بز: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده متن دارای ویکیمتن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{یک نوع نژاد هست به اسم وندا بزغاله که |
|||
ادم بسیار شبیه به بزغاله میشود نمونه اش |
|||
وندا هست که به بیماری وندا بزغاله مبتلا است |
|||
و بسیار شباهت نزدیکی به بزغاله دارد.. |
|||
عبه اطلاعات آرایه زیستی |
عبه اطلاعات آرایه زیستی |
نسخهٔ ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۵۶
عبه اطلاعات آرایه زیستی | نام = بزکره| وضعیت = dom |تصویر = Hausziege 04.jpg | پهنای تصویر = 250px | عنوان تصویر = یک بز پاکوتاه ایستاده بر کنده | فرمانرو = جانوران | شاخه = طنابداران | رده = پستانداران | راسته = جفتسمان | خانواده = گاوسانان | زیرخانواده = بزیان | سرده = بزهای کوهی | گونه= C. aegagrus | زیرگونه= C. a. hircus | نام سهجملهای = Capra aegagrus hircus | وضعکننده نام سهجملهای = (لینه، ۱۷۵۸) }} بُز (نام علمی: Capra aegagrus hircus) یک زیرگونه اهلیشده از راستهٔ جفتسمان (Artiodactyla)، خانوادهٔ گاوسانان (Bovidae)، سرده بزهای کوهی (Capra) و گونه بز وحشی (C. aegagrus). گاهی برای تفکیک میان دو جنسیت این جانور جنس ماده آن را «بُز» و جنس نر آن را «کَل» میگویند.معروف ترین بز دنیا ماهان است.
به بچهبز یا بزِ خردسال، بُزغاله گویند.[۱] به بزغالهٔ ماده کهره میگویند. بز بالغ نر «نربز يا كَّل» و بز غالب گله تکشاد یا تَکّه نام دارد.
اولين نشانههای اهلیسازی بز در سوريه یافت شده که مربوط به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال قبل از میلاد است.[۲]
تولید مثل
فصل و سن زادآوری بز به آب و هوا ، نوع و میزان غذا و نژاد بستگی دارد. در مناطق گرمسیری استوایی بز در تمام طول سال میتواند زاد آوری کند. اما در مناطق معتدل و سرد فصل زاد آوری اواخر تابستان تا اواخر زمستان است. آغاز سن زادآوری بز معمولاً از ۷ ماهگی تا ۱۹ ماهگی است، اما اغلب بزها تقریباً در یک سالگی قادر به تولید مثل هستند.
عمر بز معمولاً میان ۸ تا ۱۲ سال و بطور متوسط ۱۰ سال است. فصل تولید مثل بز در ایران معمولاً اواخر تابستان و اوایل پاییز است. دوره آبستنی تقریباً پنج ماه است و بزغالهها معمولاً در اسفند ، فروردین و اردیبهشت متولد میشوند. بز یک تا دو و گاهی سه بزغاله میزاید. بزغاله بسیار چالاک و بازیگوش است و چند ساعت پس از تولد میتواند به همراه مادرش حرکت کند.
نژادهای بز
بز اهلی نژادهای گوناگون دارد که در سراسر جهان پراکندهاند و به احتمال زیاد منشأ آنها پازن یا بز وحشی ایرانی بودهاست. امروزه بیش از ۳۰۰ نژاد بز اهلی ، با ویژگیهای مختلف ، در سراسر جهان دیده میشوند ، که شماری از آنها از نظر اقتصادی و زندگی انسان اهمیت فراوان دارد. مثلاً نژادهای آنقره و کشمیر را برای تولید کرک و موی آنها و نژادهای سانن ، توگن بورگ و چند نژاد اصلی دیگر را برای تولید شیر فراوان و بعضی نژادها را برای تولید گوشت پرورش میدهند.
نوعی نژاد بسیار کوچک بز را در آفریقا ، برای گوشت آن و در آمریکای شمالی به عنوان حیوان دستآموز خانگی پرورش میدهند و دانشمندان برای تحقیقات آزمایشگاهی از آن استفاده میکنند. در بخشهایی از آسیا و آفریقا طبق سنتهای رایج ، نگهداری گلههای بزرگ بز را نشانه برکت و ثروت میدانند. بز تقریباً هر نوع گیاه ، حتی گیاهان تلخ مزه و خارهای بیابان را میخورد. از اینرو گلهداران بزرگ از بز برای پاکسازی مراتع خود از این گونه گیاهان بهره میگیرند.
