مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی
 | |
| بنیانگذاری شده | ۱۳۳۹ |
|---|---|
| بنیان گذار | حسین پیرنیا |
| وابستگی | دانشگاه تهران |
| موقعیت | تهران |
| وبگاه | |
مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی وابسته به دانشگاه تهران با سابقه‌ترین و برجسته‌ترین مؤسسه تحقیقاتی ایران در حوزه علوم اجتماعی و رفتاری می‌باشد.
معرفی و تاریخچه
[ویرایش]ایجاد مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی به سال‌های اولیه برنامه‌ریزی در ایران برمی‌گردد. در سال ۱۳۲۵ که مشاوران آمریکایی برای برنامه‌ریزی اقتصادی در ایران مستقر شدند ایده تشکیل یک مؤسسه تحقیقاتی-دانشگاهی که بازوی مطالعاتی و مشاوره بخش اجرایی در حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی، تجاری، صنعتی، مالی، اجتماعی، آمایشی و سیاست‌گذاری باشد شکل گرفت. این نهاد در دانشگاه تهران و در دانشکده حقوق این دانشگاه، به منظور مطالعات اقتصادی، اجتماعی، آمایشی و برنامه‌ریزی اقتصادی، اجتماعی و توسعه صنعتی و کشاورزی ایجاد شد.
مطالعات پشتیبان و ایتدایی اولین برنامه عمرانی کشور در این نهاد تازه تاسیس توسط مشاورین خارجی و با استفاده از ظرفیت‌های داخلی شامل ظرفیت‌های دانشگاه تهران و بخش اجرایی کشور انجام شد. برای اجرایی کردن برنامه اول عمرانی و مسئولیت مستقیم نهاد برنامه‌ریز و همجنین ارتقای جایگاه آن، سازمان برنامه کشور از دل این موسسه بیرون آمد و بصورت مستقل در ساختار دولت جایگاه رسمی پیدا نمود. بعد از شکل‌گیری سازمان برنامه در سال ۱۳۲۹ از دل موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی، ارتباط این نهاد با دانشگاه و صاحب‌نظران دانشگاهی از طریق موسسه در طول سالیان بعد همچنان ادامه داشت و این موسسه بعنوان بازوی مطالعاتی و مشورتی سازمان به فعالیت خود ادامه می‌داد. وجود فرصت‌های مطالعاتی و گرنت‌های پژوهشی در موسسه به کمک سازمان برنامه و دیگر ارکان اجرایی و همجنین گرنت‌های بین‌المللی اعطایی، آن را یک نهاد مورد توجه برای متخصصین دانشگاهی در حوزه برنامه‌ریزی توسعه، اقتصاد، توسعه کشاورزی، آمایش سرزمین و حوزه‌های مرتبط تبدیل کرده بود و سالانه محققین مختلف ایرانی و خارجی از فرصت‌های تحقیقاتی و گرنت‌های آن بهره‌مند می‌شدند. این امر امکان مشارکت این موسسه در برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور را فراهم می‌ساخت و تربیت نیروهای متخصص داخلی برای اشتغال در سازمان برنامه و وزارت اقتصاد (شامل شرکت نفت، سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور، امور مالیاتی، بانکی و سایر امور) و همچنین تربیت پژوهشگران متخصص داخلی و خراجی در زمینه اقتصاد ایران را بر عهده داشت. ارتباط ارگانیک و مستمر دولت، سازمان برنامه، بانک مرکزی، دستگاه‌های اجرایی و همجنین نهادهای بین‌المللی با موسسه موجب این می‌شد که در برنامه‌ریزی‌ها، این نهادها نیز از نظرات دانشگاهی و علمی حداکثر بهره‌برداری در پیشبرد ماموریت‌های خود داشته باشد.
