صلاح پایانیانی

صلاح پایانیانی
صلاح پایانیانی صلاح پایانیانی
زاده	۲۰ فروردین ۱۳۵۷ مهاباد، آذربایجان غربی
محل زندگی	مهاباد
زمینه کاری	پژوهشگر، فرهنگ‌نویس
ملیت	ایرانی، کُرد
تحصیلات	کارشناسی ارشد

صلاح پایانیانی (زادهٔ ۲۰ فروردین ۱۳۵۷ در مهاباد - ) پژوهشگر و فرهنگ‌نویس کُرد اهل ایران است.

فعالیت‌ها

صلاح پایانیانی در ۲۰ فروردین ۱۳۵۷ در مهاباد به دنیا آمد. او پژوهش‌های خود را بر روی حوزۀ‌ فرهنگی و جغرافیایی مُکریان متمرکز نموده‌است. این منطقه در شمال غربی ایران در جنوب دریاچه ارومیه قرار دارد و شهرهای بوکان، مهاباد، میاندوآب و سردشت را دربرمی‌گیرد. در سده‌های نهم تا سیزدهم هجری میرنشین (اِمارتِ) کُردِ مُکری در این منطقه حکومت می‌کرد. حاصل مطالعات او تألیفات متعدد در این راستا است.

پایانیانی حاصل بیش از ۲۰ سال مطالعات و پژوهش‌های میدانیِ خود را، به‌منظور مکتوب کردن فرهنگ شفاهیِ مردمان کُرد در گسترهٔ ادبی و واژگانیِ منطقهٔ مُکریان در قالب چندین مجلد فرهنگ با عنوان اصلیِ فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (به فارسی: فرهنگ شفاهیِ مُکریان) منتشر کرده‌است. از پایانیانی، افزون بر مجلدات مرتبط به کودکان و زنان، تاکنون پانزده جلد از فرهنگ شفاهی مُکریان (تا ابتدای سال ١٤٠٣) چاپ و منتشر شده‌است.

در سال ۱۳۹۲، به پیشنهاد صلاح پایانیانی و به کمک شهردار وقت، منزل مسکونیِ شاعر و مترجم نامدار کُرد، هیمن، که در تملک شهرداری بود، مرمّت و تحت عنوان «سرای هیمن» (به کردی: سه‌رای هێمن) به موزهٔ مفاخر فرهنگی هنری مهاباد تبدیل شد. پایانیانی اکنون ادارهٔ «سرای هیمن» را بر عهده دارد.

آثار

فرهنگ شفاهی مُکریان

• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد اول: ئـ، مهاباد: هیوا، ۵۵۶ صفحه، ۱۳۸۵.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد دوم: ب، مهاباد: هیوا، ۵۹۸ صفحه، ۱۳۸۹.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد سوم: پ، مهاباد: هیوا، ۴۴۲ صفحه، ۱۳۹۱.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد چهارم: ت، مهاباد: هیوا، ۵۶۸ صفحه، ۱۳۹۲.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد پنجم: ج ـ چ، مهاباد: هیوا، ۱۳۹۳.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد ششم: ح ـ خ، مهاباد: هیوا، ۱۳۹۵.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد هفتم: د، اربیل: خانۀ موکریانی، ۹۶۶ صفحه، ۱۳۹۸.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد هشتم: ر ـ ز ـ ژ، اربیل: خانۀ موکریانی، ۸۶۱ صفحه، ۱۳۹۸.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد نهم: س، اربیل: خانۀ موکریانی، ۷۹٥ صفحه، ۱۳۹۹.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد دهم: ش، ع، غ، ف، اربیل: خانۀ موکریانی، ۹٥٦ صفحه، ۱۳۹۹.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد یانزدهم: ق، اربیل: خانۀ موکریانی، ٨٨٢ صفحه، ۱٤٠٠.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد دوازدهم: ک، اربیل: خانۀ موکریانی، ١٣٣٤ صفحه، ۱٤٠٠.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد سیزدهم: گ،ل، اربیل: خانۀ موکریانی، ١٠٣٩ صفحه، ١٤٠٢.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد چهاردهم: م، اربیل: خانۀ موکریانی، ٦٥٢ صفحه، ١٤٠٢.
• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان (فرهنگ شفاهی مُکریان)، جلد پانزدهم: ن،و،هـ،ی، اربیل: خانۀ موکریانی، ؟ صفحه، ١٤٠٣.

