آرکسین
| پری‌پرو-آرکسین | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 تصویری از ساختار راه‌حل برای آرکسین A بر پایه مختصات 1R02 در بانک داده پروتئین و توسط رزونانس مغناطیسی هسته‌ای. | |||||||||
| شناسه‌ها | |||||||||
| نماد | Orexin | ||||||||
| پی‌فم | PF02072 | ||||||||
| اینترپرو | IPR001704 | ||||||||
| SCOPe | 1cq0 / SUPFAM | ||||||||
| OPM superfamily | 145 | ||||||||
| OPM protein | 1wso | ||||||||
| |||||||||
| پیش‌ساز پپتید آرکسین (هایپوکرتین) | |
|---|---|
 تصویری از ساختار راه‌حل برای آرکسین B بر پایه مختصات 1CQ0 در بانک داده پروتئین و توسط رزونانس مغناطیسی هسته‌ای. | |
| شناساگرها | |
| نماد | HCRT |
| نمادهای دیگر | PPOX, OX |
| آنتره | 3060 |
| HUGO | 4847 |
| میراث مندلی در انسان | 602358 |
| RefSeq | NM_001524 |
| یونی‌پورت | O43612 |
| اطلاعات دیگر | |
| جایگاه | Chr. 17 q21 |
آرکسین (انگلیسی: Orexin؛ /ɒˈrɛksɪn/) که با نام هایپوکرتین هم شناخته می‌شود یک نوروپپتید است که انگیختگی، بیداری و اشتها را تنظیم می‌کند.[۱] شایع‌ترین نوع حمله خواب که طی آن، مبتلایان بیماری تن عضلانی خود را به‌طور موقت از دست می‌دهند (کاتاپلکسی)؛ در اثر فقدان آرکسین در مغز به‌دنبال تخریب سلول‌های تولیدکنندهٔ آن به‌وجود می‌آید.[۲][۳]
در مغز انسان تنها ۱۰٬۰۰۰ تا ۲۰٬۰۰۰ یاخته عصبی تولیدکنندهٔ آرکسین وجود دارد[۲] که بیشتر در نواحی اطراف مثلث مغزی و هیپوتالاموس جانبی واقع شده‌اند.[۱][۴] شاخه‌های این یاخته‌های به نواحی دیگر گسترده شده و در تنظیم بیداری، اشتها و سایر رفتارها نقش دارند.[۱] در انسان دو نوع پپتید آرکسین، و دو نوع گیرنده آرکسین وجود دارد.[۵][۴]
آرکسین در سال ۱۹۹۸ توسط دو گروه مستقل دانشمندان که بر روی مغز موش آزمایشگاهی مطالعه می‌کردند، به‌طور همزمان کشف شد.[۶][۷] یک گروه آنرا آرکسین (مشتق از واژهٔ لاتین اورکسوس به معنای اشتها) نامیدند و گروه دیگر، آنرا هایپوکرتین نام نهادند؛ چرا که در هیپوتالاموس تولید شده و شباهت اندکی به پپتید سکرتین دارد.[۲]
امروزه از نام هایپوکرتین برای نامیدن ژن‌های تولیدکنندهٔ پپتید و و از آرکسین برای خودِ پپتید استفاده می‌شود.[۸] سیستم آرکسین مغز موش، آفنیته بالایی با مغز انسان دارد.[۵]
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Davis JF, Choi DL, Benoit SC (2011). "24. Orexigenic Hypothalamic Peptides Behavior and Feeding - 24.5 Orexin". In Preedy VR, Watson RR, Martin CR (eds.). Handbook of Behavior, Food and Nutrition. Springer. pp. 361–2. ISBN 9780387922713.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Stanford Center for Narcolepsy FAQ (retrieved 27-Mar-2012)
- ↑ Sutcliffe JG, de Lecea L (October 2000). "The hypocretins: excitatory neuromodulatory peptides for multiple homeostatic systems, including sleep and feeding". Journal of Neuroscience Research. 62 (2): 161–8. doi:10.1002/1097-4547(20001015)62:2<161::AID-JNR1>3.0.CO;2-1. PMID 11020209.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Marcus JN, Elmquist JK (2006). "3. Orexin Projections and Localization of Orexin Receptors". In Nishino S, Sakurai T (eds.). The Orexin/Hypocretin System: Physiology and Pathophysiology. Springer. p. 195. ISBN 9781592599509.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Boss C, Roch C (August 2015). "Recent trends in orexin research--2010 to 2015". Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters. 25 (15): 2875–87. doi:10.1016/j.bmcl.2015.05.012. PMID 26045032.
- ↑ Sakurai T, Amemiya A, Ishii M, Matsuzaki I, Chemelli RM, Tanaka H, Williams SC, Richardson JA, Kozlowski GP, Wilson S, Arch JR, Buckingham RE, Haynes AC, Carr SA, Annan RS, McNulty DE, Liu WS, Terrett JA, Elshourbagy NA, Bergsma DJ, Yanagisawa M (February 1998). "Orexins and orexin receptors: a family of hypothalamic neuropeptides and G protein-coupled receptors that regulate feeding behavior". Cell. 92 (4): 573–85. doi:10.1016/S0092-8674(00)80949-6. PMID 9491897.
- ↑ de Lecea L, Kilduff TS, Peyron C, Gao X, Foye PE, Danielson PE, Fukuhara C, Battenberg EL, Gautvik VT, Bartlett FS, Frankel WN, van den Pol AN, Bloom FE, Gautvik KM, Sutcliffe JG (January 1998). "The hypocretins: hypothalamus-specific peptides with neuroexcitatory activity". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (1): 322–7. doi:10.1073/pnas.95.1.322. PMC 18213. PMID 9419374.
- ↑ Gotter AL, Webber AL, Coleman PJ, Renger JJ, Winrow CJ (July 2012). "International Union of Basic and Clinical Pharmacology. LXXXVI. Orexin receptor function, nomenclature and pharmacology". Pharmacological Reviews. 64 (3): 389–420. doi:10.1124/pr.111.005546. PMID 22759794.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Orexin». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۹.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- orexins در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا
