آئدس
| آئدس | |
|---|---|
| |
| پشه تب زرد | |
رده‌بندی علمی 
| |
| فرمانرو: | جانوران |
| کلاد: | بندپایان |
| رده: | حشرات |
| راسته: | دوبالان |
| تیره: | Culicidae |
| تبار: | Aedini |
| سرده: | Aedes Meigen, ۱۸۱۸ |
| گونه نماد | |
| Aedes cinereus Meigen, ۱۸۱۸
| |
آئدس (انگلیسی: Aedes) یک سرده از پشه‌ها است که ابتدا در مناطق مدارگان و جنب‌مدارگان یافت می‌شود، اما اکنون در تمام قاره‌ها به جز قطب جنوب یافت می‌شود. برخی از گونه‌ها توسط فعالیت‌های انسانی گسترش یافته‌اند: پشه ببری، گونه‌ای مهاجم به‌ویژه، در دهه ۱۹۸۰ با تجارت لاستیک‌های مستعمل به دنیای جدید، از جمله ایالات متحده گسترش یافت.[۱]
گونه نماد آئدس، آئدس خاکستری (Aedes cinereus) است.[۲]
سیستماتیک و تبارزایی[ویرایش]
اولین بار توسط یوهان ویلهلم مایگن (Johann Wilhelm Meigen)، حشره‌شناس آلمانی در سال ۱۸۱۸ توصیف و نامگذاری شد، نام عمومی از یونانی باستان "ἀηδής، aēdēs"، به معنای "ناخوشایند" یا "نفرت‌انگیز" گرفته شده‌است.[۳]
همان‌طور که از نظر تاریخی تعریف شده‌است، این جنس شامل بیش از ۷۰۰ گونه است (لیست گونه‌های آئدس را ببینید). این جنس به چندین زیرسرده (Aedes, Diceromyia, Finlaya, Stegomyia و غیره) تقسیم شده‌است، که اکثر آنها اخیراً توسط برخی مقامات به‌عنوان جنس کامل تلقی شده‌اند.[۴] طبقه‌بندی در سال ۲۰۰۹ تجدید نظر شد.[۵]
مشخصات[ویرایش]
پشه‌های آئدس از نظر ظاهری متمایز هستند زیرا علائم سیاه و سفید قابل توجهی روی بدن و پاهای خود دارند. برخلاف اکثر پشه‌های دیگر، آنها فعال هستند و فقط در طول روز نیش می‌زنند. اوج گزش در اوایل صبح و عصر قبل از غروب است.[۶][۷]
فرزندان مستقیم این سرده[ویرایش]
این جنس شامل ۲۸ گونه است که در زیر جنس دیگری قرار نمی‌گیرند:[۸]
- Aedes daliensis (Taylor, 1916)
- Aedes mallochi Taylor, 1944
- Aedes alticola Bonne Wepster, 1948
- Aedes auronitens Edwards, 1922
- Aedes australiensis (Theobald, 1910)
- Aedes biocellatus (Taylor, 1914)
- Aedes britteni Marks and Hodgkin, 1958
- Aedes candidoscutellum Marks, 1947
- Aedes crossi Lien, 1967
- Aedes eatoni (Edwards, 1916)
- Aedes gracilelineatus Bonne-Wepster, 1937
- Aedes keefei King and Hoogstraal, 1946
- Aedes peipingensis Feng, 1938
- Aedes koreicoides Sasa, Kano and Hayashi, 1950
- Aedes lauriei King and Hoogstraal, 1946
- Aedes monocellatus Marks, 1948
- Aedes oreophilus (Edwards, 1916)
- Aedes plagosus Marks, 1959
- Aedes quasirubithorax (Theobald, 1910)
- Aedes roai Belkin, 1962
- Aedes rubiginosus Belkin, 1962
- Aedes sintoni (Barraud, 1924)
- Aedes stanleyi Peters, 1963
- Aedes subauridorsum Marks, 1948
- Aedes toxopeusi Bonne-Wepster, 1948
- Aedes tsiliensis King and Hoogstraal, 1946
- Aedes versicolor (Barraud, 1924)
- Aedes wasselli Marks, 1947
به‌عنوان ناقل بیماری[ویرایش]
اعضای جنس آئدس ناقلان بسیاری از عفونت‌های ویروسی، از جمله تب دنگی، تب زرد، ویروس زیکا،[۱۰] و چیکونگونیا هستند که توسط گونه‌های زیرجنس (Stegomyia) و توسط پشه تب زرد و پشه ببری منتقل می‌شوند.[۱۱] عفونت با این ویروس‌ها معمولاً با تب و در برخی موارد آنسفالیت همراه است که می‌تواند منجر به مرگ شود. واکسنی برای محافظت در برابر تب زرد وجود دارد، و اقداماتی برای جلوگیری از نیش پشه شامل حشره‌کش‌هایی مانند ددت، تله پشه، دافع حشرات، پشه‌بند، و کنترل آفات با استفاده از حشرات اصلاح شده ژنتیکی است.[۱۲] گونه آئدس پولینزی (Aedes polynesiensis) در پلینزی مسئول انتقال پیل‌پایی انسان است.
