مارتین مک‌دونا

مارتین مک‌دونا
زادروز	۲۶ مارس ۱۹۷۰ کمبرول، لندن، انگلستان، بریتانیا
ملیت	ایرلند، بریتانیا
پیشه	نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس، فیلمساز
دلیل سرشناسی	فیلم‌های در بروژ و هفت روانی نمایشنامه مرد بالشی
صفحه در دادگان فیلم‌ها

مارتین مک‌دونا (به انگلیسی: Martin McDonagh) نمایشنامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس و فیلمساز ایرلندی - بریتانیایی است. او به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسانِ زندهٔ ایرلندی شناخته شده‌است. مضمون بیشتر نمایشنامه ها و فیلم های مک دونا، درباره مسائل اجتماعی مثل فقر، قتل، کودک آزاری، خشونت، تجاوز جنسی، خودکشی و... است.

مک‌دونا در ۲۶ مارس ۱۹۷۰ در خانواده‌ای ایرلندی در کمبرولِ (به انگلیسی: Camberwell) لندن به دنیا آمد. پدر و مادرش پس از مدتی او و برادرش را در لندن رها کردند و به شهرستان گلوی (به انگلیسی: County Galway) در ایرلند بازگشتند. مک‌دونا در ۱۶سالگی مدرسه را رها کرد و چند سال در جنوب لندن بیکار و سرگردان بود تا این‌که شغل سطح پایینی دست و پا کرد. پس از مدت کوتاهی آن شغل را هم رها کرد تا قلمش را امتحان کند.

شش اثر ابتدایی نمایشی او در واقع دو تریلوژی است که ماجراهای همگی‌شان در شهرستان گلوی یا اطراف آن می‌گذرد، جایی که مک‌دونا تعطیلات کودکی‌اش را می‌گذراند.

مارتین مک‌دونا سه‌گانهٔ «لی‌نین» را در سال ۱۹۹۵ به سالن‌های نمایش ایرلند و لندن فرستاد تا این‌که ملکهٔ زیبایی لی‌نین در فوریهٔ ۱۹۹۶ در گلویِ ایرلند به روی صحنه رفت. سپس در سالنِ «رویال کورت» لندن اجرا شد و منتقدان را به وجد آورد. مک‌دونا که ۲۷ساله بود توانست پس از شکسپیر دومین کسی باشد که همزمان چهار نمایشنامه‌اش در سالن‌های تئاتر لندن روی صحنه رفته‌است.

نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌ها

• ملکهٔ زیبایی لی‌نین (۱۹۹۶)، برگردان حمید احیاء، انتشارات نیلا
• جمجمه‌ای در کُنه‌مارا (یا کانه‌مارا) (۱۹۹۷)، برگردانِ بهرنگ رجبی، انتشارات بیدگل
• غرب غمزده (۱۹۹۷)، برگردانِ بهرنگ رجبی، انتشارات بیدگل
• چلاق آینیشمان (۱۹۹۷)، برگردانِ شادی فرزین، انتشارات نیلا
• ستوان آینیشمور (۲۰۰۱)، برگردانِ زهرا جواهری، انتشارات افراز
• بانشی‌های آینیشیر (منتشرنشده)
• مرد بالشی (۲۰۰۳)، برگردانِ زهرا جواهری، انتشارات افراز
• مراسم قطع دست در اسپوکن (۲۰۱۰)، برگردانِ بهرنگ رجبی، انتشارات افراز
• مأمورین اعدام (۲۰۱۵)، برگردانِ بهرنگ رجبی، انتشارات بیدگل
• یک ماجرای خیلی خیلی خیلی سیاه (۲۰۱۸) برگردان بهرنگ رجبی، انتشارات بیدگل
• سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری (۲۰۱۸) برگردان سینا شاه بابا، انتشارات چترنگ

فیلم‌ها

• شش‌لول (فیلم کوتاه - ۲۰۰۵)
• در بروژ (۲۰۰۸)
• هفت روانی (۲۰۱۲)
• سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری (۲۰۱۷)

جوایز و افتخارات

مارتین مک‌دونا، برنده جوایز معتبری بوده و همواره مورد توجه منتقدان قرار گرفته‌است که در ادامه فهرستی از این افتخارات و گاهی جوایز را مشاهده می‌کنید:

• برنده جایزه دایره جوایز منتقدان تئاتر (Critics' Circle Theatre Awards) در سال ۱۹۹۶ با عنوان امیدوارترین نمایش‌نامه‌نویس برای نمایش‌نامه ملکه زیبایی لی‌نین
• برنده همین جایزه در سال ۲۰۱۵ با عنوان بهترین نمایش‌نامه تازه منتشرشده برای نمایش‌نامه مأموران اعدام
• برنده جایزه Drama Desk با عنوان نمایش‌نامه برجسته برای نمایش ملکه زیبایی لی‌نین در سال ۱۹۹۸، و نامزد دریافت همین جایزه برای نمایش‌نامه‌های مرد بالشی و ستوان آینیشمور در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ نیز بوده‌است.
• برنده جایزه لارنس الیویه (Laurence Olivier Awards) با عنوان بهترین کمدی نوی سال برای نمایش‌نامه ستوان آینیشمور در سال ۲۰۰۳ و نامزد دریافت همین جایزه برای نمایشنامه جمجمه‌ای در کُنه‌مارا در سال ۱۹۹۸
• برنده همین جایزه با عنوان بهترین نمایش‌نامه نوی سال در سال ۲۰۰۴ برای نمایش‌نامه مرد بالشی و برنده بهترین نمایش‌نامه تازه منتشر شده در سال ۲۰۱۶ برای نمایش‌نامه مأموران اعدام در سال ۲۰۱۶.
• مک‌دونا همچنین در سال ۱۹۹۷، نامزد دریافت این جایزه برای نمایش‌نامه ملکه زیبایی لی‌نین شده بود.
• به علاوه، مک‌دونا چهار بار نامزد دریافت جایزه بهترین نمایش‌نامه از سوی جوایز تونی (Tony Awards) بوده‌است. یک بار در سال ۱۹۹۸ برای نمایش‌نامه ملکه زیبایی لی‌نین، یک سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۹ نامزد دریافت همین جایزه برای نمایش‌نامه غرب غمزده شد.
• او در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ نیز کاندیدای دریافت این جایزه برای نمایش‌نامه‌های مرد بالشی و ستوان آینیشمور شد اما تا امروز این جایزه را دریافت نکرده‌است.

او در مراسم گلدن گلوب ۲۰۱۸ توانست جایزه بهترین نویسندگی و بهترین فیلم را دریافت ‌کند او همسر فیبر والدر بریج برنده امی است.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Martin McDonagh». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۴.