تغییر نام‌های جغرافیایی ایران توسط ترکان و مغولان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

این مقاله به تغییر نام‌های جغرافیایی ایران در دوره ترک‌ها و مغول‌ها می‌پردازد که نام‌های ایرانی به ترکی و مغولی تغییر یافتند. این نام‌ها با استقرار ترک و مغول در این نواحی تغییر کردند.

رودها[ویرایش]

  • سفیدرود که بومیان تاتی و تالشی هنوز از آن با نام‌های ایسپارو، سیبدورو، سیودورو و اسپه یاد می‌کنند به هولان‌موران مغولی و قزل اوزن ترکی تغییر یافت.[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷]
  • آستارا رود یا اوستورو رو تالشی به آستاراچای تغییر یافت.
  • سَراوْ رود که بعد از آمدن ترکان به آجی‌چای تغییر نام داد. هر چند توسط فرهنگستان نام آن به تلخه‌رود برگشت که ترجمان نام ترکی آن بود.[۸]
  • سیمینه‌رود در زمان چیرگی مغولان بر آذربایجان به تاتائو تغییر نام داد.[۹][۱۰]
  • زرینه‌رود در زمان چیرگی مغولان بر آذربایجان به جغاتو تغییر نام داد.[۹][۱۰]
  • رود بنه جوی که به قزل ارخ تغییر یافت.[۱۱]
  • سیاهرود اردبیل که به نام ترکی قره سو تغییر یافت.[۱۱][۱۲][۱۳]

شهرها و روستاها[ویرایش]

قوشاچای یک نام ترکی است که توسط پهلوی بعدها به میاندوآب تغییرش دادند.

ساوج بلاغ (مهاباد) و بئی کندی (بوکان) از اسامی ترکی هستند که توسط این اقوام بر دو منطقه مکریان آذربایجان نامگذاری شدند.[۱۰]

ژاژقین که در زمان صفویان به داش‌کسن تغییر یافت.[۱۱]

روستای ارمن در مشکین شهر که به سولدوز تغییر یافت.[۱۱]

روستای اورناو که به قشلاق روملو تغییر یافت.[۱۱]

کلکلان که به خضرلو یا خضر بکاولو تغییر یافت.[۱۱]

روستای مشهد که به قیاق تغییر یافت.[۱۱]

ال معروف که به اولجوقاز تغییر یافت.[۱۱]

جراباد که به چلبی بیگ تغییر یافت.[۱۱]

ال معروف که به اولجوقاز تغییر یافت.[۱۱]

اسپی دژ به معنای دژ سپید (اسپی در زبان طبری به معنای سپید[۱۴] ) که به آق قلا تغییر یافت[۱۵][۱۶][۱۷].

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «سپیدرود ( سفیدرود)». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴.
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴.
  3. قزل اوزن ، پرآب ترین رود استان زنجان
  4. Fortescue, L. S. (April 1924) "The Western Elburz and Persian Azerbaijan" The Geographical Journal 63(4): pp. 301-315, p.310
  5. Rawlinson, H. C. (1840) "Notes on a Journey from Tabríz, Through Persian Kurdistán, to the Ruins of Takhti-Soleïmán, and from Thence by Zenján and Ṭárom, to Gílán, in October and November, 1838; With a Memoir on the Site of the Atropatenian Ecbatana" Journal of the Royal Geographical Society of London 10: pp. 1-64, p. 64
  6. [۱]
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴.
  8. تلخه رود
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی[پیوند مرده]، سرواژهٔ آذربایجان. بازدید: مه ۲۰۱۰.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ولادیمیر فیودورویچ مینورسکی. «محل نامهای مغولی در کردستان مکری» (PDF). کردستان میدیا. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ آبان ۱۳۹۳ (انگلیسی). تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  11. ۱۱٫۰۰ ۱۱٫۰۱ ۱۱٫۰۲ ۱۱٫۰۳ ۱۱٫۰۴ ۱۱٫۰۵ ۱۱٫۰۶ ۱۱٫۰۷ ۱۱٫۰۸ ۱۱٫۰۹ «اسنادی نو در رابطه با تغییر زبان در آذربایجان: صریح‌الملک گنجینه‌ای از نامهای جغرافیایی آذربایجان». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴.
  12. [۲]
  13. رودها و دریاچه‌ها اردبیل
  14. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۱۱۹ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  15. «در ابتدا به نام "اسپيدژ" يا "دژسفيد" معروف بوده و در زمان حكومت پهلوي به "پهلوي دژ" تغيير نام داد و امروز نام آق‌قلا گرفته كه در زبان تركمني به معناي دژ يا قلعه سفيد است». وبسایت ثبت احوال استان گلستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  16. «گویا در زمان قابوس وشمگیر اسپی دژ (دژ سفید) یا آق قلعه خوانده می شد». دایره المعارف ترکمن. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  17. «اسپی دژ، مبارک آباد، آق قلعه، پهلوی دژوآق قلا نامهایی هستند که این قلعه یا دژاززمان ساخت تاکنون داشته است». وبسایت گردشگری استان گلستان.[پیوند مرده]