ماردین

(ماردین، ترکی:Mardin) نام یکی از شهرهای ترکیه است. این شهر یکی از شهرهای قدیمی و مهم در کردستان ترکیه است.

ماردین
شهر
ماردین
مختصات: ۳۷°۱۹′۰″ شمالی ۴۰°۴۴′۱۶″ شرقی
کشور	ترکیه
ناحیه	آناتولی جنوب شرق
استان	ماردین
حکومت
• شهردار	Süleyman Yıldız (حزب عدالت و توسعه)
مساحت
• شهر	۹۶۹٫۰۶ کیلومتر مربع (۳۷۰ مایل مربع)
جمعیت (۲۰۱۱)
• شهر	۸۶٬۹۴۸
• منطقهٔ کلان‌شهری	۱۳۹٬۲۵۴
منطقهٔ زمانی	EET (یوتی‌سی ۲+)
• تابستان (DST)	EEST (یوتی‌سی ۳+)
کد پستی	۴۷x xx
پیش‌شماره(های) تلفن	۴۸۲ (۹۰)+
کد پلاک	۴۷
وبگاه	www.mardin.bel.tr/2010/default.asp

ماردین (کردی: Mêrdîn) مرکز استان ماردین در جنوب شرقی ترکیه است. اکثریت مردم آن به زبان کردی کرمانجی و اقلیتی نیز به ترکی استانبولی و عربی حرف می‌زنند. ماردین از شهرهای باستانی سریانی‌نشین بوده‌است. در شهر ماردین منسوبان دین‌های مختلف از جمله مسلمان، سریانی، یزیدی، ارمنی، کلدانی، یهودی و نسطوری وجود دارد که سریانی، ارمنی، کلدانی و نسطوری شاخه‌های دین مسیحیت هستند. مسلمانان هم اکثرا کرد، ترک و عرب بر فقه حنفی هستند.

به نوشته ایرج افشار در مقدمه کتاب نوادر التبادر لتحفه البهادر، نام این شهر، در کتاب معجم البلدان، قوچ‌حصار نیز گفته شده‌است. ماردین بیش از سه قرن مرکز فرمانروایی دسته‌ای از امیران ترک سلجوقی به‌نام آل‌ارتق یا به‌قول ترک‌ها آرتوکلو (۱۴۰۸_۱۱۰۴ م) بوده‌است و جهانگیرشاه آق‌قویونلو برادر بزرگ‌تر اوزون حسن هم به‌مدت ۲۳ سال (۱۴۶۹_۱۴۴۶ م) در این شهر حکومت کرده‌است.

تقریبا نیمه‌ی راه راس‌العین و نصیبین، و در شمال آن‌ها، دژ جنگی عظیم ماردین واقع بود. در قرن چهارم دژ ماردین《باز》نام داشت و پناهگاه امرای خمدانی بود. این دژ در قله‌ی کوهی جای داشت و در سمت جنوبی آن آبادی بزرگی ایجاد شده بود که در قرن ششم بسیار آباد و پرجمعیت شد. این آبادی بازارهای زیاد و کاروانسراها و مدرسه و رباط داشت. خانه‌هایش چون پلکانی بالای یکدیگر ساخته شده و هریک از خانه‌ها بر خانه‌ی پایین‌تر مشرف بود و مانعی در برابر بام‌ها وجود نداشت. ابن بطوطه که در قرن هشتم ماردین را دیده است گوید شهری بزرگ است و پارچه‌های پشمین در آنجا بسیار می‌بافند. در آن زمان دژ ماردین به《قلعه‌الشهباء》 و نیز به قلعه‌ی کوه معروف بود.

شهرستانها

در استان ماردین ۱۰ شهرستان وجود دارد و اسم آنها «مرکز (ماردین)، عمرلی، قزل تپه، نسیبین، میدیات، مازیداغی، دریک، دارگچیت، صاوور و یشیلّی» است. شهر قزل تپه بزرگترین شهر استان ماردین است

جمعیت

جمعیت استان ماردین ۸۰۹٬۷۱۹ نفر (برآورد سال ۳۱ اوت ۲۰۱۷) است.

نام‌شناسی

به نظر پژوهشگران معاصر واژهٔ ماردین مربوط به قومی جنگنده به نام مارده‌ها است و این قوم به دست اردشیر ساسانی در سال ۲۴۰–۲۲۶ م در این مکان جای گرفته‌اند. نظر دیگر این است که اسم واقعی ماردین که بین مردم کورد و عرب زبان به شکل میردین گفته می‌شود و معنی‌اش هم «قلعه‌ها» است. این اسم ممکن است مربوط به جغرافیای او باشد که در این شهر برای دفاع به شکل طبیعی وجود دارد. نظریه دیگری که در جهت با نظریه فوق است، این است که ماردین کلمه‌ای سریانی و به معنی قلعه است. برای تجارت و نظامی به‌رغم این‌که خیلی مهم بوده اما اسم این شهر در منابع عهد باستان دیده نمی‌شود و نسیبین مهم‌تر بوده‌است. اسم ماردین را اولین بار در قرن چهارم بعد از میلاد می‌بینیم. شهر ماردین تا آخر قرن پانزدهم به خاطر جای استراتژیکش فقط برای نظامی مورد استفاده قرار گرفته‌است.

غذاها

مشهورترین غذای ماردین مومبار است که غذائی سنتی است.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mardin». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۴.