جی‌بی‌یو-۲۸
| جی‌بی‌یو-۲۸ | |
|---|---|
 | |
| نوع | بمب هدایت لیزری ویژهٔ اهداف مقاوم‌سازی‌شده و زیرزمینی |
| خاستگاه | ایالات متحده آمریکا |
| تاریخچه خدمت | |
| خدمت | از ۱۹۹۱ تا اکنون |
| استفاده‌شده توسط | ایالات متحده آمریکا، اسرائیل، کره جنوبی |
| تاریخچه تولید | |
| طراح | تگزاس اینسترومنتس |
| سازنده | ریتیان |
| ویژگی‌ها | |
| وزن | ۴٬۵۷۶ پوند (۲٬۰۷۶ کیلوگرم) |
| طول | بدنهٔ بمب، به‌تنهایی ۳۹۰ سانتیمتر و مجموع طول پرتابه، ۵۷۰ سانتیمتر است. |
| طول | ۱۶ اینچ (۴۰ سانتیمتر) |
| قطر | ۱۶ اینچ (۴۰ سانتیمتر) |
| طول بال | ۶٫۶ فوت (۲ متر) |
برد عملیاتی | بیش از ۵٫۴ مایل دریایی (۱۰ کیلومتر) |
سکوی پرتاب | |
جی‌بی‌یو-۲۸، یک بمب سنگرشکن هدایت لیزری است که به‌دلیل نیاز فوری ایالات متحده در طول عملیات طوفان صحرا برای نفوذ به مراکز فرماندهی مقاوم‌شدهٔ عراق واقع در اعماق زمین، در کمتر از سه هفته طراحی، تولید و عملیاتی شد. تنها دو مورد از این سلاح در عملیات طوفان صحرا و هر دو توسط اف-۱۱۱اِف پرتاب شدند.[۱] یک جی‌بی‌یو-۲۸ دیگر نیز در جریان عملیات آزادی عراق پرتاب شد.[۲]
در نسخهٔ پیشرفتهٔ جی‌بی‌یو-۲۸، هدایت لیزری با ناوبری اینرسیایی و سیستم‌های هدایت از طریق جی‌پی‌اس ترکیب شده‌است.[۳]
طراحی و توسعه[ویرایش]
در اوت ۱۹۹۰، ارتش ایالات متحده برنامه‌ریزی یک حملهٔ هوایی علیه عراق را آغاز کرد. برنامه‌ریزان عملیات، متوجه شدند که چند سنگر فرماندهی و کنترل در بغداد در اعماق زمین قرار دارد تا در برابر آتش و بمباران سنگین، مقاومت کنند. همزمان، تردیدهایی در مورد توانایی بمب BLU-109/B برای نفوذ به چنین سازه‌های مستحکمی مطرح شده بود؛ بنابراین از بخش تسلیحات هوایی نیروی هوایی ایالات متحده در پایگاه نیروی هوایی اگلین در فلوریدا خواسته شد تا سلاحی با قابلیت نفوذ بالاتر، تهیه کند.[۴][۳] وزن نسخهٔ ابتدایی جی‌بی‌یو-۲۸، معادل ۲٬۲۶۸ کیلوگرم و حاوی ۲۸۶ کیلوگرم مواد منفجره قوی بود.[۵][۶]
برای پرتاب این بمب‌ها، ابتدا کاربر، یک هدف را با لیزر نگارنده مشخص می‌کند و سپس مهمات خود را به نقطهٔ انعکاس نور لیزر از هدف، هدایت می‌کند. هنگامی که جی‌بی‌یو-۲۸ به زمین برخورد می‌کند، یک فیوز با تأخیر کوتاه فعال می‌شود که وقتی بمب به عمق کافی نفوذ کرد، انفجار، انجام شده و هدف، کاملاً نابود شود.
این بمب نخستین بار در یک محدودهٔ آزمایش نظامی در نوادا، با بودجهٔ وزارت انرژی ایالات متحده در ۲۴ فوریهٔ ۱۹۹۱ مورد استفادهٔ آزمایشی قرار گرفت.[۷] پرتاب آزمایشی نشان داد که این بمب می‌تواند تا بیش از ۵۰ متر در زمین یا تا ۵ متر در بتن جامد نفوذ کند.[۸][۹] جی‌بی‌یو-۲۸ از این نظر منحصربه‌فرد است که از هنگام تأیید نهایی طرح تا نخستین استفاده از آن در جنگ، تنها دو هفته بین ۱۳ و ۲۷ فوریهٔ ۱۹۹۱ طول کشید.[۷]
پیشینهٔ رزمی[ویرایش]
در شب ۲۷/۲۸ فوریهٔ ۱۹۹۱، درست چند ساعت پیش از آتش‌بس، دو فروند جنرال داینامیکس اف-۱۱۱اِف، که هر کدام با یک بمب جی‌بی‌یو-۲۸ بارگیری شده بودند، به سمت هدفی در حومهٔ بغداد حرکت کردند. پایگاه هوایی التاجی، واقع در ۲۴ کیلومتری شمال غربی پایتخت عراق، قبلاً برای حداقل سه بار توسط جنگنده‌های اف-۱۱۷ نایت‌هاوک با بمب‌های جی‌بی‌یو-۲۷ مورد اصابت قرار گرفته بود.[۱۰] بمب جی‌بی‌یو-۲۸ اف-۱۱۱ نخست، به‌دلیل شناسایی نادرست هدف، به محلی خارج از محدودهٔ هدف برخورد کرد. دومین بمب اما مستقیماً به هدف برخورد کرد و به لایه‌ای ضخیم از بتن مسلح نفوذ کرد و سپس منفجر شد و همهٔ افراد داخل آن سنگر کشته شدند.
این بمب، طی بمباران یوگسلاوی توسط ناتو در سال ۱۹۹۹ توسط اف-۱۵های نیروی هوایی ایالات متحده، به‌ویژه علیه مرکز فرماندهی Straževica استفاده شد، اما موفقیت‌آمیز نبود.
از این بمب در عملیات آزادی بلندمدت در سال ۲۰۰۲ و تهاجم به عراق در سال ۲۰۰۳ نیز استفاده شد.
نخستین صادرات جی‌بی‌یو-۲۸ شامل خرید ۱۰۰ تیر از این بمب توسط اسرائیل بود.[۱۱] در سال ۲۰۰۹، ۵۵ تیر از این بمب به اسرائیل تحویل داده شد. این سلاح می‌تواند توسط اسرائیل، علیه تأسیسات هسته‌ای ایران استفاده شود.[۱۲][۱۳] گزارش‌های تأییدنشده‌ای مبنی بر استفادهٔ اسرائیل از جی‌بی‌یو-۲۸ در طول جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ وجود داشت.[۱۴]
در ژوئن ۲۰۰۹، پس از آزمایش هسته‌ای انجام‌شده توسط کره شمالی در ۲۵ مه ۲۰۰۹، ایالات متحده با فروش جی‌بی‌یو-۲۸ به کرهٔ جنوبی موافقت کرد. این بمب‌ها قرار بود بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ تحویل داده شوند.[۱۵]
در بمباران غزه در ماه مه ۲۰۲۱ که نیروهای دفاعی اسرائیل از آن با عنوان «عملیات نگهبان دیوارها» یاد می‌کند، جی‌بی‌یو-۲۸، به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.[۱۶]
انتظار می‌رود که بمب ۲۳۰۰ کیلوگرمی جی‌بی‌یو-۷۲ که از سال ۲۰۱۷ در حال توسعه است، به‌طور قابل‌توجهی آسیب بیشتری را علیه اهداف مقاوم‌شده و زیرزمینی وارد کند. این بمب به یک فیوز الکترونیکی هوشمند بادوام‌تر و کارآمدتر مجهز شده‌است که می‌تواند در یک مکان از پیش برنامه‌ریزی‌شده، فعال شود. نیروی هوایی ایالات متحده قصد دارد در سال ۲۰۲۲ خرید این سلاح را برای جایگزینی جی‌بی‌یو-۲۸ آغاز کند.[۱۷]
منابع[ویرایش]
- ↑ Report to Congress on the Conduct of the Persian Gulf War, Es.rice.edu, archived from the original on 2 February 2007, retrieved 14 July 2011
- ↑ "Operation IRAQI FREEDOM – By The Numbers" (PDF). 30 April 2003. Archived from the original (PDF) on 10 September 2016. Retrieved 8 June 2017.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ "PROCUREMENT OF AMMUNITION" (PDF). USAF. Archived from the original (PDF) on 18 February 2013. Retrieved 29 January 2012.
- ↑ (Clancy 1995)
- ↑ "BLU-122/B Penetrator" (PDF). General Dynamics. Archived from the original (PDF) on 14 March 2014. Retrieved 14 March 2014.
- ↑ "Manufacture of Bomb Live Unit-122 (BLU-122), a 5000 pound Class of penetrator warhead case". Federal Business Opportunities. Archived from the original on 14 March 2014. Retrieved 14 March 2014.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Kopp, Carlo (May 2005), Raytheon GBU-28 Bunker Buster, A US Air Power, p. 1, archived from the original on 11 June 2011, retrieved 14 July 2011
- ↑ Guided Bomb Unit-28 (GBU-28) Bunker Buster – Smart Weapons, FAS.org, archived from the original on 15 March 2017, retrieved 14 July 2011
- ↑ (Clancy 1995)
- ↑ (Clancy 1995)
- ↑ US Wants to Sell Israel 'Bunker-Buster' Bombs, Commondreams.org, archived from the original on 29 June 2011, retrieved 14 July 2011
- ↑ "US embassy cables: Israel seeks to block US planes for SaudiUS embassy cables: Israel seeks to block US planes for Saudi". The Guardian. 28 November 2010. Archived from the original on 12 March 2017. Retrieved 17 December 2016.
- ↑ Eli Lake (23 September 2011). "President Obama Secretly Approved Transfer of Bunker-Buster Bombs to Israel". The Daily Beast. Archived from the original on 6 March 2012.
- ↑ "The Israeli Arsenal Deployed against Gaza during Operation Cast Lead". Journal of Palestine Studies. 38 (3): 175–191. 2009-04-01. doi:10.1525/jps.2009.XXXVIII.3.175. ISSN 0377-919X.
- ↑ "US to sell 'bunker-buster' bombs to SKorea: official". AFP. 2 June 2009. Archived from the original on 8 June 2009. Retrieved 22 December 2011.
- ↑ Katz, Justin (2021-10-22). "Israel To Request America's New GBU-72 Bunker Buster Bomb". Breaking Defense (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-10.
- ↑ Cohen, Rachel (2021-10-12). "The Air Force is testing a new bunker-busting bomb that could counter North Korea and Iran". Air Force Times (به انگلیسی). Retrieved 2022-06-05.