دریاچه پیرایخچالی
دریاچه پیرایخچالی یا دریاچه پیرایخساری[۱] (انگلیسی: Periglacial lake) نوعی دریاچه یخچالی است که در مرز یک یخچال طبیعی و معمولاً در حاشیه یخسار‌ها یافت می‌شود.
پهنه پیرایخچالی[ویرایش]
پهنه پیرایخچالش یا پیرایخچالی محیطی را نشان می‌دهد که در حاشیه یخچال‌های گذشته قرار دارد. همچنین محیط پیرایخچالی به اقلیمی با پوشش گیاهی توندرا مانند با خاک زیرسطحی همیشه یخ‌زده نسبت داده شده‌است.[۲] معمولاً این اصطلاح به معنای اخیر گرفته می‌شود، ولی اصطلاح پیرایخچالی در تعریف قبلی هنگام بحث در مورد دریاچه‌های اطراف پیرایخچالی استفاده می‌شود.
چرخه‌های یخ‌زدگی و ذوب بر مناظر خارج از مناطق یخچالی گذشته تأثیر می‌گذارد.[۳] بنابراین، محیط‌های پیرایخچالی در هر جایی که یخ‌زدگی و ذوب‌شدن چشم‌انداز را به شکل قابل توجهی تغییر می‌دهد، وجود دارند. اقلیم توندرا یا پهنه پیرایخچالی درست خارج از مناطق یخچالی است.[۴] فرایندهای فرسایش در این محیط‌های پیرامون یخچالی به‌طور قابل توجهی با فرایندهای فعلی متفاوت هستند، از این رو اثرات آنها ذکر شده‌است.[۲] مناطقی که برای یخچالی‌شدن بسیار خشک هستند اما ویژگی‌های دامنه‌های بیش از حد شیب‌دار، ریزش‌های خاک‌روانه و سیرک‌های یخچالی را نشان می‌دهند، وجود یک منطقه پیرایخچالی را نشان می‌دهند.[۵] فرایندهای عمده در این مناطق عبارت است از خاک‌روانه و هوازدگی یخبندان که اثرات آن را می‌توان در جنوب کانال بریستول مشاهده کرد.
پدیدآمدن دریاچه‌های پیرایخچالی در طول زمان زمین‌شناسی[ویرایش]
دریاچه‌های پیرایخچالی گذشته در اوایل دوره کریوژنین وجود داشته‌اند، اگرچه بسیاری از آنها نیز در پلیستوسن شکل گرفته‌اند. محیط‌هایی که از پیدایش یک منطقه پیرایخچالی یا اقلیم توندرا پشتیبانی می‌کنند، عبارتند از سیبری، کانادا، گرینلند و جنوب آفریقا.[۶] دوره پلیستوسن مسئول بیشتر پدیده‌های پیرایخچالی شناخته‌شده در بریتانیا است.[۲]
تشکیل زمین‌چهرها در ارتفاعات یخچالی[ویرایش]
بین پیشروی یخسار در هنگام ورود یخ اضافی به محیط و پسروی آن در اثر کند و سوز، چندین زمین‌چهر یا لندفرم در مناطق یخچالی تشکیل می‌شود. برخی از زمین‌چهرها را می‌توان مواردی از زهکشی برنهشته نیز در نظر گرفت.[۷]
منابع[ویرایش]
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Sparks, B. W. (1972). Geomorphology. London: Longman. pp. 436.
- ↑ De Heinzelin, J (1952). "Glacier Recession and Periglacial Phenomena in the Ruwenzori Range (Belgian Congo)". Journal of Glaciology. 2 (12): 137–140. Bibcode:1952JGlac...2..137D. doi:10.3189/S0022143000034110 – via https://doi.org/10.3189/S0022143000034110.
{{cite journal}}: External link in|via= - ↑ Andrews, J (1977). "Periglacial geomorphology". Journal of Glaciology. 18 (78): 156–157. doi:10.3189/S0022143000021651.
- ↑ Jennings, J (1958). "Ice action on lakes". Journal of Glaciology. 3 (23): 228–229. Bibcode:1958JGlac...3..228J. doi:10.3189/S0022143000024345.
- ↑ Sparrow, G. W. A. (1967). "Pleistocene Periglacial Topography in Southern Africa". Journal of Glaciology (به انگلیسی). 6 (46): 551–559. Bibcode:1967JGlac...6..551S. doi:10.3189/S0022143000019766. ISSN 0022-1430.
- ↑ Pidwirny, M (2006). "Periglacial Processes and Landforms". Fundamentals of Physical Geography.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Periglacial lake». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۴.
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دریاچه پیرایخچالی موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد یخچال‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |