شهرک غرب (مشهد)

شهرک غرب (قاسم‌آباد) نام منطقه‌ای در غرب شهر مشهد است. شهرک‌غرب در منطقهٔ ۱۰ شهرداری مشهد واقع شده‌است. این منطقه ۱۷۵۱ هکتار وسعت دارد و به دلیل وسعت زیادش دارای محله‌هایی با ساختار شهرسازی متفاوت است و در نتیجه سبک زندگی مردم در این منطقه متنوع است.

در گذشته منطقه قاسم آباد در حال رشد بود و برای مردم مشهد، منطقه نا آشنایی بود در نتیجه برای نامگذاری تمام مناطق حد فاصل بزرگراه امام علی تا انتهای محله الهیه از نام قاسم اباد (شهرک غرب) استفاده می‌شد. این اشتباه موجب شد که قاسم آباد را یک محله بنامند ولی در حقیقت این منطقه به قدری بزرگ است که خود از چندین محله تشکیل شده‌است. با توجه به اینکه منطقه قاسم آباد کمتر از ۵۰ سال قدمت دارد و سابقه تاریخی زیادی ندارد، تقسیم‌بندی محلات و نامگذاری ان توسط شهرداری صورت گرفته‌است.

محدوده جغرافیایی شهرک غرب و محلات این منطقه

بعد از ایجاد بزرگراه میثاق، امروزه منطقه محصور بین بزرگراه آزادی (جادهٔ سنتو) از سمت شرق، بزرگراه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (میثاق) از سمت شمال‌غرب و بزگراه امام‌علی از سمت جنوب شهرک غرب نامیده می‌شود.

نواحی شهرک غرب در شهرداری منطقه ۱۰

ناحیه یک: محله شاهد، محله استاد یوسفی، محله شریعتی، محله رازی

ناحیه دو: محله فرهنگیان، محله رسالت، محله لشکر، محله امامیه

ناحیه سه: محله حجاب، محله ایثارگران

جمعیت و وسعت شهرک قاسم آباد و محلاتش

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵) این منطقه ۲۹۶۸۲۳ نفر جمعیت و ۷۴۲۵۰ خانوار دارد. جدول زیر برگرفته از کتاب اطلس محلات مشهد است این کتاب در سایت شهرداری موجود است.

جدول جمعیت و وسعت شهرک غرب

ناحیه	نام محله	منطقه	سال ایجاد محله	جمعیت کل (هزار نفر)	درصد جمعیت از شهر	وسعت (هکتار)	درصد وسعت از شهر
ناحیه۱	محله شاهد	۷	۱۳۵۵	۱۷	۰/۵۶	۱۶۰	۰/۴۷
	محله شریعتی	۸	۱۳۵۵	۱۴	۰/۴۶	۱۴۰	۰/۴۲
	محله استاد یوسفی	۹	۱۳۵۵	۱۴	۰/۴۶	۱۱۰	۰/۳۲
	محله رازی	۵	۱۳۶۵	۲۱	۰/۶۸	۲۵۵	۰/۷۴
ناحیه۱			۱۳۵۵–۱۳۶۵	۶۶	۲/۱۶	۶۵۵	۱/۹۵
ناحیه۲	محله لشکر	۶	۱۳۵۵	۱۷	۰/۵۷	۱۴۰	۰/۴۱
	محله فرهنگیان	۲	۱۳۵۵	۳۹	۱/۲۶	۲۲۰	۰/۶۴
	محله رسالت	۳	۱۳۵۵	۳۵	۱/۱۴	۲۰۵	۰/۵۹
	محله امامیه	۱۰	۱۳۶۵	۱۴	۰/۴۶	۹۵	۰/۲۸
ناحیه۲			۱۳۵۵–۱۳۶۵	۱۰۵	۳/۴۳	۶۶۰	۱/۹۲
ناحیه۳	محله حجاب	۱	۱۳۶۵	۴۲	۱/۳۸	۲۵۰	۰/۷۳
	محله ایثارگران	۴	۱۳۶۵	۲۴	۰/۸۱	۱۷۵	۰/۵۱
ناحیه۳			۱۳۶۵	۶۶	۲/۱۹	۴۲۵	۱/۲۴
		مجموع		۲۳۸ هزار نفر جمعیت شهرک غرب	۷/۷۹ جمعیت کل شهر	۱۷۵۱ هکتار وسعت شهرک غرب	۵/۱ درصد از وسعت کل شهر

تاریخچه

شهرک غرب در دهه شصت به وسیله شرکت‌های تعاونی مسکن ادارات دولتی توسعه یافت. از جمله اسامی قدیمی محلات این منطقه می‌توان به شهرک لشکر، شهرک کوشش، شهرک اتوبوسرانی و شهرک راه‌آهن اشاره نمود.

