پیش‌نویس:کافت
لیز ( /ˈlaɪsɪs/ LY-sis ) شکستن غشای یک سلول است که اغلب توسط بعضي از ویروسی ، آنزیمی یا اسمزی (یعنی "لیتیک" /ˈlɪtɪk/ LIT-ik است. LIT-ik ) مکانیسم هایی یکپارچگی آن را به خرابی مکشه . مایعای که حاوی محتویات سلول های لیز شده است، لیزات نامیده می شود. در آزمایشگاه‌های مانندی مولکولی ، بیوشیمی و زیست‌شناسی سلولی ، کشت‌های سلولی ممکن است در فرآیند خالص‌سازی اجزای آنها، مانند خالص‌سازی پروتئین ، استخراج DNA ، استخراج RNA ، یا در خالص‌سازی اندامک‌ها ، در معرض لیز قرار گیرند.
بسیاری از باکتری ها توسط آنزیم لیزوزیم که در بزاق حیوانات، سفیده تخم مرغ و سایر ترشحات یافت می شود، متواندلیز می شوند. آنزیم های لیتیک فاژ که در طول عفونت باکتریوفاژ تولید می شوند، مسئول توانایی این ویروس ها در لیز سلول های باکتریایی مشود. [۱] پنی سیلین ودیگر آنتی بیوتیک های بتالاکتام از طریق لیز با واسطه آنزیم باعث مرگ باکتری ها شوند که پس از اینکه دارو باعث نابودی دیواره سلولی معیوب در باکتری می شود، رخ می دهد. اگر دیواره سلولی به طور کامل از بین برود و پنیسیلین بر روی باکتری های گرم مثبت استفاده شود، به آن باکتری پروتوپلاست می گویند، اما اگر پنی سیلین روی باکتری های گرم منفی استفاده شود، به آن اسفروپلاست می گویند.
سیتولیز[ویرایش]
سیتولیز زمانی اتفاق می افتد که یک سلول به دلیل عدم تعادل اسمزی که باعث حرکت آب اضافی به داخل سلول شده است، می ترکد.
سیتولیز را می توان با چندها مکانیسم مختلف، از جمله واکوئل انقباضی که در برخی از پارامسی ها وجود دارد، که به سری آب را از سلول خارج می کنند، جلوگیری کردن. سیتولیز در شرایط عادی در سلولهای گیاهی رخ نمی‌دهد زیرا سلولهای گیاهی دارای یک دیواره سلولی قوی هستند که حاوی فشار اسمزی یا فشار تورگ است که در غیر این صورت باعث سیتولیز میشود.
انکولیز[ویرایش]
انکولیز تخریب سلول های نئوپلاستیک یا تومور است.
این اصطلاح برای اشاره به کاهش هر گونه تورم همچنین استفاده میشود. [۲]
پلاسمولیز[ویرایش]
پلاسمولیز عبارت است از انقباض سلول های داخل گیاهان به خواطر از دست دادن آب از طریق اسمز . در یک محیط هایپرتونیک ، غشای سلولی از دیواره سلولی جدا میشود و واکوئل فرو میریزد. این سلول ها در نهایت پژمرده می شوند و می میرند مگر اینکه جریان آب ناشی از اسمز بتواند انقباض غشای سلولی را متوقف کند. [۳]
پاسخ ایمنی[ویرایش]
- ↑ Nelson, D.; Loomis, L.; Fischetti, V. A. (20 March 2001). "Prevention and elimination of upper respiratory colonization of mice by group A streptococci by using a bacteriophage lytic enzyme". Proceedings of the National Academy of Sciences. 98 (7): 4107–12. Bibcode:2001PNAS...98.4107N. doi:10.1073/pnas.061038398. PMC 31187. PMID 11259652.
- ↑ "Oncolysis". Medical Dictionary. Farlex. Retrieved 27 March 2013.
- ↑ "Wiley InterScience : Journals : New Phytologist". New Phytologist. 126: 571–591. doi:10.1111/j.1469-8137.1994.tb02952.x. Archived from the original on May 22, 2011. Retrieved 2008-09-11.
