پلاسمای کوارک گلوئون
پلاسمای کوارک گلوئون (به انگلیسی: quark–gluon plasma، مخفف: QGP) یا سوپ کوارک[۱] یک فاز در کرومودینامیک کوانتمی است که در دما ویا چگالی‌های بسیار بالا رخ می‌دهد.[۲] در این فاز ماده تقریباً فقط کوارک و گلوئون آزاد است که هر دو از بنیادی‌ترین ذرات سازنده ماده هستند. دانشمندان فیزیک ذرات بر این عقیده‌اند که این پلاسما در اولین میکروثانیه‌های پس از مهبانگ وجود داشته‌است و بررسی خواص این پلاسما کمک بزرگی به درک چگونگی آغاز جهان می کند. سنکروترون سوپر پروتون در سرن برای اولین بار در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تلاش کرد که به پلاسمای کوارک گلوئون دست یابد نتایجی که به مدارک غیرمستقیم وجود این فاز منجر شد[۳] در سال ۲۰۰۰ آزمایشگاه ملی بروکهیون نیز به تحقیق درباره پلاسمای کوارک گلوئون پرداخت.[۴]
اگرچه هیچ سازمان بی‌طرفی ادعای دانشمندان آزمایشگاه ملی بروکهیون را تایید نکرده‌است، اما ان ها در فوریه ۲۰۱۰ ادعا کردند که یک پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ۴ تریلیون درجه سلسیوس ساخته‌اند.[۵]
سه آزمایش کنونی که در برخورددهنده هادرونی بزرگ، سرن در حال انجام است یعنی آزمایش آلیس،[۶] آزمایش اطلس و سی‌ام‌اس, هنوز در حال بررسی خواص پلاسمای کوارک گلوئون است. این آزمایش‌ها در نوامبر ۲۰۱۰ آغاز شد و ابتدا پروتون‌ها و سپس یون‌های سرب را در آزمایش آلیس بهم برخورد دادند و در ۶ دسامبر متوقف شده و دوباره در ژانویه ۲۰۱۱ شروع به کار کردند.[۷] در هفته اول برخورد دادن یون‌های سرب در ال‌اچ‌سی دانشمندان به چند پلاسمای کوارک گلوئون با دمای ده‌ها تریلیون درجه سلسیوس دست یافتند.
منابع[ویرایش]
- ↑ Bohr, Henrik; Nielsen, H. B. (1977). "Hadron production from a boiling quark soup: A thermodynamical quark model predicting particle ratios in hadronic collisions". Nuclear Physics B. 128 (2): 275. Bibcode:1977NuPhB.128..275B. doi:10.1016/0550-3213(77)90032-3.
- ↑ http://plasmadictionary.llnl.gov/term/Quark-gluon--plasma[پیوند مرده]
- ↑ A New State of Matter - Experiments
- ↑ Relativistic Heavy Ion Collider, RHIC
- ↑ http://www.bnl.gov/rhic/news2/news.asp?a=1074&t=pr بایگانی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine 'Perfect' Liquid Hot Enough to be Quark Soup
- ↑ «Alice Experiment: Welcome to ALICE Portal». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱.
- ↑ «CERN Press Release November 4th 2010». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
| حالت‌ها |  | |
|---|---|---|
| کم انرژی | ||
| پر انرژی | ||
| دیگر حالت‌ها | ||
| گذار فاز | ||
| مقدار | ||
| نظریه‌ها | ||
| فهرست‌ها | ||