ابوالفضل ایلچی‌بیگ

ابوالفضل ائلچی بیگ
دومین رئیس‌جمهور آذربایجان
دوره مسئولیت ۱۶ ژوئن ۱۹۹۲ – ۱ سپتامبر ۱۹۹۳
پس از	ایاز مطلب‌اف
پیش از	حیدر علی اف
اطلاعات شخصی
زاده	ابولفظل قدیر قولو اوغلو ائلچی بَی ۲۴ مهٔ ۱۹۳۸ نخجوان، جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی
درگذشته	آنکارا، ترکیه ۲۲ اوت ۲۰۰۰ (۶۲ سال)
ملیت	جمهوری آذربایجان
حزب سیاسی	جبهه خلق آذربایجان
پیشه	، سیاستمدار
لقب(ها)	ائلچی بَی

ابوالفضل قدیر قولو اوغلو ائلچی بیگ (به ترکی: Əbülfəz Qədirqulu oğlu Elçibəy) (زادهٔ ۲۴ ژوئن ۱۹۳۸ در نخجوان- درگذشتهٔ ۲۲ اوت ۲۰۰۰ در آنکارا)، سیاست‌مدار آذربایجانی و یکی از مخالفان اتحاد جماهیر شوروی سابق و دومین رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و نخستین رئیس‌جمهور غیر کمونیست جمهوری آذربایجان بود که در انتخابات آزاد این مقام را در ۱۶ ژوئن ۱۹۹۲ احراز کرد و طی یک کودتا در ژوئن ۱۹۹۳ از قدرت کنار رفت.

وی رهبر حزب جبهه خلق آذربایجان بود. قبل از وی ایاز مطلب‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان بود و پس از وی حیدر علی اف با کودتای خفیف ژنرال صورت حسین اوف به این مقام رسید. ایلچی بیگ در روستای "کرَکی" نخجوان آذربایجان در سال ۱۹۳۸ به دنیا آمد، پدرش قادر قلی اهل آذربایجان ایران و مادرش اهل آناطولی ترکیه بود که به روستای کرَکی کوچ کرده و با پدر ایلچی بیگ ازدواج کرد. پدر ایلچی بیگ در سال ۱۹۴۳ در جنگ جهانی دوم شرکت کرده و دیگر خبری از وی نشده‌است. ابوالفضل ایلچی بیگ بین سال‌های ۱۹۵۷–۱۹۶۲ میلادی در دانشگاه دولتی آذربایجان و در دانشکده " زبانهای شرق " در رشته زبان عربی تحصیل کرد و در همان سال‌ها در دانشکده محل تحصیل خود " کانون تاریخ شناسی آذربایجان " را تأسیس نمود. وی در طی سال‌های ۱۹۶۳–۱۹۶۴ به عنوان مترجم در کشور مصر فعالیت داشت و در سال ۱۹۷۱ برای استقلال آذربایجان فعالیت خودرا شروع کرد که بر اثر همین فعالیت در سال ۱۹۷۵ به اتهام ملی‌گرایی به یک سال و نیم حبس و تحت فشارهای سازمان کاگ‌ب قرار گرفت . در سال 1989 حزب جبهه خلق آذربایجان را تاسیس کرد ( این حزب هم اکنون در اپوزیسیون با دولت جمهوری آذربایجان قرار دارد ) پس از فروپاشی شوروی و استقلال در سال 1992 به سمت دومین رئیس جمهوری جمهوری آذربایجان برگزیده شد .

ائلچی بیگ در خاطرات خود از گاندی و محمد امین رسول زاده به عنوان افرادی که در مبارزه سیاسی خود الهام گرفته اشاره کرده است .

ائلچی بیگ سرانجام بدلیل سرطان پروستات و در سن 62 سالگی در بیمارستانی در آنکارا درگذشت . بیش از هشتصد هزار نفر در مراسم خاکسپاری وی شرکت کردند ، حیدر علی‌اف یکی از شرکت کنندگان در این مراسم بود ، وی بدلیل شعارهای تند حاضرین در حمایت از ائلچی بیگ مجبور به ترک مراسم شد . پس از مرگ ائلچی بئی خیلی‌ها از قتل وی سخن گفتند .

سایت ینی مساوات آذربایجان (Yeni Musavat: «رئیس جمور سابق آذربایجان "ابوالفضل ائلچی بی" با استفاده از زهر مسموم شده‌است.» این سایت به نقل از رادیو صدای آمریکا خبر داد: «"حافظ حاجی اف" رئیس حزب "مساوات معاصر"، رئیس حزب آذربایجانی (AXCP) را متهم کرده که در کشته شدن "ائلچی بی" نقش داشته‌است.» حاجی اف مدعی شد: «رهبر حزب (AXCP)، "ابوالفضل ائلچی بی" را مسموم کرده‌است.» رهبر حزب "مساوات معاصر" در این باره گفت: «در ماه اکتبر سال ۱۹۹۹ برای عیادت رئیس جمهوری سابق آذربایجان که دربیمارستان بستری بود رفته بودم و افراد مهمی نیز در آنجا حضور داشتند، در میان مجلس "ائلچی بی" از مسمومیتش توسط "کریملی" خبر داد و گفت: علی کریملی رهبر حزب (AXCP) در نوشیدنی اش زهر ریخته است.» ینی مساوات در ادامه اظهار داشت: «تحقیقات دربارهٔ مرگ مشکوک "ابوالفضل ائلچی بی" ادامه دارد و دادگستری آذربایجان نیز تحقیقات خود را از نزدیکان و بستگان "ائلچی بی" از جمله برادر و صاحب "باغ مارداکان" که در آنجا مهمانی برگزار شده وابوالفضل ائلچی بی در آنجا مسموم شده‌است و همچنین پزشک معالج وی در بیمارستان، شروع کرده‌است.»

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası