زمین‌لرزه ابربرشی
| بخشی از نوشتارها درباره |
| زمین‌لرزه |
|---|
 |
در لرزه‌شناسی، زمین‌لرزه اَبَربرشی (انگلیسی: Supershear earthquake) نوعی زمین‌لرزه است که در آن مقدار گسیختگی زمین در راستای گسل سطحی، در سرعت‌های بیش از سرعت موج برشی لرزه‌ای (موج S) رخ می‌دهد. این وضعیت باعث اثری مشابه با غرش صوتی می‌شود.
طی رویدادهای لرزه‌ای در امتداد یک گسل سطحی، جابه‌جایی در کانون زمین‌لرزه آغاز شده و سپس به بیرون ادامه می‌یابد. به‌طور معمول برای زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر، کانون زمین‌لرزه روی یک انتهای سطح لغزش قرار دارد و بخش بزرگی از انتشار امواج لرزه‌ای یک‌طرفه است (مانند زمین‌لرزه ۲۰۰۸ سیچوان و زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۰۴ اقیانوس هند). مطالعات نظری انجام‌شده در گذشته، پیشنهاد کرده‌اند که حد بالایی برای سرعت انتشار برابر با امواج ریلی است که سرعت آن تقریباً ۰٫۹۲ سرعت موج برشی است. با وجود این، شواهدی از انتشار در سرعت‌های بین مقادیر سرعت موج S و موج فشاری (موج P) در چندین زمین‌لرزه گزارش شده‌است که مطابق با مطالعات نظری و آزمایشگاهی است که از امکان انتشار گسیختگی در این محدوده سرعت پشتیبانی می‌کند.
نمونه‌ها[ویرایش]
مشاهده مستقیم[ویرایش]
- زمین‌لرزه ۱۹۹۹ ازمیت، با بزرگی ۷٫۶، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل شمال آناتولی[۱]
- زمین‌لرزه ۱۹۹۹ دوزجی، با بزرگی ۷٫۲، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل شمال آناتولی[۱]
- زمین‌لرزه ۲۰۰۱ چین، با بزرگی ۷٫۸، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل کونلون[۲][۳]
- زمین‌لرزه ۲۰۰۲ دنالی، با بزرگی ۷٫۹، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل دنالی[۳][۴]
- زمین‌لرزه ۲۰۱۰ یوشو، با بزرگی ۶٫۹، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل یوشو[۵]
- زمین‌لرزه‌های ۲۰۱۲ اقیانوس هند، با بزرگی ۸٫۶، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز چندین بخش گسلی، اولین رویداد ابربرشی که در سنگ‌کره اقیانوسی شناسایی شد.[۶]
- زمین‌لرزه ۲۰۱۸ سولاوسی، با بزرگی ۷٫۵، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل پالو-کورو[۷]
- زمین‌لرزه ۲۰۲۰ جامائیکا، با بزرگی ۷٫۷، بر اثر انتشار گسیختگی یک‌طرفه به سمت غرب از مرکز زمین‌لرزه در امتداد یک بخش ۳۰۰ کیلومتری از منطقه گسلی Oriente با دو قسمت گسیختگی فوق برشی[۸]
استنباط‌شده[ویرایش]
- زمین‌لرزه ۱۹۰۶ سان فرانسیسکو، با بزرگی ۷٫۸، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل سان آندریاس[۹]
- زمین‌لرزه ۱۹۷۹ ایمپریال ولی، با بزرگی ۶٫۴، بر اثر جابه‌جایی امتدادلغز گسل ایمپریال
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ [۱] بایگانی‌شده در ۲۰۰۶-۰۲-۱۴ توسط Wayback Machine Bouchon, M. , M. -P. Bouin, H. Karabulut, M. N. Toksöz, M. Dietrich, and A. J. Rosakis (2001), How Fast is Rupture During an Earthquake ? New Insights from the 1999 Turkey Earthquakes, Geophys. Res. Lett. , 28(14), 2723–2726.]
- ↑ Bouchon M.; Vallee M. (2003). "Observation of Long Supershear Rupture During the Magnitude 8.1 Kunlunshan Earthquake". Science. 301 (5634): 824–826. Bibcode:2003Sci...301..824B. doi:10.1126/science.1086832. PMID 12907799. S2CID 26437293.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Walker, K.T.; Shearer P.M. (2009). "Illuminating the near-sonic rupture velocities of the intracontinental Kokoxili Mw 7.8 and Denali fault Mw 7.9 strike-slip earthquakes with global P wave back projection imaging" (PDF). Journal of Geophysical Research. 114 (B02304): B02304. Bibcode:2009JGRB..114.2304W. doi:10.1029/2008JB005738. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 1 May 2011.
- ↑ Dunham E.M.; Archuleta R.J. (2004). "Evidence for a Supershear Transient during the 2002 Denali Fault Earthquake" (PDF). Bulletin of the Seismological Society of America. 92 (6B): S256–S268. doi:10.1785/0120040616.
- ↑ Wang, D.; Mori J. (2012). "The 2010 Qinghai, China, Earthquake: A Moderate Earthquake with Supershear Rupture". Bulletin of the Seismological Society of America. 102 (1): 301–308. Bibcode:2012BuSSA.102..301W. doi:10.1785/0120110034. Retrieved 24 April 2012.[پیوند مرده]
- ↑ Wang D. , Mori J. Uchide T. (2012). "Supershear rupture on multiple faults for the Mw 8.6 Off Northern Sumatra, Indonesia earthquake of April 11, 2012". Geophysical Research Letters. 39 (21): L21307. Bibcode:2012GeoRL..3921307W. doi:10.1029/2012GL053622.
- ↑ Bao, Han; Ampuero, Jean-Paul; Meng, Lingsen; Fielding, Eric J.; Liang, Cunren; Milliner, Christopher W. D.; Feng, Tian; Huang, Hui (4 February 2019). "Early and persistent supershear rupture of the 2018 magnitude 7.5 Palu earthquake" (PDF). Nature Geoscience. 12 (3): 200–205. doi:10.1038/s41561-018-0297-z. S2CID 133771692.
- ↑ Tadapansawut, Tira; Okuwaki, Ryo; Yagi, Yuji; Yamashita, Shinji (16 January 2021). "Rupture Process of the 2020 Caribbean Earthquake Along the Oriente Transform Fault, Involving Supershear Rupture and Geometric Complexity of Fault" (PDF). Geophysical Research Letters. 48 (1). doi:10.1029/2020GL090899. S2CID 230613656.
- ↑ Song,S. Beroza,G.C. & Segall,P. 2005. Evidence for supershear rupture during the 1906 San Francisco earthquake. Eos.Trans.AGU, 86(52), Fall Meet.Suppl. , Abstract S12A-05
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Supershear earthquake». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ فوریه ۲۰۲۳.