با توجه به عدم الزام ثبت رسمی موسسات داخل دانشگاه، ثبت رسمی موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی تا سال ۱۳۳۹ طول کشید. علی‌رغم پیشینه ۱۴ ساله‌ی نهاد شکل گرفته در دانشگاه تهران که مشارکت مستقیم و جدی در برنامه‌ریزی توسعه و برنامه‌های عمرانی کشور داشت و سازمان برنامه در درون آن شکل و مستقل شده بود، این موسسه به‌صورت رسمی در تیرماه سال ۱۳۳۹ با تعریف صریح ماموریت‌های خود با هدف انجام تحقیقات نظری و کاربردی و فراهم آوردن زمینه‌های مناسب برای تحقیقات در مسائل اقتصاد ایران، مشارکت در برنامه‌ریزی توسعه کشور، مشارکت در برنامه‌های عمرانی، آمایش سرزمین و مطالعات اقتصادی محض، موضوعات مرتبط با اقتصاد بین‌الملل، اقتصاد کشورهای منطقه و جهان و تربیت نیروی متخصص با آموزش مهارت‌های مورد نیاز بازار کار و صنعت به منظور افزایش بهره‌وری و اثر بخشی نیروی کار، به ریاست حسین پیرنیا (پدر علم اقتصاد ایران) در دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران ثبت شد.
به منظور آموزش‌های تخصصی علوم اقتصادی و تربیت دانشجویان و متخصصین اقتصادی در سال ۱۳۴۲، اعضای هیات علمی موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی به ریاست دکتر پیرنیا نسبت به تشکیل دانشکده‌ای مستقل با نام دانشکده اقتصاد در درون موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی و در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه اقدام نمودند. موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی و دانشکده اقتصاد در آبان ماه ۱۳۴۶ از دانشکده حقوق و علوم سیاسی مستقل و به محل کنونی خود در امیرآبادشمالی، به ساختمان دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران انتقال یافتند.
اهم فعالیت‌ها در دهه اخیر
[ویرایش]مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران با توجه به بهره‌مندی از اساتید برجسته و دانشجویان نخبه در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های علوم اقتصادی، اقتصاد انرژی، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، بانکداری اسلامی، اقتصاد شهری و منطقه‌ای و اقتصاد محیط زیست و با بیش از نیم قرن تجربه آموزش و پژوهش به یکی از مراکز مهم پژوهشی در کشور تبدیل شده‌است. انتشار مجله‌های توسعه و تحقیقات اقتصادی این مؤسسه به زبان فارسی (مجله تحقیقات اقتصادی) و انگلیسی (Iranian Economic Review (IER)) بخشی از توانمندی این مؤسسه در این عرصه می‌باشد.
در حال حاضر مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی در چهار حوزه آموزش، پژوهش، امور ترویجی مانند نشر کتاب و برگزاری همایش‌های ملی و بین‌المللی و مشاوره به سازمان‌ها و مراکز دولتی و غیردولتی خدمات ارائه می‌نماید.
روسای مؤسسه تاکنون
[ویرایش]
| ۱ | حسین پیرنیا | ۱۳۳۹ | ۱۳۴۷ |
| ۲ | ناصر پاکدامن | ۱۳۴۷ | ۱۳۵۷ |
| ۳ | سید منصور خلیلی عراقی | ۱۳۶۲ | ۱۳۶۴ |
| ۴ | محمود متوسلی | ۱۳۶۴ | ۱۳۶۸ |
| ۵ | حسن سبحانی | ۱۳۶۸ | ۱۳۷۰ |
| ۶ | ابراهیم گرجی | ۱۳۷۰ | ۱۳۷۳ |
| ۷ | محمد خوش‌چهره | ۱۳۷۳ | ۱۳۷۶ |
| ۸ | اکبر کمیجانی | ۱۳۷۶ | ۱۳۷۸ |
| ۹ | الیاس نادران | ۱۳۷۸ | ۱۳۸۲ |
| ۱۰ | حسین عباسی‌نژاد | ۱۳۸۲ | ۱۳۸۹ |
| ۱۱ | محسن مهرآرا | ۱۳۸۹ | ۱۳۹۲ |
| ۱۲ | قهرمان عبدلی | ۱۳۹۲ | ۱۳۹۲ |
| ۱۳ | اسدالله فرزین‌وش | ۱۳۹۲ | ۱۳۹۳ |
| ۱۴ | تیمور رحمانی | ۱۳۹۳ | ۱۳۹۶ |
| ۱۵ | حسن سبحانی | ۱۳۹۶ | ۱۳۹۷ |
| ۱۶ | فرخنده جبل عاملی | ۱۳۹۷ | ۱۳۹۷ |
| ۱۷ | وحید ماجد | ۱۳۹۷ | تاکنون |
IDB
منابع
[ویرایش]- سایت دانشگاه تهران
- روابط عمومی دانشگاه تهران
- سایت دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
- روابط عمومی و بین‌الملل مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران