرفورد به وضوح سه بند مذکور را رد کرد و سبب شکلگیری مدل جدیدی برای توصیف اتم، به نام اتم هستهدار شد.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Gold_foil_experiment_conclusions.svg/240px-Gold_foil_experiment_conclusions.svg.png)
سپس ارنست رادرفورد نظریه اتم هسته دار را مطرح کرد. پس از آن نیلز بور نظریه اتمی ای را که در مورد موارد تک الکترونی صحبت میکرد را بیان کرد. این نظریه با وجود برتری نسبی در مقایسه با نظریههای پیش از حود، به دلیل تناقض با اصل عدم قطعیت هایزنبرگ و محدودیت در توصیف سیستمهای چند الکترونی کنار گذاشته شد. سپس توسط شرودینگر نظریه کوانتومی بر مبنای مکانیک کوانتومی و با توجه به تابع سای در معادله شرودینگر مطرح شد که بر موجی رفتار کردن الکترون پایه شده بود. ایدهٔ این نظریه (نگاه موجی به ماده) برخلاف نظریهٔ موجود در زمینهٔ اثر فوتوالکتریک بود که به نور نگاه مادهگرایانه داشت.
معادله شرودینگر
اصل عدم قطعیت هایزنبرگ نشان میدهد که هرگونه کوششی برای گسترش الگوی بور، بینتیجه است. پیشبینی دقیق مسیر یک الکترون در اتم غیرممکن است. اروین شرودینگر، با به کار بردن رابطه دوبروی، معادلهای برای توصیف الکترون بر مبنای خصلت موجی آن بیان کرد.
معادلهٔ شرودینگر، اساس مکانیک موجی است. این معادله، به صورت یک تابع موجی، سای، برای یک الکترون نوشته میشود. با حل این معادله برای الکترون اتم هیدروژن، تعدادی تابع موجی بهدست میآید. هریک از این توابع موجی، به تراز انرژی مشخصی برای الکترون مربوط است و بیانگر ناحیهای است که الکترون را در آن میتوان یافت. تابع موجی یک الکترون بیانگر چیزی به نام اوربیتال است.
چکیده مطالب
نظریهٔ اتمی جدید، ریشه در کارهای جان دالتون دارد که نظریهٔ خود را بر قانون بقای جرم و قانون نسبتهای معین، استوار کرد. دالتون، قانون سوم ترکیب شیمیایی، یعنی قانون نسبتهای چندگانه را پیشنهاد کرد.
یک اتم که کوچکترین ذرهٔ یک عنصر برای ترکیب با اتمهای سایر عناصر و تشکیل ترکیبات شیمیایی است، خود از ذرات ربز تری به نام ذرات بنیادی تشکیل شدهاست. ذرات بنیادی، یعنی الکترون، پروتون و نوترون، با استفاده از چند آزمایش کلاسیک شناسایی شدند و موقعیت آنها در اتم مشخص گردید.
الکترون، بار منفی، e-، دارد، پروتون دارای بار مثبت برابر با بار الکترون اما با علامت مخالف e+ است. نوترون، بار ندارد. جرم الکترون، بسیار کوچکتر از جرم پروتون یا نوترون است.
پروتونها و نوترونها در هسته قرار دارند که مرکز اتم بهشمار میرود. اندازهٔ هسته، در مقایسه با اندازهٔ کلی اتم بسیار کوچک است، اما بخش اعظم جرم اتم را تشکیل میدهد و (به دلیل پروتونهاو نوترونهایش) بار مثبت دارد. الکترونها که بخش اعظم حجم اتم را اشغال کردهاند، در پیرامون هسته قرار دارند. شمار الکترونها و پروتونهای هسته در یک اتم خنثی برابر است، در نتیجه کل بار منفی برابر با کل بار مثبت است. تعداد الکترونهای یونهای یک اتمی (اتمهای باردار) بیشتر از تعداد پروتونها (یونهای منفی)، یا کمتر از تعداد پروتونها (یونهای مثبت) است.
تعداد پروتونهای موجود در هستهٔ یک تم با عدد اتمی مشخص میشود. تمام اتمهای یک عنصر، عدد اتمی یکسان دارند. موقعیت عناصر در جدول تناوبی، با عدد اتمیشان مشخص میشود.
جمعبندی
تمام مدلهای اتمی رد شده که امروزه بخش عمدهٔ اعتبار خود را از دست دادهاند، در رسیدن به آنچه باور امروز بشر از ساختار اتم را شکل میدهد نقش بسزایی داشتهاند.
اگر انسان میخواست صبر کند تا کاری را آن قدر خوب انجام دهد که هیچکس نتواند ایرادی بر آن بگیرد، هرگز کاری انجام نمیداد.
همانگونه که مرتضی خلخالی در نوشتهٔ بالا به درستی بیان کرد، حتی قدیمیترین نظریات موجود در این زمینه نیز سبب بهوجود آمدن تفکرات بعد شدند.
جستارهای وابسته
- مکتب اتمگرایی
- پایستگی جرم
- مدل تامسون
- اصل عدم قطعیت
- معادله شرودینگر
- مکانیک کوانتومی
- مدل اتمی رادرفورد
- اوربیتال
منابع
- عابدینی، منصور، و دیگران. شیمی ۲ و آزمایشگاه. تهران: شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران، ۱۳۸۸
- نجمزاده، محمد. المپیاد شیمی (اصول، مبانی و کاربردهای شیمی). تهران: دانش پژوهان جوان، ۱۳۸۳
- مورتیمر، چارلز. شیمی عمومی ۱. تهران: نشر علوم دانشگاهی، ۱۳۷۷
- خلخالی، مرتضی. معماهای ورود و خروج الکترون در اتم. تهران: مؤسسه نشر کلمه، ۱۳۷۰
- ↑ Berryman، Sylvia. Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. صص. ۱–۸. شابک ۹۷۸۰۵۱۱۶۰۵۲۸۴.
- ↑ مورتیمر، چارلز (۱۳۸۸). شیمی عمومی. تهران: نشر دانشگاهی. صص. ۲۷. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۱-۸۱۳۱-۷.
- ↑ Morselli، Mario (۱۹۸۴). Amedeo Avogadro, His Country and His Times. Dordrecht: Springer Netherlands. صص. ۱–۴۱. شابک ۹۷۸۹۴۰۰۹۶۲۶۷۵.
- ↑ ABBRI, FERDINANDO (1985-01-01). "ALAN J. ROCKE, Chemical Atomism in the Nineteenth Century. From Dalton to Cannizzaro, Columbus, Ohio State University Press, 1984, XVIII-386 p." Annali dell'Istituto e Museo di storia della scienza di Firenze. 10 (2): 154–156. doi:10.1163/221058785x01812. ISSN 0391-3341.