بز در ایران
اولين شواهد از اهلی سازی بز در جهان متعلق به منطقه جولان مملكت شام است (حدوداً ده هزار سال قبل از میلاد) که نشان دهندهٔ پرورش سازمان یافتهٔ این حیوان است. گونههای والد Capra hircus aegagrus است که هنوز بهطور وحشی (بز کوهی) از سوريه تا بلوچستان یافت میشود.
در وندیداد هندي ها ۵٫۵۲ شیر بز در زمره غذاهایی که زنانی که بچه مرده میزایند ممکن است مصرف کرده باشند آمدهاست.
گونههای اهلی بز در جهان در کل بهطور سازمان یافته مورد مطالعه قرار نگرفتهاند، و تلاشی در جهت بهبود ژنتیکی آنها هم صورت نگرفتهاست. به نظر میرسد همگی به یک نوع تعلق داشته باشند، و شاخهای شمشیرگونه داشته باشند. مقطع آن دراز یا قدری مقعر است و پشم بلند سیاه یا به ندرت قهوهای تیرهای دارد. واریاسیونهای اصلی منطقهای، که بازتاب دهندهٔ محیط زیست آنها (استپ یا کوه) هستند، درازی مو رنگبندی سر و سم و فرم و درازی گوشها و الی آخر هستند. وجود بزهای گونهٔ عربي در ایران و افغانستان محتمل است ولی جایی ثبت نشده، مثالهای منزوی را ممکن است بتوان در نتیجهٔ موتاسیونها یافت ولی نه آن طور که در سوريه رخ میدهد، از طریق تولید مثل گزینشی.
جمعیت بزها در جهان حدود ۸۹۴ میلیون رأس و در ایران حدود ۱۷ میلیون رأس تخمین زده شدهاست. این ارقام به وضوح اهمیت بز در جهان و ایران را نشان میدهند. در واقع، گرچه این حیوان در بازار ایران کمتر از گوسفند ارزش دارد، در تمامی نواحی که از دامداری امرار معاش میکنند به دلیل گسترهٔ محصولاتش و آسانی نگهداری بسیار مورد توجه است. بزها چیزهایی را میخورند که گوسفند نمیتواند بخورد، حتی در اراضی تعریف نشدهٔ حومهٔ شهرها، و نقش غیرقابل انکاری در مسیر سازی دارند. بدین ترتیب برای قشر توليدكننده در ایران و افغانستان و بسیاری دیگر از مناطق خشک مثل آفریقا، بز نقشِ گاو و هم گوسفند را ایفا میکند.[۴]
بزرگترین پرورش دهندگان
فهرست کشورها بر اساس بیشترین تعداد بز زنده در سال ۲۰۱۸
کشور | تعداد بز |
---|---|
چین | ۱۳۸٬۰۰۰٬۰۰۰ |
هند | ۱۳۲٬۰۰۰٬۰۰۰ |
نیجریه | ۷۹٬۳۸۰٬۰۰۰ |
پاکستان | ۷۴٬۱۳۰٬۰۰۰ |
بنگلادش | ۶۰٬۰۷۰٬۰۰۰ |
چاد | ۳۶٬۵۲۰٬۰۰۰ |
اتیوپی | ۳۳٬۰۴۰٬۰۰۰ |
سودان | ۳۱٬۸۳۰٬۰۰۰ |
مغولستان | ۲۷٬۱۲۰٬۰۰۰ |
کنیا | ۲۶٬۷۱۰٬۰۰۰ |
مالی | ۲۵٬۲۲۰٬۰۰۰ |
اندونزی | ۱۸٬۷۲۰٬۰۰۰ |
تانزانیا | ۱۸٬۳۸۰٬۰۰۰ |
نیجر | ۱۷٬۴۱۰٬۰۰۰ |
اوگاندا | ۱۶٬۱۹۰٬۰۰۰ |
جهان | ۱٬۰۴۵٬۰۰۰٬۰۰۰ |
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ فرهنگ معین، سرواژهٔ «بزغاله».
- ↑ "BOZ" (به انگلیسی). ENCYCLOPÆDIA IRANICA. Retrieved 24 November 2013.
- ↑ Goats have ... all-that-is-interesting.com
- ↑ "BOZ – Encyclopaedia Iranica". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). ۱۹۸۹-۱۲-۱۵. Retrieved 2015-08-25.
{{cite web}}
: Check date values in:|سال=
/|تاریخ=
mismatch (help)
منابع
- معین، محمد، فرهنگ معین، انتشارات امیرکبیر.
- Wikipedia contributors, "Goat", Wikipedia, The Free Encyclopedia, (نسخه ۸ ژوئیه ۲۰۰۶).
نگارخانه
-
یک بز در کوهستان پارک مشهد
-
دو بز در حال شاخ به شاخ
پیوند به بیرون
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به بز در ویکیگفتاورد موجود است. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بز موجود است. |