آئدس را می‌توان توسط تله‌تخم (Ovitrap) شناسایی و کنترل کرد.
ترتیب‌دهی[ویرایش]
ژنوم پشه تب زرد توسط مؤسسه Broad Institute و مؤسسه J. Craig Venter Institute، تعیین توالی شد. گزارش اولیه در اوت ۲۰۰۵ منتشر شد. پیش‌نویس توالی ژنوم و آنالیز اولیه در ژوئن ۲۰۰۷ منتشر شد.[۱۳] ژنوم مشروح شده در VectorBase موجود است.[۱۴]
نسخه به روز شده و بهبود یافته ژنوم پشه تب زرد در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.[۱۵]
منابع[ویرایش]
- ↑ Hawley, William A.; Reiter, Paul; Copeland, Robert S.; Pumpuni, Charles B.; Craig, George B. (1987-05-29). "Aedes albopictus in North America: Probable Introduction in Used Tires from Northern Asia". Science. 236 (4805): 1114–1116. doi:10.1126/science.3576225. ISSN 0036-8075.
- ↑ "Aedes". Walter Reed Biosystematics Unit. Archived from the original on 2016-04-06. Retrieved 2016-02-04..
- ↑ Powell, Jeffrey R.; Tabachnick, Walter J. (2013). "History of domestication and spread of Aedes aegypti - A Review". Memórias do Instituto Oswaldo Cruz. 108: 11–17. doi:10.1590/0074-0276130395. PMC 4109175. PMID 24473798.
- ↑ Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2004). "Phylogeny and classification of Aedini (Diptera: Culicidae), based on morphological characters of all life stages". Zoological Journal of the Linnean Society. 142 (3): 289–368. doi:10.1111/j.1096-3642.2004.00144.x.
- ↑ Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2009). "Phylogeny and classification of tribe Aedini (Diptera: Culicidae)" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 157 (4): 700–794. doi:10.1111/j.1096-3642.2009.00570.x.
- ↑ "Dengue and severe dengue". سازمان جهانی بهداشت. 24 October 2019.
- ↑ "Dengue and severe dengue". سازمان جهانی بهداشت. 19 May 2021.
- ↑ "ITIS - Report: Aedes". www.itis.gov. Retrieved 2022-10-07.
- ↑ Le Goff G, Brengues C, Robert V (2013). "Stegomyia mosquitoes in Mayotte, taxonomic study and description of Stegomyia pia n. sp". Parasite. 20: 31. doi:10.1051/parasite/2013030. PMC 3770211. PMID 24025625.
- ↑ "CDC Transmission of Zika virus". Archived from the original on 2017-09-20. Retrieved 2017-09-08.
- ↑ "PAHO Statement on Zika Virus Transmission and Prevention". Pan American Health Organization. 2 February 2016. Archived from the original on 2016-01-26. Retrieved 2016-01-26.
- ↑ "EPA OKs plan to release 2.4 million more genetically modified mosquitoes". NBC News (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-13.
- ↑ Nene V, Wortman JR, Lawson D, Haas B, Kodira C, Tu ZJ, et al. (June 2007). "Genome sequence of Aedes aegypti, a major arbovirus vector". Science. 316 (5832): 1718–23. Bibcode:2007Sci...316.1718N. doi:10.1126/science.1138878. PMC 2868357. PMID 17510324.
- ↑ "Aedes aegypti". VectorBase. Archived from the original on 1 August 2019. Retrieved 3 November 2013.
- ↑ Matthews BJ, Dudchenko O, Kingan SB, Koren S, Antoshechkin I, Crawford JE, et al. (November 2018). "Improved reference genome of Aedes aegypti informs arbovirus vector control". Nature. 563 (7732): 501–507. Bibcode:2018Natur.563..501M. doi:10.1038/s41586-018-0692-z. PMC 6421076. PMID 30429615.