معضل زمین‌های رها شده

نماینده خراسان جنوبی در شورای عالی استان‌ها گفت: زمین‌های رها شده در سطح شهرها یکی از مشکلات شهرداری‌ها است. احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی گفت: زمین‌های بایر حاشیه شهر مشهد شرایط خوبی ندارد و مردم هم نسبت به زمین‌های رها شده و وجود ناامنی در آنها شکایت‌هایی دارند.

زمین‌های استان قدس رضوی حاشیه میدان قائم (عج) و ابتدای بولوار امام علی (ع)

زمین‌های رها شده در حاشیه میدان قائم (عج) و ابتدای بولوار امام علی (ع) قرار دارند و جزو مناطق پراهمیت در منطقه ۱۰ محسوب می‌شوند. این زمین‌ها طبق قانون شورای شهر مشهد سال ۱۳۹۳باید دیوار کشی شود.

مالک این زمین‌ها استان قدس رضوی است و استان قدس رضوی از قطعه‌بندی زمین‌های مسکونی و واگذاری این زمین‌ها به مردم امتناع می‌کند و از تحویل اراضی خدماتی به شهرداری اجتناب می‌نماید. سه قطعه فضای سبز در این محدوده به شهرداری تحویل داده نشده‌است.

این زمین‌های بایر به مامن معتادان تبدیل شده‌است که برای تأمین هزینه‌های موادشان دست به هر کاری می‌زنند و هر چه را بتوانند سرقت می‌کنند.

زمین‌های رها شده در ابتدای بولوار امامیه

زمین‌های اول بولوار امامیه، یعنی از امامیه ۱ تا ۷، به حال خودشان رها شده‌اند و دیوارکشی نمی‌شود. این زمین‌های رها شده به پاتوق معتادان تبدیل شده‌است.

امکانات رفاهی عمومی

پارک‌ها: در شهرک غرب ۱۰۲ پارک با مجموع مساحت ۹۷۳۱۵۶ مترمربع وجود دارد که اکثر آن‌ها به صورت پارک محله می‌باشند. پارک نیلوفر آبی و پارک سیمرغ وسیعترین پارک‌های موجود در شهرک غرب هستند.

استخرها: موج‌های آبی (اندیشه۸۵). اندیشه (اندیشه ۷۸). کوثر (چهارراه اندیشه). آبی هشتم (حجاب ۱). ایرانیان (حجاب ۸). مولای متقیان (حجاب ۵۲). نشاط (شاهد۱۰). استخر سازمان آب (شریعتی ۷۳)

پارک آبی:سرزمین موجهای آبی (بولوار حجاب)

کتابخانه‌ها: کتابخانه طبرسی (فلاحی ۳۰). کتابخانه باقرالعلوم (دکتر حسابی ۳۴). کتابخانه سراج (حجاب ۵۲). کتابخانه حضرت ابوالفضل (شاهد ۵۷)

فرهنگسراها: سراج (حجاب ۵۲). شهر زیبا و ایمن (شریعتی ۴۵). خانواده (استاد یوسفی ۱۳)

مراکز درمانی: بیمارستان مهرگان (فلاحی ۱۷). پلی کیلینیک فاتق (حجاب ۸۷). درمانگاه اصحاب الحسین (امامیه۱۵). درمانگاه حجت (چهارراه اندیشه). درمانگاه فاطمه زهرا (چهارراه امامیه). درمانگاه امیرکبیر (چهارراه حجاب). درمانگاه محاظان سلامت (امامیه ۵۶). درمانگاه ثامن الائمه (بین شاهد ۴۸ و ۵۰). درمانگاه عطا (چهارراه ورزش). درمانگاه ضامن آهو (چهارراه نادرشهر). درمانگاه‌های پارسیان و آریا (ابتدای فلاحی). ساختمان پزشکان حجاب (میدان حجاب)

داروخانه‌های شبانه‌روزی: داروخانه دکتر صادقیان (چهارراه اندیشه). داروخانه دکتر موسوی (بین امامیه ۵۶و۵۸). داروخانه دکتر مهرافشان (بین فلاحی ۸و۱۰). داروخانه دکتر فراهی (امامیه ۲۰)

بافت شهری

به دلیل اینکه بافت کهنه در ابتدا وجود نداشت طراحی خیابان‌ها و بلوارها بر اساس طرح جامع شهر است که در نتیجه ترافیک بسیار مناسب وروان است.

