مستکفی
| مستکفی | |
|---|---|
 درهم مستكفى ضرب شده ۳۳۴ هجری قمری | |
| ۲۲امین خلیفه عباسیان خلافت در بغداد | |
| سلطنت | ۲۶ اوت ۹۴۴ – ۲۸ ژانویه ۹۴۶ |
| پیشین | متقی |
| جانشین | مطیع |
| زاده | ۹۰۵ |
| درگذشته | سپتامبر/اکتبر ۹۴۹ (۴۴ سال) |
| پدر | مکتفی |
المستکفی (نام کامل وی:أبو القاسم عبدالله ابن المکتفی ابن المعتضد، المستکفی بالله) خلیفه ای از خلفای عباسی در بغداد بود که از سالهای ۹۴۴ تا ۹۴۶ در سرزمینهای اسلامی فرمان میراند. المستکفی پس از خلع و کور شدن خلیفهی پیشین ابواسحاق ابراهیم متقی توسط توزون امیرالامرای ترک، به خلافت رسید. در خلأ قدرتی که پس از مرگ توزون در آگوست ۹۴۵ م ایجاد شد، المستکفی تلاش کرد تا بخشی از آزادی عمل خود را بازیابد. او اقدامات ضد شیعی آغاز کرد که بهانهای به آل بویه داد تا بغداد را تصرف کنند.
مدت خلافت وی یک سال و چهارماه بود. در سال ۹۴۴ م (۳۳۴ قمری) از معزالدوله دیلمی امیر آلبویه شکست خورد. در ۹۴۶ م (۳۳۴ قمری) با ورود معزالدوله دیلمی به بغداد، المستکفی مجبور شد آل بویه را به عنوان حاکمان مشروع به رسمیت بشناسد و به آنها عناوین سلطنتی اعطا کند، اما خیلی زود به توطئه علیه آنها متهم شد و در ژانویه (یا مارس) ۹۴۶ از خلافت خلع شد.
المستکفی ظاهراً پس از خلع از خلافت در اقدامی انتقامجویانه توسط خلیفه بعدی المطیع کور شده است (Busse 2004). در عین حال برخی منابع کلاسیک نوشتهاند دستور کور کردن المستکفی را خود معزّالدوله دیلمی داده است. المستکفی سالهای پایانی عمر خود را در زندان گذراند. پسرش در حدود ۹۶۸ م تلاش کرد تا خلافت را بازپس گیرد، اما شکست خورد.
منابع
[ویرایش]- ویکیپدیای انگلیسی
- سبیب رحیم (۱۹۷۱)، اخبار الدوله العباسیه و فیه اخبار العباس و اولاده، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش عبدالجبار مطلبی.، قاهره: دارالطلیعه، ص. ۲۶۵
- محمد خضری (۱۴۱۹)، الدولة العباسیة، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش محمد ضناری.، قاهره: دارالکتب العلمیه، ص. ۱۴۴
- فاروق عمر (۱۴۲۱)، الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة، به کوشش سعید شورایی.، قاهره: دارالإحسان، ص. ۸۸
- رسول جعفریان (۱۳۷۸)، تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی، به کوشش مرتضی رحیمی.، قم: انتشارات حوزه علمیه، ص. ۸۸