هموگلوبین گلبول های قرمز در پاسخ به پاتوژن ها ، رادیکال های آزاد را در صورت لیز شدن توسط آنها آزاد میکند. این میتواند به عوامل بیماری زا آسیب بزند. [۱] [۲]
برنامه های کاربردی[ویرایش]
لیز سلولی در آزمایشگاه ها برای شکستن سلولهای و خالص سازی یا مطالعه بیشتر محتویات آنها استفاده میشود. لیز در آزمایشگاه ممکن است تحت تأثیر آنزیم ها یا مواد شویندها یا سایر عوامل آشوبگر قرار بگیرد. از هم گسیختگی مکانیکی غشای سلولی، مانند انجماد و ذوب مکرر، فراصوت ، فشار، یا فیلتراسیون نیز ممکن است به عنوان لیز نامیده شود. بسیاری از آزمایشات آزمایشگاهی به انتخاب مکانیسم لیز حساس هستند. غالباً مطلوب است از نیروهای برشی مکانیکی که می‌توانند ماکرومولکول‌های حساس مانند پروتئینها و DNA را تخریب و انواع مختلف شوینده‌ها می‌توانند نتایج متفاوتی به همراه داشته باشند. محلول فرآوری نشده بلافاصله پس از لیز اما قبل از هر مرحله استخراج بیشتر اغلب به عنوان لیز خام نامیده میشود. [۳]
مثالا، لیز در وسترن و ساترن بلاتینگ برای تجزیه و تحلیل ترکیب پروتئینها ، لیپید و اسیدهای نوکلئیک خاص به صورت جداگانه یا به صورت کمپلکس استفاده می شود. بسته به ماده شوینده مورد استفاده، همه یا برخی از غشاها لیز می شوند. به عنوان مثال، اگر فقط غشای سلولی لیز شود، می توان از سانتریفیوژ گرادیان برای جمع آوری اندامک های خاص استفاده کرد. لیز همچنین برای خالص سازی پروتئین ، استخراج DNA و استخراج RNA استفاده می شود. [۳]
مواد و روش ها[ویرایش]
لیز شیمیایی[ویرایش]
در این روش از اختلالات شیمیایی استفاده میشود. این محبوب ترین و ساده ترین رویکرد است. لیز شیمیایی پروتئین‌های و لیپیدهای موجود در غشای سلولهای هدف را از نظر شیمیایی تخریب و حل میکند. [۴]
لیز آکوستیک[ویرایش]
در این روش از امواج اولتراسونیک برای ایجاد مناطقی با فشار بالا و یا پایین استفاده میشود که باعث ایجاد حفره و در در آ خر لیز سلولی میشود. اگرچه این روش معمولاً تمیز ظاهر میشود، اما مقرون به صرفه و سازگار نیست. [۵]
لیز مکانیکی[ویرایش]
این روش از نفوذ فیزیکی برای سوراخ کردن یا بریدن غشای سلولی استفاده مشوند. [۶]
لیز آنزیمی[ویرایش]
در این روش از آنزیم هایی مانند لیزوزیم یا پروتئاز برای تجزیه غشای سلولی استفاده می شود. [۷]
همچنین ببینید[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Shobana Kesava (1 September 2007). "Red blood cells do more than just carry oxygen. New findings by NUS team show they aggressively attack bacteria too" (PDF). The Straits Times. Archived from the original (PDF) on 2009-02-20.
- ↑ Jiang, N; Tan, NS; Ho, B; Ding, JL (October 2007). "Respiratory protein-generated reactive oxygen species as an antimicrobial strategy" (PDF). Nature Immunology. 8 (10): 1114–22. doi:10.1038/ni1501. PMID 17721536. Archived from the original (PDF) on Jan 12, 2024.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ "Protein Expression and Purification Core Facility: Protein Purification: Extraction and Clarification". European Molecular Biology Laboratory. Retrieved 17 March 2015.
- ↑ Park, Seung-min; Sabour, Andrew F; Ho Son, Jun; Hun Lee, Sang; Lee, Luke (2014). "Toward Integrated Molecular Diagnostic System (iMDx): Principles and Applications". IEEE Transactions on Bio-Medical Engineering. 61 (5): 1506–1521. doi:10.1109/TBME.2014.2309119. PMC 4141683. PMID 24759281.
- ↑ Park, Seung-min; Sabour, Andrew F; Ho Son, Jun; Hun Lee, Sang; Lee, Luke (2014). "Toward Integrated Molecular Diagnostic System (iMDx): Principles and Applications". IEEE Transactions on Bio-Medical Engineering. 61 (5): 1506–1521. doi:10.1109/TBME.2014.2309119. PMC 4141683. PMID 24759281.
- ↑ Park, Seung-min; Sabour, Andrew F; Ho Son, Jun; Hun Lee, Sang; Lee, Luke (2014). "Toward Integrated Molecular Diagnostic System (iMDx): Principles and Applications". IEEE Transactions on Bio-Medical Engineering. 61 (5): 1506–1521. doi:10.1109/TBME.2014.2309119. PMC 4141683. PMID 24759281.
- ↑ Danaeifar, Mohsen (November 2022). "New horizons in developing cell lysis methods: A review". Biotechnology and Bioengineering (به انگلیسی). 119 (11): 3007–3021. doi:10.1002/bit.28198. ISSN 0006-3592. PMID 35900072.