مراکز علمی

دانشکده‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی، هنر و دانشکده پیراپزشکی دانشگاه آزاد مشهد در تقاطع بلوار شاهد و بلوار امامیه واقع شده‌اند. مؤسسه آموزش عالی خاوران، مؤسسه آموزش عالی خیام، مؤسسه آموزش عالی خبرنگاران، مؤسسه آموزش عالی آرمان رضوی، مؤسسه آموزش عالی حکمت رضوی، مرکز آموزشی شماره ۴ جهاد دانشگاهی مشهد، مرکز آموزش علمی کاربردی حج و زیارت و حوزه علمیه باقر العلوم در شهرک غرب قرار دارند.

مراکز فروشگاهی

فروشگاه شهرما مروارید (اندیشه ۷۹). فروشگاه شهرما استاد یوسفی (ابتدای استاد یوسفی). فروشگاه شهرما شریعتی (شریعتی ۵۸). فروشگاه شهرما حجاب (انتهای حجاب). فروشگاه شهرما میثاق (میثاق ۵). هایپرمارکت باما شاهد (شاهد۴۲). هایپرمارکت افق کوروش (شریعتی). فروشگاه رفاه (چهارراه مخابرات). پاساژ اکسیر (چهارراه مخابرات). پاساژ منسا (چهارراه مخابرات)، پاساژ ابریشم (بولوار حجاب)

اطلاعات مربوط به میادین میوه و تره بار:

نام بازار	سال ایجاد	ناحیه	مساحت (متر مربع)	آدرس
استاد یوسفی	۱۳۸۹	۱	۱۰۱۵	قاسم‌آباد، استاد یوسفی ۱۱
پامچال	۱۳۸۶	۱	۸۰۰	قاسم‌آباد، چهر راه مخابرات
شب بو (شریعتی)	۱۳۸۷	۲	۳۰۰	قاسم‌آباد، بلوار شریعتی، بین شریعتی ۵۶ و ۵۸
حجاب	۱۳۸۸	۳	۳۴۸۳	انتهای بلوار حجاب

جستارهای وابسته

• ارض اقدس
• فهرست شهرهای ایران بر پایه جمعیت
• فهرست شهرهای دارای خواهرخوانده در ایران

منابع

• روزنامه شهرآراتاریخ ۳/۱۲/۱۳۹۳
• آشنایی با منطقه غرب مشهد * مدرس رضوی، محمدتقی؛ فیاض، علی‌اکبر؛ مؤید ثابتی، سیدعلی؛ مولوی، عبدالحمید؛ فرخ، محمود (۱۳۸۶). مهدی سیدی، ویراستار. مشهد در آغاز قرن چهارده خورشیدی، مشهور به گزارش مکتب شاهپور. مشهد: آهنگ قلم. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۸۰۵-۶۸-۶.
• سیدی، مهدی (۱۳۸۲). سیمای تاریخی-فرهنگی شهر مشهد. اشرف‌السادات میرکمالی. تهران: آوام. شابک ۹۶۴-۹۳۴۵۹-۷-۳.
• طاهرنیا، بهروز (۱۳۷۶). امیر سلمانی رحیمی، ویراستار. مشهد از نگاه سیاحان از ۱۶۰۰ تا ۱۹۱۴ میلادی. مشهد: به‌نشر. شابک ۹۶۴-۴۳۴-۰۵۲-۳.
• عطاردی قوچانی، عزیزالله (۱۳۷۱). تاریخ آستان قدس رضوی. تهران: عطارد.

پیوند به بیرون

• پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد
• شهرداری مشهد
• سامانه اطلاعات شهری
• بانک اطلاعات شهری مشهد