جلد هفتم فرهنگ زاره کی موکریان

جلد 11 و 12 فرهنگ زاره کی موکریان

جلد 13 و 14 فرهنگ زاره کی موکریان

صلاح پایانیانی ـ اثر سیّد محمّد موکری

ادبیات شفاهی کودکان مُکریان

• ئه‌ده‌بیاتی زاره‌کی منداڵانی موکریان (ادبیات شفاهی کودکان مُکریان)، مهاباد: هیوا، ۲۲۰ صفحه، ۱۳۸۹.
• ئه‌ده‌بیاتی زاره‌کی موکریان: به‌شی ژنان (ادبیات شفاهی مُکریان: بخشِ زنان)، مهاباد: هیوا، ۳۳۴ صفحه، ۱۳۹۳.
• ئه‌ده‌بیاتی زاره‌کی موکریان: به‌شی منداڵان (ادبیات شفاهی مُکریان: بخشِ کودکان)، مهاباد: هیوا، ۲۴۸ صفحه، ۱۳۹۳.

فرهنگ پوشاک و زیورآلات زنان مُکریان

• فه‌رهه‌نگی جل‌وبه‌رگ و خشڵ و خاڵی ژنانی موکریان (فرهنگ پوشاک و زیورآلاتِ زنانِ مُکریان)، با همکاری لیلا نورانی، مهاباد: هیوا، ۲۸۸ صفحه، ۱۳۹۴.

فرهنگ خوراک

• فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان: خورد و خۆراک (فرهنگ شفاهی مُکریان: خورد و خوراک)، مهاباد: سرای هیمن، ۱۳۹۷.

تجلیل از صلاح پایانیانی

روز چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۹۷ فرهنگستان زبان کُردی در شهر اربیل (مرکز اقلیم کردستان عراق) طی مراسمی از تلاش‌های بی‌وقفهٔ صلاح پایانیانی در راستای پاسداشتِ ارزش‌های زبان کُردی، با حضور زبان‌شناسان و استادانِ فن، تجلیل به‌عمل آورد.

روز ٢٤ اسفند ١٤٠٢ با حضور ادیبان و شخصیت‌های فرهنگی کُرد مراسم رونمایی از آخرین جلد پروژه "فرهنگ شفاهی موکریان" (جلد پانزدهم) در شهرستان مهاباد برگزار و از تلاش‌های صلاح پایانیانی تجلیل به‌عمل آمد.

دیدگاه دیگران در مورد فرهنگ زاره کی موکریان

«عباس غزالی» شخصیت فعال فرهنگی اقلیم کُردستان: تحقیق، نگارش و چاپ «فرهنگ شفاهی موکریان»، افتخارِ بسیار بزرگی است؛ چون با این حرکت ارزشمند، پایه و ریشه محکم و اصیل فرهنگی و همچنین شیوه علمی فرهنگ‌نویسی وارد کتابخانه کُردی شد.

جستارهای وابسته

• موزهٔ مفاخر فرهنگی هنری مهاباد

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «سەلاح پایانیانی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای کردی سورانی، بازبینی‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۸.
• «انتصاب صلاح پایانیانی، محقق و فرهنگ‌نویس مهابادی، به عنوان سرپرست خانهٔ کٌرد». سردشت پرِس. ۱۵ مرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۸ آوریل ۲۰۱۸.