عقاب شاهی
| شاه‌باز | |
|---|---|
| |
| وضعیت بقا | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | شاهین‌سانان (یا پرندگان اکسیپیتریفورم, q.v.) |
| تیره: | عقابیان |
| سرده: | Aquila |
| Species: | A. heliaca |
| نام علمی | |
| Aquila heliaca Savigny, 1809
| |
| مترادف (زیست‌شناسی) | |
|
Aquila heliacea heliacea | |
شاه‌باز (عقاب شاهی) (نام علمی: Aquila heliaca) گونه‌ای پرنده شکاری از تیرهٔ عقابیان و راستهٔ شاهین‌سانان است که در دوران بلوغ پرهای زینتی قهوه‌ای مایل به سیاه دارند. این پرنده از گونه‌های آسیب‌پذیر و پرندگان حفاظت شده است. شاه باز در دشتهای باز با درختان بلند و جنگلهای کوهپایهای زندگی می‌کند و در زمستان، در باتلاق های منطقه‌های استپی به سر می‌برد و آشیانه خود را روی درختان بلند و دور افتاده می سازد. شاه باز در ایران نیز یافت می‌شود.
گونه در خطر[ویرایش]
نسل این پرنده در بسیاری از مناطق منقرض شده یا در خطر انقراض است و به همین جهت در فهرست گونه‌های آسیب‌پذیر آی‌یوسی‌ان قرار گرفته‌است. شاه‌باز زمانی نماد سلطنتی امپراتوری اتریش-مجارستان بود اما این کمکی به حفظ این جانور در اروپای مرکزی نکرد و این حیوان بخش عمده‌ای از قلمرو سابق خود ناپدید شده‌است. منطقهٔ کارپات تنها جایی در اروپاست که جمعیت شاه‌بازهای آن در حال افزایش است. غربیترین جمعیت باقیمانده شاه‌باز در مرز اتریش و جمهوری چک زندگی می‌کند و از ۱۵ تا ۲۰ جفت تشکیل می‌شود.
ویژگی‌ها[ویرایش]
شاه‌باز با ۷۲ تا ۹۰ سانتیمتر قد، ۱.۸ تا ۲.۱۶ متر فاصلهٔ دو سر بال و ۲.۵ تا ۴.۵ کیلو وزن از عقابهای بزرگ محسوب می‌شود. ماده‌ها حدود ۲۵ درصد از نرها بزرگترند. شاه‌باز اسپانیایی نزدیکترین خویشاوند این پرنده است که در گذشته زیرگونهای از آن پنداشته می‌شد اما امروزه گونه جداگانه‌ای در نظر گرفته می‌شود. شاه‌باز شباهت زیادی هم به عقاب طلایی دارد. شاه‌باز را با منقار بلندتر، بال‌های صافتر در حین پرواز، لکه‌های سفید روی شانه و بال و شانهٔ روشنتر و رنگارنگتر و رنگ تیره‌تر در بقیه قسمتهای بدن می‌توان از عقاب طلایی تشخیص داد. البته شاه‌بازهای نابالغ رنگ بسیار روشنتری از عقاب طلایی نابالغ دارند.
زیستگاه مورد علاقه این عقاب دشتهای باز با کمی درخت هستند و برخلاف بسیاری از عقابهای دیگر در کوهستان‌ها، جنگلهای وسیع یا استپ‌های بدون درخت زندگی نمی‌کند. شاه‌باز ترجیح می‌دهد آشیانه خود را بر روی درختان بلندی بسازد که اطراف آن درخت دیگری نباشد تا از این طریق دید خوبی به اطراف داشته باشد. خرگوش، همستر و قرقاول از طعمه های اصلی این پرندهٔ شکاری هستند.
نگارخانه[ویرایش]
عقاب شاهی
شاه‌باز یا عقاب شاهی
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عقاب شاهی موجود است. |
 |
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Aquila heliaca |
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eastern Imperial Eagle». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۱.
- «شاه‌باز (عقاب شاهی)». وب‌گاه کویرها و بیابان‌های ایران. دریافت‌شده در ۱۱ اسفند ۱۳۹۱.
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون پرندگان است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- سیاهه قرمز IUCN از گونه‌های آسیب‌پذیر
- پرندگان ارمنستان
- پرندگان اروپا
- پرندگان اوکراین
- پرندگان ایران
- پرندگان پاکستان
- پرندگان ترکیه
- پرندگان توصیفشده در ۱۸۰۹ (میلادی)
- پرندگان جمهوری آذربایجان
- پرندگان خاورمیانه
- پرندگان سرگردان آفریقا
- پرندگان شرق آفریقا
- پرندگان مهاجر آسیا
- پرندگان هند
- عقاب (سرده)
- عقاب
- عقابیان
- نمادهای ملی اتریش-مجارستان
