بابک (نام)
بابک معرب نام ایرانی پاپک است.[۱][۲][۳] بابک به معنی پدر است و نام نیای ساسانیان بوده است [۴]به گفته ریچارد فرای معادل نام بابک (نیای ساسانیان) در پارسی میانه «پاپک» و «پابگ» است.[۵]شخصیت های تاریخی که بابک نام داشتند، بابک پدر اردشیر، بابک (وزیر خسرو انوشیروان)، بابک خرمدین هستند.
معنای نام بابک
[ویرایش]به گفته مایکل هِش (ترک شناس آلمانی)، نام بابا نخست در زبان فارسی نو (فارسی دری یا فارسی امروزین) به کار رفته، سپس وارد زبان های دیگر (از جمله ترکی آذری) گشته اشت. حتی کلمه چینی 爸爸 به معنی بابا، در ادبیات کلاسیک چینی غایب است. آغازین‌ترین مثال این دانشمند برای ادعایش، بابک خرمدین (درگذشت 838 میلادی) است.[۶]
«بابک» یا «پاپک» یا «باب» یک نام اصیل ایرانی است. این نام بارها در نامه‌ها و سروده‌های چامه‌سرایان پارسی‌گو به معنی «پدر» آمده‌است:[۷]
- پسر گفتش ای بابک نام جوی * یکی مشکلت می‌پرسم بگوی (سعدی)
- هر دو را در جهان عشق طلب * پارسی باب دان و تازی اَب (فرهنگ جهانگیری)
- ورا موبدی بود بابمک به نام * هشیوار و دانادل و شادکام (فردوسی)
- وز باب و ز مام خویش بربودش * تا زو بربود باب و مامش (ناصر خسرو)
- به پیش پدر شد همه جامه پاک * همی بآسمان بر پراگند خاک
بدو گفت این باب کارآزمای * چه داری چنین خیره ما را به پای (فردوسی)
در لغت‌نامهٔ دهخدا بابک به معنی پدر و پرورنده آمده است:[۸]
- یکبار طبع آدمیان گیر و مردمان * گر آدمست بابت وفرزند بابکی (فرهنگ اسدی)
- پسر گفتش ای بابک نام جوی * یکی مشکلت می‌پرسم بگوی (سعدی)
- بابکت باد قدس شد چه عجب * عیسی قدس باد بابک تست (خاقانی)
همچنین به معنی پدر جان (پاپک) به کار می رود.[۸]
فهرست افرادی با نام بابک
[ویرایش]- بابک خرمدین ،ابرقهرمان ایرانی
- رضا بابک (زاده ۱۳۲۴)، هنرپیشهٔ ایرانی
- بابک افشار، آهنگساز موسیقی ایران
- بابک بیات، نوازنده، تنظیم کننده، آهنگساز موسیقی فیلم و موسیقی پاپ ایرانی
- بابک تختی، ناشر و نویسنده ایرانی
- بابک احمدی، از مؤلفان و پژوهندگان چپگرای ایرانی
- بابک اطمینانی، نقاش معاصر ایرانی
- بابک امینی، گیتاریست ایرانی
- بابک بهروان سپهبد لشکر انوشیروان
- بابک، رهبر جنبش سرخ جامگان
- بابک پدر اردشیر، فرمانروای اصطخر و پدر بنیانگذار سلسله ساسانی
- بابک جهانبخش خواننده ایرانی
پانویس
[ویرایش]- ↑ Huart، Cl. «Bābek». Encyclopaedia of Islam, First Edition (1913-1936). E.J. Brill. دریافت‌شده در ۲۰۱۲-۰۳-۳۰.
- ↑ Sourdel، D. «Bābak». Encyclopaedia of Islam, Second Edition. E.J. Brill. دریافت‌شده در ۲۰۱۲-۰۳-۳۰.
- ↑ "BĀBAK",Encyclopedia of Islam, second edition
- ↑
- ↑ "BĀBAK ",Encyclopædia Iranica
- ↑ Heß, Michael R.. "Baba." Encyclopaedia of Islam, THREE. Edited by: Kate Fleet, Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, Everett Rowson. Brill Online, 2015. Reference. 15 April 2015 <http://brillonline.nl/entries/encyclopaedia-of-islam-3/baba-COM_25077 بایگانی‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine>
- ↑ محسنی، محمدرضا، ص ۲۱۲
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱
منابع
[ویرایش]- بهرامیان, علی (1381). "بابک خرمدین". دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. Vol. جلد 11. تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. pp. 23–26. ISBN 964-7025-07-6.
- دهخدا, علی اکبر (1336). "بابک". لغت نامه دهخدا. Vol. جلد ششم. تهران: دانشگاه تهران. p. 101.
- محسنی, محمد رضا (1389). پان ترکیسم، ایران و آذربایجان. انتشارات سمرقند.
- Frye, R. N (2000). "BĀBAK". Encyclopædia Iranica. Vol. vol.3. new york: Bibliotheca Persica Press. pp. ۲۹۸–۲۹۹. ISBN 0-933273-51-7.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - SOURDEL, D (1986). "BĀBAK". Encyclopaedia of Islam. Vol. vol.1 (2nd ed.). Leiden: E. J. Brill. p. 844. ISBN 90-04-08114-3.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help)
مقالات آنلاین
[ویرایش]- دهخدا، علی اکبر. «بابک». لغت نامه دهخدا. دریافت‌شده در ۲۱-۰۴-۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - Ḡ. -Ḥ. Yūsofī (۱۵-۱۲-۱۹۸۸). «BĀBAK ḴORRAMI». Encyclopædia Iranica. دریافت‌شده در ۱۳-۰۴-۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)